Agregaty prądotwórcze: specyfikacje, typy, rodzaje

Rodzaj paliwa, na którym pracuje silnik generatora prądu.

— Benzyna. Jeden z głównych rodzajów paliw do silników spalinowych. Generatory benzynowe są zwykle tańsze niż generatory z silnikiem Diesla, przy pozostałych warunkach równych, ale są droższe w eksploatacji ze względu na wyższą cenę benzyny; ponadto mają zwykle krótszą żywotność niż z silnikiem Diesla. Dlatego uważa się, że generatory benzynowe dobrze nadają się przede wszystkim jako zapasowe źródło zasilania w przypadku przerw w dostawie prądu.

— Diesel. Generatory z silnikiem Diesla są zwykle droższe niż generatory benzynowe; z drugiej strony olej napędowy jest tańszy niż benzyna, więc zwiększony koszt może się zwrócić przy regularnym użytkowaniu. Ponadto generatory dieslowskie mają dłuższą żywotność i większy zakres mocy niż generatory benzynowe. Dzięki temu mogą być używane zarówno jako zapasowe, jak i główne źródła zasilania, w tym w obiektach dość „energochłonnych”.

— Gaz. Zaletami generatorów gazowych jest ich stosunkowo niski poziom hałasu oraz niewielka ilość szkodliwych emisji. Stosowanie gazu jako paliwa wiąże się z pewnymi trudnościami: konieczne jest podłączenie do sieci gazowej lub regularna wymiana specjalnych butli, układ paliwowy jest szczególnie wrażliwy na wycieki itp. Dlatego produkuje się stosunkowo niewiele takich modeli, a większość z nich to stacjonarne generatory o...dużej mocy, w których wspomniane wady są kompensowane zaletami.

— Benzyna/gaz. Modele zdolne do korzystania z obu tych paliw. Daje to użytkownikowi możliwość wyboru opcji, która najlepiej pasuje do konkretnej sytuacji, a także zmniejsza prawdopodobieństwo pozostawienia bez paliwa w najbardziej nieodpowiednim momencie; przy tym podobne modele są droższe od jednopaliwowych. Parametry techniczne benzyny i gazu zostały szczegółowo opisane powyżej.

Napięcie znamionowe na wyjściu generatora.

— 230 V (1 faza). Standardowe napięcie zwykłego gniazdka domowego. Jest szeroko stosowane w życiu codziennym, a wśród specjalistycznego sprzętu znajduje się wiele urządzeń o napięciu 230 V; jedynym wyjątkiem jest potężny sprzęt (głównie od 4 – 5 kW), dla którego to napięcie już nie wystarcza. To na generatory o napięciu 230 V należy zwrócić uwagę w szczególności tym, którzy szukają urządzenia do awaryjnego zasilania mieszkania lub małego biura.

— 400 V (3 fazy). Generatory zdolne do dostarczania prądu trójfazowego o napięciu 400 V są niezwykle rzadkie w domu, ale mogą być wymagane w przypadku ciężkiego sprzętu i innych podobnych obciążeń. Generatory o napięciu 400 V są na ogół mocniejsze, cięższe, droższe i „bardziej żarłoczne” niż generatory o napięciu 230 V. Większość z nich wyposażona jest nie tylko w gniazda trójfazowe, ale także jednofazowe; jednak warto szukać konkretnie takiego agregatu tylko wtedy, gdy niezbędna jest obecność zasilania trójfazowego.

Moc znamionowa generatora to najwyższa moc, jaką agregat jest w stanie bezproblemowo dostarczać przez nieograniczony czas. W „najsłabszych” modelach liczba ta wynosi mniej niż 1 kW, w najmocniejszych — 50 — 100 kW, a nawet więcej; generatory z modułem spawalniczym (patrz poniżej) mają zwykle moc znamionową od 1 — 2 kW do 8 — 10 kW.

Główna zasada wyboru w tym przypadku jest następująca: moc znamionowa nie może być niższa niż całkowity pobór mocy całego podłączonego obciążenia. W przeciwnym razie generator po prostu nie będzie w stanie zapewnić wystarczającej ilości energii lub będzie działał z przeciążeniami. Jednak, aby wyjaśniać minimalną wymaganą moc generatora, nie wystarczy po prostu dodać liczbę watów wskazaną w charakterystyce każdego podłączonego urządzenia — metoda obliczeniowa jest nieco bardziej skomplikowana. Po pierwsze, należy pamiętać, że w watach zwykle wskazuje się tylko moc czynną różnych urządzeń; ponadto wiele urządzeń elektrycznych prądu przemiennego zużywa moc bierną („bezużyteczną” moc zużywaną przez cewki i kondensatory podczas pracy z tym prądem). Rzeczywiste obciążenie generatora zależy dokładnie od całkowitej mocy (czynnej i biernej), wskazywanej w woltoamperach. Do jej obliczania istnieją specjalne współczynniki i formuły.

Drugi niuans związany jest z zasilaniem ur...ządzeń, w których prąd rozruchowy (i odpowiednio pobór mocy w momencie włączenia) jest znacznie wyższy niż nominalny — głównie są to urządzenia z silnikami elektrycznymi, takie jak odkurzacze , lodówki, klimatyzatory, elektronarzędzia itp. Moc rozruchową można określić mnożąc moc znamionową przez tzw. współczynnik rozruchu. Dla urządzeń jednego typu jest on mniej więcej taki sam — np. 1,2 — 1,3 dla większości elektronarzędzi, 2 dla mikrofalówki, 3,5 dla klimatyzatora itp.; bardziej szczegółowe dane dostępne są w dedykowanych źródłach. Charakterystyki rozruchowe obciążenia są niezbędne przede wszystkim do oceny wymaganej maksymalnej mocy generatora (patrz niżej) — jednak moc ta nie zawsze jest podana w charakterystyce, często producent podaje tylko moc znamionową agregata. W takich przypadkach przy obliczaniu dla urządzeń o współczynniku rozruchu większym niż 1 warto zastosować moc rozruchową, a nie moc znamionową.

