Z punktu widzenia profesjonalnego fotografa, który zarabia na życie filmowaniem, aparaty pełnoklatkowe mają pierwszeństwo przed lustrzankami cyfrowymi i bezlusterkowcami z matrycą APS-C. Są wielokrotnie trwalsze, bardziej zaawansowane technicznie i piękniej rozmywają tło w gatunku fotografii portretowej. Czy potrzebuje aparatu pełnoklatkowego amator? Nawet jeśli jest zaawansowany...

Na początek sugerujemy zapoznanie się z techniczną stroną problemu. Czym więc jest pełna klatka i matryca APS-C w aparatach z wymiennymi obiektywami? Za tymi określeniami kryją się fizyczne wymiary matryc aparatów:

  • pełna klatka — punktem wyjścia do zdefiniowania terminu „mnożnik ogniskowej” (crop factor) były wymiary klatki filmu 35 mm (24x36 mm); są to wymiary referencyjne pełnoklatkowych przetworników obrazu; ich mnożnik ogniskowej jest równy jeden;
  • APS-C — tak nazywa się zmniejszone matryce, które są 1,5-krotnie mniejsze od pełnoklatkowych (lub 1,6x w przypadku lustrzanek Canon);
  • Micro 4/3 – przetworniki obrazu zmniejszone o połowę w porównaniu do pełnej klatki (17,3x13 mm); stosowane w bezlusterkowcach Olympus i Panasonic;
  • średni format – szczególna kasta profesjonalnych narzędzi przeznaczonych głównie do fotografii studyjnej i reklamowej; ich rozmiary matryc są również większe niż w aparatach pełnoklatkowych.

Rozmiar przetwornika obrazu wpływa na możliwość uzyskania szczegółowych obrazów przy minimalnych szumach przy wysokich wartościach ISO. Wyjaśnia się to prosto — im większa matryca, tym lepiej pochłania światło i tym wyraźniej „widzi” w warunkach słabego oświetlenia kadru.

Najlepsze aparaty pełnoklatkowe fotografują z niespotykaną dotąd czułością ISO.

Inne zalety matryc pełnoklatkowych to:

Zalety techniczne pełnej klatki

1. Duża rozpiętość tonalna. Rozpiętość tonalna określa różnicę pomiędzy najciemniejszymi i najjaśniejszymi częściami zdjęcia. W przypadku aparatów pełnoklatkowych jest często większa niż w przypadku aparatów z matrycą APS-C. Dzięki temu „wybite” niebo czy nieprzeniknione cienie będą martwić fotografa fotografującego na pełnej klatce znacznie rzadziej.

2. Głębia koloru. Aparaty z matrycami pełnoklatkowymi lepiej oddają głębię kolorów i zapewniają płynne przejścia półtonów.

3. Mniejsza głębia ostrości. Głębia ostrości klatki zależy bezpośrednio od ogniskowej obiektywu, jego współczynnika przysłony i odległości od obiektu. W równych warunkach obiektyw aparatu z matrycą APS-C jest często „ciemniejszy” i aby uzyskać takie samo kadrowanie zdjęcia, trzeba się oddalić, co zwiększa odległość do obiektu ogniskującego i zwiększa głębię ostrości. Prowadzi to do mniejszego rozmycia tła. Na pełnej klatce uzyskać efektowne rozmycie tła dużo łatwiej.

4. Wygodne ogniskowe obiektywu. Wartości ogniskowych zastępczych i rzeczywistych obiektywów do aparatów pełnoklatkowych są takie same. Jednak w przypadku aparatów pełnoklatkowych należy je przeliczyć na podstawie mnożnika ogniskowej. W ten sposób, powiedzmy, obiektyw stałoogniskowy 24 mm w aparacie formatu APS-C zamienia się w 36 mm, co zapewnia zupełnie inny kąt pola widzenia.

Obiektyw do aparatów z matrycą APS-C w połączeniu z aparatem pełnoklatkowym da mocne winietowanie.

Nieoczywiste zalety pełnej klatki wiążą się z pozycjonowaniem pełnych klatek jako aparatów flagowych. Stosownie do tego zastosowano w nich zaawansowany system autofokusa, obudowa jest odporna na kurz i wilgoć (w zdecydowanej większości), a na karty pamięci przewidziano sparowane „gniazda”.

