Zasada działania chłodzenia powietrznego

Chłodzenia powietrzne CPU prezentowane są w postaci klasycznych chłodzeń BOX (Top Flow) z rurkami cieplnymi lub bez, a także bardziej efektywnymi wieżami. Ich budowa jest nieco inna, ale ogólna zasada działania jest taka sama. Oba typy składają się z następujących elementów:

  • Wentylator
  • Radiator
  • Rurki cieplne (opcjonalnie)
  • Podstawa
  • Uchwyt

W trakcie pracy ciepło z procesora przekazywane jest poprzez podstawę i rurki cieplne do radiatora, gdzie jest odprowadzane przez wentylator. Chłodzenie powietrzne w dalszym ciągu jest dość popularne i w większości przypadków efektywne, gdyż ma ważne zalety:

  • Przystępna cena
  • Łatwy montaż
  • Nie wymaga regularnej konserwacji
  • Szeroka oferta modeli

Istnieją jednak negatywne aspekty, które sprawiają, że użytkownik myśli o celowości instalacji tego czy innego chłodzenia:

  • Ograniczona efektywność
  • Podwyższony poziom hałasu
  • Duże wymiary i waga (dotyczy chłodzeń wieżowych)

Rzeczywiście, chłodzenia powietrzne są prezentowane na rynku w setkach wariantów i różnych kategoriach cenowych. Najtańsze chłodzenia Top Flow można nabyć za 10 dolarów lub mniej, natomiast najdroższe wieże potrafią kosztować 100 dolarów i więcej. Bez problemu radzą one sobie z chłodzeniem procesorów małej i średniej mocy posiadających od 4 do 6 rdzeni np. AMD Ryzen 5 Vermeer 5600, oraz bardziej zaawansowanych układów od Intel i AMD. Montaż nie wymaga specjalnych umiejętności, a producenci zapewniają kompatybilność ze wszystkimi popularnymi gniazdami za pomocą rozbudowanego zestawu elementów złącznych. Niezależnie od intensywności eksploatacji, chłodzenie powietrzne może działać stabilnie przez wiele lat i nie wymaga specjalistycznej konserwacji. Wystarczy wymienić pastę termoprzewodzącą 1–2 razy w roku i oczyścić elementy chłodzenia z kurzu, którego może nie być, jeśli jednostka systemowa posiada filtry. Jednak wydajność takiego chłodzenia nie jest nieograniczona, dlatego po osiągnięciu pewnego limitu warto rozważyć opcję instalacji chłodzenia wodnego.

Chłodzenia wieżowe

Zasada działania chłodzenia wodnego

Wielu ekspertów twierdzi, że chłodzenia wodne to przyszłość, ale czy na pewno ten rodzaj chłodzenia jest lepszy od powietrznego? Na to pytanie można odpowiedzieć dopiero po szczegółowym zapoznaniu się z cechami obu chłodzeń. Budowa chłodzenia wodnego jest znacznie bardziej złożona, gdyż zawiera zaawansowane komponenty:

  • Blok wodny
  • Pompka
  • Radiator
  • Wentylator
  • Zbiornik wyrównawczy (opcjonalnie)
  • Kształtki
  • Wężyki
  • Czynnik chłodzący
  • Uchwyt

Tak imponująca lista już na pierwszy rzut oka pokazuje, że chłodzenie wodne jest czymś zaawansowanym technologicznie i skutecznym. I to prawda, ponieważ przy właściwym doborze i montażu chłodzenie wodne gwarantuje następujące zalety:

  • Wysoka wydajność
  • Optymalny poziom hałasu
  • Stylowy wygląd

W sprzedaży można znaleźć zarówno gotowe zestawy, jak i customowe warianty, montaż i konfigurowanie których robi się ręcznie. Ogólnie rzecz biorąc, chłodzenie wodne jest znacznie lepsze od powietrznego pod względem wydajności, gdyż domyślnie cechuję się lepszą przewodnością cieplną, szybciej odprowadza ciepło. Pompa tłoczy ciecz do układu wodnego, zapewniając stabilną temperaturę i brak throttlingu przy długotrwałym obciążeniu na procesor. Chłodzenie wodne bez problemu poradzi sobie z wysokim TDP topowych procesorów, takich jak AMD Ryzen Threadripper PRO 3955WX czy Intel Core i9 Skylake-X i9-7900X. Jednak ten rodzaj chłodzenia ma swoje istotne wady:

  • Wysoka cena
  • Trudność w montażu i konserwacji
  • Możliwość przecieków (złej jakości materiały, nieprawidłowy montaż)
  • Ograniczona kompatybilność z komponentami

Dla osoby bez doświadczenia samodzielny dobór i montaż chłodzenia wodnego będzie niezwykle trudny, a ryzyko uszkodzenia konstrukcji jest bardzo wysokie. Co więcej, nawet drobne błędy mogą prowadzić do fatalnych konsekwencji — przegrzania procesora, awarii płyty głównej lub karty graficznej z powodu przecieku. Konserwacja według zasady „zamontuj i zapomnij” również tutaj nie działa. Należy regularnie przeprowadzać kontrolę wzrokową całego układu, monitorować poziom płynu, utrzymywać wężyki w czystości oraz czyścić chłodnicę i wentylatory. Krótko mówiąc, jest to wydatek czasu i dodatkowych pieniędzy na materiały eksploatacyjne. Sam układ również nie jest tani. Ceny chłodzeń wodnych klasy podstawowej zaczynają się od 50 USD, a kończą na około 1000 USD.