Należy również pamiętać, że w przypadku kilku gniazd określony podział całkowitej mocy na nie może być różny. Ten punkt należy doprecyzować osobno — w szczególności dla określonych typów gniazd (więcej szczegółów patrz „Gniazd 230 V”, „Gniazd 400 V”).

Maksymalna moc, jaką może dostarczyć generator.

Ta moc jest nieco wyższa niż znamionowa (patrz wyżej), jednak tryb maksymalnej wydajności może być utrzymany tylko przez bardzo krótki czas — w przeciwnym razie wystąpi przeciążenie. Dlatego praktycznym znaczeniem tej cechy jest głównie opisanie sprawności generatora podczas pracy ze zwiększonymi prądami rozruchowymi.

Przypomnijmy, że niektóre rodzaje urządzeń elektrycznych w momencie rozruchu zużywają kilkakrotnie więcej prądu (i odpowiednio mocy) niż w trybie normalnym; jest to typowe głównie dla urządzeń z silnikami elektrycznymi, takich jak elektronarzędzia, lodówki itp. Jednak zwiększona moc do takiego sprzętu jest potrzebna tylko na krótki czas, normalna praca przywracana jest w ciągu kilku sekund. Możesz oszacować charakterystykę rozruchową, mnożąc moc znamionową przez tak zwany współczynnik rozruchu. W przypadku sprzętu jednego typu jest mniej więcej taki sam (1,2 — 1,3 dla większości elektronarzędzi, 2 dla kuchenki mikrofalowej, 3,5 dla klimatyzatora itp.); bardziej szczegółowe dane dostępne są w dedykowanych źródłach.

W warunkach idealnych maksymalna moc generatora nie powinna być niższa niż całkowita moc szczytowa podłączonego obciążenia — to znaczy moc rozruchowa sprzętu o współczynniku rozruchu większym niż 1 plus moc znamionowa wszystkich innych urządzeń. Zminimalizuje to prawdopodobieństwo przeciążenia.

Rodzaj alternatora (prądnicy) zainstalowanego w agregacie.

Alternator jest częścią generatora, która jest bezpośrednio odpowiedzialna za wytwarzanie energii elektrycznej. Taki system działa na zasadzie ruchu przewodów (cewek) w polu magnetycznym, dzięki czemu generowany jest prąd elektryczny. Jednak cechy alternatora mogą być różne, na podstawie których dzieli się je na typy: asynchroniczne, synchroniczne, inwerterowe i Duplex. Oto główne cechy każdej opcji:

— Asynchroniczny. Najprostsza wersja alternatora. Wirnik (część obrotowa) w takich modelach, gdy się obraca, nieco wyprzedza ruch pola magnetycznego wytwarzanego przez stojan (część nieruchomą) — stąd nazwa. Praktyczne zalety alternatorów asynchronicznych to prostota, niski koszt, dobra ochrona przed wpływami zewnętrznymi oraz niewrażliwość na zwarcia i długotrwałe przeciążenia. Ta ostatnia cecha czyni je optymalnym wyborem do zasilania spawarek. Ogólnie rzecz biorąc, generatory asynchroniczne są przeznaczone głównie do obciążeń aktywnych: urządzeń oświetleniowych, komputerów, grzałek elektrycznych itp. W przypadku obciążeń biernych (z cewkami i kondensatorami) lepiej jest stosować urządzenia synchroniczne (patrz poniżej). Warto również zauważyć, że w alternatorze asynchronicznym napięcie i częstotliwość prądu wyjściowego zależą bezpośrednio od prędkości obrotowej; dla...tego takie urządzenia są szczególnie wymagające pod względem stabilności silnika napędowego.

— Synchroniczny. W tego typu alternatorach obroty wirnika i pola magnetycznego stojana się pokrywają (w przeciwieństwie do modeli asynchronicznych). Generatory synchroniczne są nieco bardziej złożone w konstrukcji i droższe, są bardziej wrażliwe na zwarcia i długotrwałe przeciążenia. Z drugiej strony takie urządzenie doskonale radzi sobie zarówno z obciążeniami czynnymi, jak i biernymi: przez krótki czas jest w stanie dostarczyć prąd wielokrotnie wyższy niż znamionowy, zapewniając tym samym niezbędny prąd rozruchowy dla obciążenia biernego. Ponadto konstrukcja generatorów synchronicznych obejmuje automatyczny regulator, który wytwarza stabilne napięcie i jest w stanie w pewnym stopniu skompensować wahania prędkości silnika napędowego. Jednak pod względem stabilności napięcia modele synchroniczne są nadal gorsze od modeli inwerterowych (patrz poniżej).

— Inwerterowy. Generator synchroniczny (patrz wyżej), wyposażony w dodatkową jednostkę elektroniczną — falownik. Jednostka ta zapewnia podwójną konwersję prądu: z AC na DC i z powrotem na AC. Takie urządzenia nie są tanie, ale jednocześnie mają szereg zalet. Po pierwsze, na wyjściu uzyskuje się bardzo stabilny prąd, praktycznie bez przepięć i wahań. Po drugie, generator jest w stanie regulować pracę silnika w zależności od obciążenia: na przykład, jeśli obciążenie wynosi połowę mocy wyjściowej, aktualna moc silnika zmniejsza się o połowę; skutkuje to znaczną oszczędnością paliwa. Po trzecie, modele inwerterowe są lżejsze i bardziej kompaktowe niż tradycyjne generatory i są mniej hałaśliwe. Jest to taki generator, który jest uważany za najlepszy wybór dla obciążenia wrażliwego na jakość prądu, takiego jak sprzęt audio czy telewizor. Jednocześnie urządzenia tego typu charakteryzują się stosunkowo małą mocą i nie są przeznaczone do długotrwałej pracy ani dużych obciążeń rozruchowych, w związku z czym są wykorzystywane jedynie jako rezerwowe źródła zasilania dla układów o stosunkowo małej mocy. Ponadto przy wyborze generatora inwerterowego warto doprecyzować kształt przebiegu sinusoidy: nie wszystkie modele dają idealną sinusoidę – są też agregaty z impulsem trapezowym, które nie nadają się do delikatnych urządzeń.