Aparaty pełnoklatkowe

Park obiektywów

Inwestowanie całego dostępnego budżetu w aparat pełnoklatkowy nie ma sensu, jeśli nie masz do dyspozycji przynajmniej kilku naprawdę wartościowych obiektywów. Nie tych zwykłe tanich, które negują poprawę jakości obrazu w pełnej klatce, ale dobrych obiektywów. Najwyższej klasy obiektywy o wyjątkowych właściwościach optycznych i wysokiej rozdzielczości produkowane są specjalnie dla aparatów pełnoklatkowych. Wśród nich znajdziemy serię Luxury firmy Canon, obiektywy ze złotym pierścieniem firmy Nikon oraz flagową linię obiektywów G-Master firmy Sony.

Linia topowych obiektywów Sony G-Master jest jedną z najbardziej rozwijających się obecnie.

W aparatach pełnoklatkowych można używać wyłącznie odpowiednich obiektywów. Jednak na ich zakup trzeba będzie wydać sporo pieniędzy. Z kolei aparaty z matrycą APS-C mogą swobodnie wykorzystywać obiektywy pełnoklatkowe – zmniejszony przetwornik obrazu przycina obraz o wielokrotność mnożnika ogniskowej (ale traci się przez to część światłosiły).

Kwestia ceny

Głównym czynnikiem ograniczającym i przeszkodą w zakupie aparatu z matrycą pełnoklatkową jest cena. Nieskromny koszt podnosi próg wejścia do zawodu fotografa. Jednak oprócz samego aparatu, konieczne jest zdobycie wspomnianych wymiennych obiektywów, które również dużo kosztują.

A co z aparatami z matrycą APS-C?

Nowoczesna linia aparatów z matrycami formatu APS-C i Micro 4/3 przewyższa starsze pełne klatki. Aparaty z matrycami APS-C są wyposażone w szybki i wytrzymały autofokus, wizjery o wysokiej rozdzielczości, a ich zakup nie kosztuje tak dużo. Weźmy na przykład znaną firmę Fujifilm, z której aparatów z przyjemnością korzystają zarówno pasjonaci, jak i profesjonalni fotografowie. W ofercie japońskiej marki dominują bezlusterkowce z matrycą APS-C. Innym przykładem jest „sześciotysięczna” seria aparatów Sony — uniwersalnych narzędzi do robienia zdjęć i nagrywania filmów.

Firma Fuji postawiła na bezlusterkowce z matrycą APS-C i zyskała na tym.

Aparaty z matrycą APS-C są preferowane ze względu na dostępność dla szerokiego grona odbiorców, kompaktowe rozmiary i niewielką wagę obudowy aparatów oraz notoryczne wymienne obiektywy (które są również tańsze). Jeśli posiadasz odpowiednie umiejętności, aparaty z matrycą APS-C pokażą dokładnie ten sam obraz podczas fotografowania nocą ze statywu, podczas fotografii studyjnej przy pulsującym świetle, w przyrodzie i podczas podróży. Pełna klatka przewyższa aparat z matrycą APS-C w fotografii portretowej, reportażowej i krajobrazowej, a także w wąskim segmencie astrofotografii.

Aparaty z matrycą APS-C

Co kupić?

Jeśli zadaniem jest zakup pierwszego aparatu, różnica pod względem technicznym pomiędzy aparatem amatorskim z niższej półki cenowej a aparatem pełnoklatkowym raczej nie będzie zauważalna dla początkującego. Inwestycja w pełną klatkę ma sens w przypadku doświadczonych fotografów, którzy wiedzą po co i do czego jej potrzebują.

Aparaty z matrycą 4/3 cala

Decyduje też czynnik finansowy: pieniędzy wystarczy tylko na niedrogi aparat z matrycą APS-C – bierzemy go bez wahania, budżet jest nieograniczony – tutaj fotograf-amator może kupić pełną klatkę plus flotę obiektywów do niego. Kiedy jednak zgromadzona kwota wystarczy na aparat pełnoklatkowy i niedrogi obiektyw lub aparat z matrycą APS-C i kilka dobrych obiektywów, chyba lepiej będzie pójść ścieżką nr 2. Zwłaszcza jeśli aparat nie jest kupowany do kręcenia filmów komercyjnych, ale ma na celu zaspokojenie własnych ambicji twórczych.

Pełna klatka lub aparat z matrycą APS-C – wszystko zależy od Ciebie!

Nie należy oczekiwać, że jakość obrazu poprawi się o wielokrotność ceny aparatu. Na początek lepiej kupić aparat z matrycą APS-C i nauczyć się robić ciekawe ujęcia. I tylko wtedy, gdy potrzebne staną się możliwości techniczne pełnej klatki, takie jak duża rozpiętość tonalna, wysoka światłoczułość czy efektowny bokeh, wtedy warto pomyśleć o aparacie pełnoklatkowym.


Powodzenia w fotografowaniu!