— Duplex. Rodzaj alternatorów opracowany przez firmę Endress i stosowany głównie w generatorach tej marki (choć są też urządzenia innych producentów). Według twórców taki alternator łączy w sobie zalety modeli synchronicznych i asynchronicznych. Tak więc, z jednej strony, jest w stanie wytrzymać wysokie prądy rozruchowe bez uszczerbku dla zasilania innych odbiorców, a konstrukcja zwykle ma automatyczny regulator napięcia wyjściowego; z drugiej strony — większość z tych generatorów może być również wykorzystywana do zasilania spawarek, a liczba harmonicznych o wysokiej częstotliwości na wyjściu jest bardzo niska. Wady „dupleksów”, oprócz wysokich kosztów, obejmują konieczność konfiguracji pod konkretny zestaw podłączonych urządzeń.

— Miedziane. Uzwojenie miedziane jest typowe dla zaawansowanych generatorów. Miedziany alternator charakteryzuje się wysoką przewodnością i niską rezystancją. Przewodność miedzi jest 1,7 razy większa niż przewodność aluminium, takie uzwojenie mniej się nagrzewa, a połączenia z tego metalu mogą wytrzymać spadki temperatury i obciążenia wibracyjne. Wśród wad miedzianego uzwojenia można tylko zauważyć wysoki koszt alternatora. Poza tym generatory z uzwojeniem miedzianym charakteryzują się wysoką niezawodnością i trwałością.

— Aluminiowe. Aluminiowe uzwojenie alternatora jest typowe dla niedrogich generatorów. Główne zalety aluminium to niewielka waga i niska cena, poza tym takie uzwojenie z reguły jest gorsze od analogów miedzianych. Na powierzchni aluminium tworzy się warstwa tlenkowa, która pojawia się wszędzie, nawet w miejscach lutowania stykowego. Warstwa tlenkowa zacieśnia styki i zapobiega pewnemu utrzymywaniu aluminiowych przewodów przez zewnętrzny oplot ochronny.

Rodzaj prądu wytwarzanego przez generator spawalniczy do elektrod podczas spawania.

— Przemienny (AC). Prąd o stale zmieniającej się biegunowości — jak w zwykłych domowych gniazdkach; jednak do spawania zwykle stosuje się wyższe częstotliwości — nie 50 — 60 Hz, ale rzędu kilkudziesięciu kiloherców. Kluczową zaletą prądu przemiennego jest to, że nie ma on stałej biegunowości — innymi słowy, przy podłączaniu elektrod w zasadzie nie można pomylić biegunowości dodatniej i ujemnej. Z drugiej strony ciągłe odwracanie kierunku prądu zwiększa ilość odprysków i obniża jakość spoiny w porównaniu z zastosowaniem prądu stałego. W konsekwencji ta opcja jest stosunkowo rzadka i przeznaczona do stosunkowo ciężkiej pracy.

— Stały (DC). Prąd, który ma stałą biegunowość i stale płynie w jednym kierunku, nie zmieniając go. Pozwala to na uzyskanie ciaśniejszej spoiny z mniejszą ilością odprysków niż podczas spawania prądem przemiennym; w konsekwencji to właśnie prąd stały jest wykorzystywany przez większość współczesnych generatorów spawalniczych. Jednocześnie podczas pracy z takim urządzeniem należy uważnie monitorować biegunowość połączenia — i, w zależności od cech pracy, może być potrzebna zarówno biegunowość „bezpośrednia” (ujemna na elektrodzie), jak i „odwrotna" (ujemna na materiałe). Ponadto dla prądu stałego wymagane są dodatkowe obwody, co nieznacznie zwiększa koszt generatorów.

Maksymalny prąd, jaki generator spawalniczy (patrz wyżej) jest w stanie dostarczyć do elektrod podczas spawania.

W przypadku różnych materiałów, różnych grubości spawanych części i różnych rodzajów samego spawania, optymalny prąd spawania również będzie różny; istnieją specjalne tabele do określenia tej wartości. Ogólna zasada jest taka: maksymalny prąd generatora nie może być niższy niż wymagany prąd spawania, w przeciwnym razie urządzenie albo będzie pracować z przeciążeniem, albo nie będzie w stanie zapewnić wymaganej wydajności spawania.

Maksymalna średnica elektrod spawalniczych, jaką może obsłużyć generator spawalniczy (patrz wyżej).

Im grubszy obrabiany materiał i szersza spoina, tym grubsze elektrody muszą być użyte do spawania; a grubsza elektroda z reguły zakłada użycie wyższych prądów. Istnieją specjalne tabele, które pozwalają określić optymalną średnicę elektrody w zależności od rodzaju i grubości materiału, rodzaju spawania itp. Jednak w żadnym przypadku grubość zastosowanej elektrody nie powinna być wyższa niż maksymalna dopuszczalna — jest to obarczone przeciążeniami i awariami, a w najlepszym razie generator po prostu nie będzie w stanie zapewnić wymaganej wydajności.

Rodzaj silnika spalinowego zainstalowanego w generatorze. Należy pamiętać, że silniki Diesla (patrz „Paliwo”) we współczesnych generatorach są wykonywane tylko jako 4-suwowe, tak że różne rodzaje silników spalinowych można znaleźć tylko wśród modeli benzynowych. Rozważmy tę różnicę:

— 2-suwowy. Główne zalety takich silników to prostota, niski koszt i wyższa moc na jednostkę pojemności niż silników czterosuwowych. Z drugiej strony emitują więcej hałasu, zużywają więcej paliwa, a wlewać do silnika dwusuwowego należy mieszankę benzyny i oleju w ściśle określonej proporcji, co komplikuje procedurę tankowania.

— 4-suwowy. Silniki te są cichsze i oszczędniejsze niż silniki dwusuwowe; ponadto olej wlewa się do nich oddzielnie od benzyny i nie ma ryzyka nieobliczenia proporcji do tankowania. Ich główne wady to wyższy koszt i mniejsza moc przy tej samej pojemności.

Nazwa modelu silnika zainstalowanego w generatorze. Znając tę nazwę, możesz w razie potrzeby znaleźć szczegółowe dane dotyczące silnika i wyjaśnić, w jaki sposób spełnia on Twoje wymagania. Ponadto dane modelu mogą być potrzebne do niektórych określonych zadań, w tym konserwacji i napraw.

Należy pamiętać, że współczesne generatory są często wyposażone w markowe silniki renomowanych producentów: Honda, John Deere, Mitsubishi, Volvo itp. Takie silniki są droższe niż podobne urządzenia mało znanych marek, ale rekompensuje to wyższa jakość i/lub solidność warunków gwarancji, a w wielu przypadkach także łatwość odnalezienia części zamiennych i dodatkowej dokumentacji (takiej jak instrukcje obsługi specjalnej i drobnych napraw).

Pojemność silnika w generatorze benzynowym lub dieslowskim (patrz „Paliwo”). W teorii większa pojemność zwykle oznacza większą moc, ale w praktyce nie jest to takie proste. Po pierwsze, moc właściwa silnie zależy od rodzaju paliwa, a w urządzeniach benzynowych także od rodzaju silnika spalinowego (patrz wyżej). Po drugie, podobne silniki o tej samej mocy mogą mieć różne pojemności i tutaj jest praktyczny punkt: przy tej samej mocy większy silnik zużywa więcej paliwa, ale sam może być tańszy.

Moc robocza silnika zainstalowanego w generatorze. Tradycyjnie wskazywana jest w koniach mechanicznych; 1 KM w przybliżeniu równa się 735 W.

Od tego wskaźnika zależy bezpośrednio przede wszystkim moc znamionowa generatora (patrz wyżej): w zasadzie nie może być wyższa niż moc silnika, ponadto część mocy silnika jest zużywana na ciepło, tarcie i inne straty. Im mniejsza różnica między tymi mocami, tym wyższa sprawność generatora i tym on jest oszczędniejszy. Co prawda, wysoka sprawność wpływa na koszt, ale ta różnica może się opłacić przy regularnym użytkowaniu ze względu na oszczędność paliwa.

Sposób uruchamiania agregatu prądotwórczego. Aby uruchomić silnik spalinowy (benzynowy lub wysokoprężny, patrz „Paliwo”), w każdym przypadku konieczne jest obrócenie wału silnika; można to zrobić na dwa sposoby:

— Ręczny. Przy takim rozruchu początkowy impuls jest przekazywany do silnika ręcznie — zwykle użytkownik musi pociągnąć z siłą linkę, która rozkręca specjalne koło zamachowe. Najprostszy w konstrukcji i najtańszy sposób na uruchomienie dodatkowego wyposażenia wymaga jedynie właściwej linki z kołem zamachowym. Z drugiej strony może wymagać od użytkownika znacznego wysiłku mięśniowego i słabo nadaje się do agregatów o dużej mocy.

— Elektryczny. Przy tego rodzaju rozruchu wał silnika obraca się za pomocą specjalnego silnika elektrycznego, zwanego rozrusznikiem; rozrusznik zasilany jest z własnego akumulatora. Ten rodzaj rozruchu agregatu prądotwórczego jest najłatwiejszy dla użytkownika i wymaga minimum wysiłku. W zależności od wykonania rozrusznika elektrycznego zazwyczaj wystarczy przekręcić kluczyk w stacyjce, wcisnąć przycisk, obrócić pokrętło lub przekręcić specjalny bęben itp. Moc współczesnych rozruszników jest wystarczająca nawet dla ciężkich silników, w których ręczny rozruch jest utrudniony lub niemożliwy. Należy również zauważyć, że rozrusznik elektryczny z definicji wymagany jest do korzystania z automatycznego rozruchu ATS (patrz „Funkcje”). Z drugiej strony dodatkowe wy...posażenie wpływa na wagę i koszt urządzenia, czasem dość zauważalnie. Dlatego takie układy rozruchowe stosuje się głównie tam, gdzie nie można się bez nich obejść – we wspomnianym już ciężkim sprzęcie, a także w generatorach z ATS.

Zużycie paliwa przez generator benzynowy lub wysokoprężny, a w przypadku modeli kombinowanych — przy zasilaniu benzyną (patrz "Paliwo").

Mocniejszy silnik nieuchronnie oznacza większe zużycie paliwa; jednak modele o tej samej mocy silnika mogą się pod tym względem różnić. W takich przypadkach warto wziąć pod uwagę, że model o mniejszym zużyciu zazwyczaj kosztuje więcej, ale ta różnica może dość szybko się zwrócić, zwłaszcza przy regularnym użytkowaniu. Ponadto, znając zużycie paliwa i pojemność zbiornika, możesz określić, na jak długo wystarczy jedno tankowanie; jednak w modelach inwerterowych przy częściowym obciążeniu rzeczywisty czas pracy może okazać się zauważalnie wyższy niż teoretyczny, aby uzyskać więcej szczegółów szczegółów patrz „Alternator (prądnica)”.

Jednostkowe zużycie paliwa w gramach zużyte przez generator do wytworzenia 1 kW energii elektrycznej przez 1 godzinę. Znając ten wskaźnik, można obliczyć przybliżone zużycie paliwa w litrach, biorąc pod uwagę moc podłączonego obciążenia i oczekiwany czas pracy jednostki. W tym celu należy pomnożyć jednostkowe zużycie wg/kWh przez moc silnika generatora i wynik podzielić przez gęstość zużytego paliwa (około 830-860 kg/m³ dla oleju napędowego i 710-760 kg/m³ na benzynę).

Zużycie paliwa przez generator zasilany gazem lub przez model kombinowany wykorzystujący gaz (patrz „Paliwo”).

Mocniejszy silnik nieuchronnie oznacza większe zużycie paliwa; jednak modele o tej samej mocy silnika mogą się pod tym względem różnić. W takich przypadkach warto wziąć pod uwagę, że model o mniejszym zużyciu zazwyczaj kosztuje więcej, ale ta różnica może dość szybko się zwrócić, zwłaszcza przy regularnym użytkowaniu.

Pojemność zbiornika paliwa zainstalowanego w generatorze.

Znając zużycie paliwa (patrz wyżej) i pojemność zbiornika można obliczyć czas pracy przy jednym tankowaniu (jeśli nie jest to podane w specyfikacji). Jednak pojemniejszy zbiornik okazuje się bardziej nieporęczny. Dlatego producenci wybierają zbiorniki w oparciu o ogólny poziom i „obżarstwo” generatora — w celu zapewnienia akceptowalnego czasu pracy bez znacznego wzrostu rozmiarów i wagi. Tak więc, ogólnie rzecz biorąc, parametr ten ma raczej charakter odniesienia niż praktycznego znaczenia.

Jeśli chodzi o liczby, to w modelach o małej mocy instalowane są zbiorniki o pojemności 5 – 10 l, a nawet mniej; w ciężkim sprzęcie profesjonalnym wskaźnik ten może przekroczyć 50 l.

— Brak. Generator nie posiada własnego zbiornika paliwa.

Ta cecha występuje w dwóch typach współczesnych generatorów. Pierwszą i najbardziej typową opcją są wszystkie modele zasilane gazem (patrz „Paliwo”). Takie paliwo jest o wiele łatwiej dostarczyć bezpośrednio z sieci gazowej lub z oddzielnego cylindra niż zapewnić na nie własny zbiornik w samym generatorze.

Drugą, bardziej specyficzną opcję stanowi niewielka liczba modeli na benzynę lub olej napędowy. Jednocześnie istnieje tu podział. Tak więc generatory na benzynę, które nie są wyposażone w zbiornik, są agregatami o stosunkowo małej pojemności i mocy, w których zapewniono podobną konstrukcję w celu ułatwienia transportu; jako pojemnik z paliwem do takiego urządzenia jest całkiem odpowiedni zwykły kanister. Z kolei modele na olej napędowy to bardzo mocne agregaty przemysłowe, których zużycie mierzone jest w setkach litrów na godzinę; w nich stosowane są zbiorniki zewnętrzne z tych powodów, że wbudowany zbiornik o wymaganej pojemności byłby zbyt obszerny, nawet biorąc pod uwagę wielkość samego generatora.

Wskaźnik, który pozwala monitorować pozostałe paliwo w zbiorniku generatora. Najprostsze takie wskaźniki są uruchamiane tylko wtedy, gdy poziom paliwa spadnie krytycznie, ostrzegając o konieczności tankowania; bardziej zaawansowane stale wyświetlają poziom pozostałego paliwa. Jednak w każdym przypadku funkcja ta ułatwia monitorowanie dopływu paliwa i zmniejsza ryzyko zatrzymania generatora z powodu zapomnienia o zatankowaniu.

Czas, w którym generator na pewno będzie mógł pracować bez przerwy.

Parametr ten jest wskazywany wyłącznie dla modeli na paliwo płynne z wbudowanym zbiornikiem i według najprostszego wzoru: pojemność zbiornika podzielona przez zużycie paliwa. Jednocześnie w niektórych modelach dane mogą być podawane dla pewnego poziomu obciążenia (określonego w uwagach); przy wyższym lub niższym obciążeniu czas pracy będzie odpowiednio krótszy lub dłuższy. Jeśli chodzi o konkretne liczby, w większości współczesnych generatorów czas pracy wynosi do 8 h — to wystarcza na zasilanie awaryjne i okazjonalne użytkowanie. Bardziej solidne modele są w stanie pracować przez 8 — 12 h, a wskaźnik 13 h i więcej jest typowy głównie dla profesjonalnych rozwiązań.

Zwracamy również uwagę, że teoretycznie wiele generatorów można tankować bez wyłączania, jednak w praktyce nadal lepiej robić przerwy i nie przekraczać deklarowanego czasu pracy bez tankowania – pozwoli to uniknąć przegrzania i zwiększonego zużycia.

Rodzaj chłodzenia przewidzianego dla silnika generatora.

— Powietrzem. Chłodzenie, polegające na bezpośrednim przekazywaniu ciepła z poszczególnych części silnika do otaczającego je powietrza. W tym celu „najgorętsze” części mogą się uzupełniać radiatorami — charakterystycznymi żebrowanymi płytami, które poprawiają przenoszenie ciepła; do ich odmuchiwania służy wentylator napędzany silnikiem. Zalety chłodzenia powietrzem to niski koszt, kompaktowość, niezawodność oraz łatwość konserwacji i naprawy. Pod względem wydajności takie układy są zauważalnie gorsze od układów chłodzenia cieczą, ale staje się to krytyczne tylko dla najpotężniejszych i ciężkich agregatów; większość współczesnych generatorów wykorzystuje ten rodzaj chłodzenia.

— Cieczą. Chłodzenie za pomocą płynu przenoszącego ciepło (zwykle wody lub płynu niezamarzającego). Taki czynnik grzewczy krąży po specjalnym obwodzie, odprowadzając ciepło z silnika i przenosząc je do chłodnicy, która rozprasza nadmiar energii w powietrzu. Główną zaletą układów wodnych jest ich wysoka wydajność, nadają się nawet do potężnych ciężkich silników. Przy tym takie chłodzenie jest znacznie bardziej skomplikowane i droższe niż chłodzenie powietrzem, a uszkodzenie obwodu, nawet niewielkie, wyłącza go z działania. Dlatego układy chłodzenia cieczą stosuje się głównie tam, gdzie w zasadzie nie można bez nich się obejść — w generatorach o dużej mocy, głównie stacjonarnych.

Całkowita liczba gniazd 230 i/lub 400 V przewidziana w konstrukcji urządzenia.

Liczba ta odpowiada liczbie urządzeń, które można jednocześnie podłączyć do agregatu bez użycia rozgałęźników, przedłużaczy itp. Co więcej, jeśli mówimy o modelu trójfazowym (patrz "Napięcie wyjściowe") z różnymi typami gniazd — liczbę tych i innych należy doprecyzować osobno, gdyż w różnych modelach zestaw może być różny. Na przykład, agregat dla którego zadeklarowana jest obecność 3 gniazd, może mieć 1 gniazdo trójfazowe i 2 gniazda jednofazowe lub 2 gniazda trójfazowe i 1 gniazdo jednofazowe. Ogólnie rzecz biorąc, najskromniejsze współczesne agregaty wyposażone są w 1 gniazdo, natomiast modele z 2 gniazdami są bardziej rozpowszechnione; w najmocniejszych modelach liczba ta może wynosić 4 gniazda i więcej.

Należy dodać, że możliwości podłączenia różnych urządzeń są ograniczone nie tylko liczbą gniazd, ale także mocą znamionową agregatu prądotwórczego (szczegóły powyżej).

Ilość gniazd 110 V przewidziana w konstrukcji generatora, a także rodzaj złączy zastosowanych w takich gniazdach.

Napięcie to jest szeroko stosowane w krajach kontynentu północnoamerykańskiego, Ameryki Środkowej, Arabii Saudyjskiej i Japonii, czasami występuje również w Wielkiej Brytanii. Gniazda 110 V w konstrukcji generatora pozwalają na podłączenie urządzeń AGD i elektronarzędzi na rynek tych krajów bez konieczności stosowania transformatora obniżającego napięcie lub innych urządzeń przetwarzających wielkość napięcia elektrycznego.

Liczba gniazd o napięciu 230 V przewidziana w konstrukcji generatora, a także rodzaj złączy stosowanych w tych gniazdach.

Rodzaj złącza w tym przypadku jest wskazywany według maksymalnego prądu dozwolonego dla gniazda — na przykład „2 szt. na 16 A”. Najpopularniejsze opcje dla gniazd 230 V to 16 A, 32 A i 63 A. Podkreślamy, że ampery w tym oznaczeniu nie są rzeczywistym prądem, jaki może wydać generator, ale własnym ograniczeniem gniazda; rzeczywiste natężenie prądu jest zwykle zauważalnie niższe. Mówiąc prościej, jeśli na przykład generator ma gniazdo 32 A, prąd wyjściowy na nim nie osiągnie 32 A; konkretna liczba amperów będzie zależeć od mocy znamionowej i maksymalnej urządzenia (patrz powyżej). Jeśli więc dla naszego przykładu przyjmiemy moc znamionową 5 kW i moc maksymalną 6 kW, to do gniazda 230 V taki generator może dać nie więcej niż 5 kW / 230 V = 22,7 A nominalnie i 6 kW / 230 V = 27, 3 A szczytowo. Jeśli moc trzeba podzielić na kilka gniazd, to odpowiednio będzie jeszcze mniej.

Jeśli chodzi o poszczególne typy złączy, to im wyższy prąd dopuszczalny dla gniazda, tym wyższe wymagania dotyczące jego niezawodności i jakości ochrony. W związku z tym z reguły do gniazd o większej mocy można podłączać wtyczki o mniejszej mocy (bezpośrednio lub przez przejściówkę), ale nie odwrotnie. Jeśli gniazd jest kilka, to ze względu na ich rodzaj można z całą pewnością oszacować rozkład między n...imi całej mocy generatora: między dwoma identycznymi złączami moc ta jest zwykle dzielona równo, a na gniazdo o większej liczbie amperów więcej przypada i mocy. Jednak szczegółowe informacje w tej sprawie należy wyjaśniać w każdym przypadku oddzielnie; warto również rozważyć ewentualne gniazda 400 V (patrz poniżej).

Liczba gniazd o napięciu 400 V przewidziana w konstrukcji generatora, a także rodzaj złączy stosowanych w takich gniazdach.

Rodzaj złącza w tym przypadku jest wskazywany według maksymalnego prądu dozwolonego dla gniazda — na przykład „2 szt. na 16 A”. Najpopularniejsze opcje dla gniazd 400 V to 16 A i 32 A, chociaż dostępne są również inne typy gniazd. Podkreślamy, że ampery w tym oznaczeniu nie są rzeczywistym prądem, który może dostarczyć generator, ale własnym ograniczeniem gniazda; rzeczywiste natężenie prądu jest zwykle zauważalnie niższe. Mówiąc prościej, jeśli na przykład generator ma gniazdo 32 A, prąd wyjściowy na nim nie osiągnie 32 A; konkretna liczba amperów będzie zależeć od mocy znamionowej i maksymalnej urządzenia (patrz powyżej). Tak więc, jeśli dla naszego przykładu przyjmiemy moc znamionową 7 kW i moc maksymalną 8 kW, to do gniazdka 400 V taki generator może dać nie więcej niż 7 kW / 400 V = 18,42 A nominalnie i 8 kW / 230 V = 21,05 A szczytowo. W praktyce wartości te będą jeszcze mniejsze, ponieważ urządzenia trójfazowe prawie zawsze uzupełniane są gniazdami jednofazowymi, a moc będzie musiała zostać podzielona między różnymi gniazdami. Specyfikę dystrybucji mocy w każdym przypadku należy wyjaśnić osobno.

Jeśli chodzi o poszczególne typy złączy, to im wyższy prąd dopuszczalny dla gniazda, tym wyższe wymagania dotyczące jego niezawodności i jakości ochrony. W związku z...tym z reguły do gniazd o większej mocy można podłączać wtyczki o mniejszej mocy (bezpośrednio lub przez przejściówkę), ale nie odwrotnie.

Złącze USB (jedno lub więcej) umożliwia ładowanie rozmaitych urządzeń. Większość współczesnych smartfonów i tabletów można ładować przez USB, a tę metodę ładowania można spotkać również w wielu innych urządzeniach – od aparatów i latarek po wkrętarki elektryczne i modele sterowane radiowo. Standardowe napięcie zasilania przez to złącze to 5 V, jednak moc może być różna, należy to wyjaśniać osobno.

Obecność w agregacie prądotwórczym wyjścia z prądem stałym i napięciem 12 V. Głównym przeznaczeniem tego wyjścia jest ładowanie akumulatorów samochodowych oraz zasilanie urządzeń pierwotnie dedykowanych do samochodów (standardowe napięcie pokładowe w samochodach osobowych to 12 V).

W agregatach prądotwórczych spotyka się następujące odmiany wyjść 12 V:

— Klemy. Klemy służą do bezpośredniego łączenia przewodów bez użycia wtyczek. Takie połączenie jest najbardziej niezawodne.

— Gniazdo. Gniazdo wtykowe z dwoma płaskimi bolcami, przeznaczone do podłączania urządzeń o napięciu 12 V. Otwory wtykowe występują w różnych układach, na co należy zwrócić szczególną uwagę.

— Zapalniczka samochodowa. Tak zwane gniazdo samochodowe, które w wielu samochodach łączone jest z gniazdem zapalniczki (stąd nazwa). Złącza takie służą do zasilania różnych urządzeń i akcesoriów motoryzacyjnych.

— Prąd stały na wyjściu (DC 12 V). Generator posiada wyjście o stałym prądzie i napięciu 12 V. Głównym celem tego wyjścia jest ładowanie akumulatorów samochodowych, a także zasilanie urządzeń oryginalnie przeznaczonych do samochodów (przypomnijmy, że 12 V to standardowe napięcie sieci pokładowych w samochodach).

— Port USB do ładowania. Generator posiada złącze USB (jedno lub więcej) do ładowania różnych urządzeń. Większość nowoczesnych smartfonów i tabletów można ładować z USB, a tę metodę ładowania można spotkać również w wielu innych urządzeniach – od aparatów i latarek po wkrętarki elektryczne i modele sterowane radiowo. Standardowe napięcie zasilania przez to złącze to 5 V, jednak moc może być różna, należy to wyjaśniać osobno.

— Synchronizacja ze smartfonem. Synchronizacja ze smartfonem pozwala na zdalne sterowanie generatorem. Dzięki temu użytkownik nie musi podchodzić do urządzenia w celu np. jego uruchomienia lub zatrzymania. Ponadto synchronizacja ze smartfonem pozwala na zdalne monitorowanie parametrów generowanego prądu elektrycznego i w czasie rzeczywistym. Będzie to wymagało jednak stałego połączenia z Internetem i specjalistycznego oprogramowania, które należy zainstalować na smartfonie.

— Automatyczny rozruch (ATS). Funkcja pozwalająca generatorowi, w określonych warunkach, włączyć się samoczynnie..., bez żadnej akcji ze strony użytkownika. Automatyczny rozruch jest używany głównie, gdy generator jest używany jako zapasowe źródło zasilania: podczas pracy głównego zasilania agregat jest wyłączany, a w przypadku zaniku napięcia sieciowego ATS uruchamia silnik, a obciążenie jest dostarczane z generatora. Należy zauważyć, że obecność automatycznego rozruchu jest wskazywana tylko wtedy, gdy generator został oryginalnie wyposażony w jednostkę elektroniczną ATS; modele z możliwością podłączenia takiej jednostki są umieszczone w osobnej kategorii (patrz poniżej).

— Złącze do systemu ATS. Złącze umożliwiające podłączenie do generatora zewnętrznego systemu automatycznego rozruchu (ATS); samo urządzenie nie jest zawarte w zestawie. Aby uzyskać szczegółowe informacje na temat automatycznego rozruchu, patrz wyżej; tutaj zauważamy, że dla niektórych użytkowników funkcja ta nie jest początkowo potrzebna, jednak może być potrzebna w przyszłości — na przykład, jeśli generator jest początkowo używany do budowy domu, a następnie planuje się jego instalację w tym samym domu jako zapasowe źródło zasilania. W takich sytuacjach ta opcja konfiguracji będzie optymalna: kupując sam generator nie będziesz musiał przepłacać za system ATS, a później, jeśli zajdzie taka potrzeba, możesz taką jednostkę kupić i podłączyć osobno.

— Automatyczny regulator napięcia (AVR). Automatyczny regulator utrzymujący stały poziom napięcia na wyjściu generatora. Taki regulator niweluje różnice wynikające ze zmian prędkości obrotowej silnika; jest to szczególnie ważne przy podłączaniu urządzeń wrażliwych na stabilność zasilania. Warto zauważyć, że obecność AVR jest prawie obowiązkowa dla generatorów synchronicznych (patrz "Alternator"), jednak w innych odmianach funkcja ta nie występuje: w agregatach asynchronicznych i dupleks z zasady nie ma zastosowania, a w jednostkach inwerterowych sam falownik pełnią rolę regulatora i nie wymagają dodatkowej elektroniki.

— Wyświetlacz. Własny wyświetlacz montowany na obudowie generatora. Z reguły jest to najprostszy ekran LCD, który może wyświetlać tylko cyfry i niektóre znaki specjalne. Niemniej jednak, nawet na takim ekranie mogą być wyświetlane różne przydatne informacje: napięcie, częstotliwość, dane licznika motogodzin, ostrzeżenie o niskim poziomie paliwa, komunikaty o błędach z kodami błędów itp. Dzięki temu sterowanie staje się wygodniejsze i bardziej intuicyjne.

— Licznik motogodzin. Urządzenie, które zlicza całkowity czas pracy silnika prądnicy od momentu jego pierwszego włączenia. Pozwala to na określenie ogólnego pogorszenia się stanu silnika i konieczności jego naprawy/wymiany, co może być przydatne zarówno przy dłuższym użytkowaniu urządzenia, jak i np. przy ocenie jakości towaru przy zakupie używanej prądnicy. Zwykle nie da się zresetować licznika motogodzin bez poważnej ingerencji w konstrukcję urządzenia.

— Woltomierz. Urządzenie wyświetlające aktualne napięcie dostarczane przez generator. Woltomierz może być wykonany w postaci oddzielnego czujnika zegarowego lub jego wskazania mogą być wyświetlane na własnym wyświetlaczu generatora (patrz wyżej). W każdym razie funkcja ta pozwala ściśle monitorować tryb pracy agregatu i zmniejsza ryzyko przyłożenia niedopuszczalnego napięcia do obciążenia.

— Połączenie równoległe. Obecność specjalnych złączy w konstrukcji generatora, dzięki którym dwa lub więcej agregaty można podłączyć do jednej sieci elektrycznej (zwykle za pomocą dodatkowego urządzenia). Ten rodzaj połączenia stosuje się, gdy jeden agregat nie jest w stanie unieść całego obciążenia, a moc połączenia przekracza możliwości samego urządzenia. Podobny schemat zyskał również popularność, jeśli jeden z agregatów ma być wykorzystywany jako zapasowe źródło zasilania.

— Rozruch zdalny. Obecność w zestawie dostawczym generatora pilota. Wykonany jest w formie bezprzewodowego breloczka i umożliwia włączanie/wyłączanie urządzenia na odległość bez zbliżania się do niego.

Specjalna obudowa ochronna, która zakrywa zewnętrzną część generatora. Jak sama nazwa wskazuje, głównym zadaniem tej obudowy jest redukcja szumów, ale nie tylko. Między innymi obudowa dodatkowo chroni sam generator przed wodą, kurzem, wstrząsami i innymi niekorzystnymi wpływami; w przypadku poważnej awarii może zatrzymać latające szczątki urządzenia, chroniąc otaczających ludzi. Ta cecha ma więc pozytywny wpływ na ogólną niezawodność i bezpieczeństwo; obecność dodatkowej obudowy jednak wpływa na koszt i wagę.

Generator elektryczny posiada koła do przemieszczania się z miejsca na miejsce. Najczęściej projekt przewiduje parę kół i parę podpór parkingowych: w godzinach pracy podpory pełnią rolę hamulców, a podczas ich przesuwania należy je podnieść nad ziemię i toczyć generator na dwóch kołach; jednak istnieją również modele 4-kołowe. W każdym razie funkcja ta znacznie upraszcza transport: przetoczenie urządzenia jest znacznie łatwiejsze niż przenoszenie go w rękach. Jest to szczególnie prawdziwe w świetle faktu, że waga nowoczesnego generatora może przekroczyć 100 kg: do uniesienia takiego ciężaru potrzeba kilku osób, a koła często pozwalają to zrobić jednej osobie.

Poziom ochrony zapewniany przez obudowę generatora, a mianowicie stopień ochrony „wypełnienia” przed kurzem, wilgocią i ciałami obcymi. Jest oznaczony przez standard IP dwiema liczbami, z których jedna odpowiada ochronie przed ciałami stałymi i kurzem, druga — przed wilgocią, na przykład IP24.

Zgodnie z poziomem ochrony przed kurzem (pierwsza cyfra) we współczesnych generatorach występują następujące wartości:

2 — ochrona przed przedmiotami o średnicy większej niż 12,5 mm (palce itp.);
3 — przed przedmiotami o średnicy powyżej 2,5 mm (większość instrumentów);
4 — przed przedmiotami o średnicy większej niż 1 mm (prawie wszystkie narzędzia, większość przewodów);
5 — pyłoszczelność (całkowita ochrona przed kontaktem; kurz może dostać się do środka, ale nie ma wpływu na działanie urządzenia).

Poziomy ochrony przed wilgocią mogą być następujące:

1 — ochrona przed pionowo spadającymi kroplami wody;
2 — przed kroplami wody z odchyleniem do 15° od pionowej osi urządzenia (deszcz);
3 — przed kroplami wody z odchyleniem do 60° od pionowej osi urządzenia (deszcz i wiatr);
4 — przed rozbryzgami z dowolnego kierunku (deszcz z silnym wiatrem);


Ogólnie rzecz biorąc, do użytku w pomieszczeniach wskaźnik ten nie odgrywa kluczowej roli, ale na ulicy i w podobnych warunkach (na przykład na placu budowy) należy upewnić się, że wybrany generator jest wystarczająco chroniony — lub zapewnić dodatkową ochronę.

Poziom hałasu wytwarzanego przez generator podczas normalnej pracy. Im mniej hałasuje agregat, tym wygodniej się z niego korzysta, tym bliżej ludzi można go umieścić, jednak tym wyższa jest jego cena, przy pozostałych warunkach równych.

Należy również pamiętać, że generator z silnikiem spalinowym w zasadzie jest dość hałaśliwym sprzętem. Tak więc nawet "najcichsze" agregaty wydają 50 – 60 dB – to głośność rozmowy na tonach od średnich do wysokich. Większość współczesnych generatorów wytwarzają hałas na poziomie 61 – 70 dB (poziom głośnej rozmowy), a nawet 71 – 80 dB (głośność krzyku). W najgłośniejszych modelach wartość ta może przekraczać 80 dB, osiągając czasami wartości 120 dB (hałas młota pneumatycznego). Jednocześnie zauważamy, że poziom hałasu nie jest bezpośrednio związany z mocą: na przykład wśród agregatów o poziomie hałasu 80 dB lub więcej są zarówno modele ciężkie, jak i o stosunkowo małej mocy.

Poziom ciśnienia akustycznego w decybelach w odległości 7 m między źródłem hałasu a uchem operatora. Ponieważ w bezpośrednim sąsiedztwie generatora ludzie nie pracują, parametr przyda się do oceny poziomu hałasu na odległość. Na przykład obecne normy Unii Europejskiej zakładają, że moc akustyczna agregatów prądotwórczych o mocy powyżej 2 kW nie przekracza 97 dB — w odległości 7 m hałas silnika generatora będzie odpowiadał ciśnieniu akustycznemu około 72 dB.

Całkowita waga urządzenia — zwykle bez paliwa; wagę po tankowaniu można łatwo określić, znając pojemność zbiornika.

Ogólnie rzecz biorąc, mocniejsze generatory nieuchronnie okazują się cięższe, ale modele o podobnych właściwościach mogą wyraźnie różnić się wagą. Oceniając te różnice i generalnie wybierając według wagi, warto wziąć pod uwagę specyfikę zastosowania generatora. Jeśli więc urządzenie ma być często przenoszone z miejsca na miejsce – na przykład podczas korzystania z niego „w wyjazdach” – warto zwrócić uwagę na lżejsze agregaty, które są wygodniejsze w transporcie. Należy jednak pamiętać, że wadą lekkiej konstrukcji jest często zwiększony koszt lub zmniejszony stopień ochrony. Natomiast do użytku stacjonarnego można nie zwracać szczególnej uwagi na parametr ten lub nawet odwrotnie: wybrać cięższą (i z reguły bardziej zaawansowaną i funkcjonalną) opcję.

Jeśli chodzi o konkretne liczby, warto zauważyć, że współczesne generatory są na ogół dość masywne. Tak więc za niewielką wagę takiego sprzętu uważa się nie tylko do 20 kg, ale nawet 20 – 30 kg; wiele agregatów waży 150 – 200 kg, a nawet więcej, a waga stacjonarnych modeli przemysłowych mierzona jest już w tonach.