Chłodzenia wodne do PC

Który rodzaj chłodzenia lepiej wybrać?

Po zapoznaniu się z cechami, zaletami i wadami obu rodzajów chłodzenia, możesz określić, który układ chłodzenia jest lepszy dla konkretnego komputera.

Do mało wymagających zadań (przeglądarka, programy biurowe, oglądanie filmów, nauka online, portale społecznościowe itp.) w zupełności wystarczy chłodzenie boxowe. W przypadku krótkotrwałych podwyższonych obciążeń (specjalistyczne oprogramowanie M.E.DOC, 1C, Photoshop, półprofesjonalne edytory wideo, gry przeglądarkowe online) odpowiednie są kompaktowe chłodzenia wieżowe. Dla zaawansowanych blogerów i miłośników nowszych gier najlepszą opcją będzie chłodzenie wieżowe. Możesz zapoznać się ze wszystkimi niuansami wyboru chłodzenia powietrznego w odpowiednim artykule (link zostanie dodany wkrótce)

Zaawansowane konfiguracje oparte na procesorach Ryzen 7, Core i7 czy i9 są bardziej wymagające pod względem chłodzenia, choć tutaj wszystko zależy od przeznaczenia i obciążenia. Profesjonalny gracz rzadko rozważa montaż chłodzenia CPU. Każde chłodzenie powietrzne będzie musiało pracować na granicy swoich możliwości, generując poziom hałasu daleki od komfortowego. Stałe obciążenia mogą od czasu do czasu powodować niewielki spadek wydajności (do 20%), a wentylatory będą się zużywać znacznie szybciej. Optymalnym rozwiązaniem jest tutaj chłodzenie wodne oparte na radiatorach 240 mm ( ARCTIC Liquid Freezer II 240 A-RGB), które z łatwością zmieści się zarówno w przestronnej obudowie Full Tower, jak i kompaktowej Midi Tower.

Jeśli do pracy z grafiką, multimediami i podobnymi zadaniami, gdzie podstawowe obciążenie idzie na kartę graficzną, potrzebny jest wystarczająco mocny komputer, wówczas chłodzenie CPU sprosta tym zadaniom. Warto jednak wziąć pod uwagę, że jego wymiary są duże, dlatego potrzebujesz odpowiedniej obudowy. Do popularnych modeli należy dwuwieżowe chłodzenie Noctua NH-D15 z sześcioma rurkami cieplnymi i podstawą z niklowanej miedzi. Można także zamontować kompaktowe, niedrogie chłodzenie wodne z radiatorem 120 mm ( be Quiet! Silent Loop 2).

W przypadku designerskich zestawów komputerowych potencjał układów chłodzenia jest prawie nieograniczony, chociaż chłodzenia wodne jednak mają pewne zalety. Chłodnice mogą dopełnić ogólną koncepcję jednostki systemowej za pomocą różnych wariantów kolorystycznych wentylatora, podświetlenia ARGB oraz brutalnego czarnego radiatora, ale nieporęczna konstrukcja często staje się problemem, zasłania widok i powoduje podwyższony poziom hałasu.

Pod względem designu korzystniejszym rozwiązaniem jest chłodzenie wodne, niezależnie od przeznaczenia komputera i TDP procesora. Ciecz w wężykach można pomalować na różne kolory z przezroczystą lub matową fakturą. Radiator z wentylatorami jest często uzupełniany o podświetlenie ARGB, tym samym poprawiając wygląd panelu przedniego lub górnego. Blok wodny można także wyposażyć w efekty świetlne, a w niektórych przypadkach w mini ekran, na którym będzie można wyświetlić spersonalizowane logo lub podstawowe informacje o pracy procesora.

Niektórzy entuzjaści preferują zestawy komputerowe o określonym przeznaczeniu. Popularnym rozwiązaniem jest „biały” PC, w którym zmieści się zarówno chłodzenie wodne ( Deepcool LT520 WH), jak i chłodzenie powietrzne ( ID-COOLING SE-224-XTS ARGB White). Niektóre marki pozwalają na złożenie designerskiego PC wyłącznie ze swoich produktów. Dobrym przykładem jest Asus.

Chłodzenia boxowe

Co może pójść nie tak?

Wybierając rodzaj chłodzenia, należy wziąć pod uwagę ważne niuanse i unikać popełniania typowych błędów, które uniemożliwią montaż lub efektywną konserwację komputera. Kieruj się przeznaczeniem komputera. To pierwszy i najważniejszy krok, który pozwoli określić, czy chłodzenie powietrzne czy wodne będzie dla Ciebie najlepszą opcją.

Wybór chłodzenia bez rezerwy TDP doprowadzi do szybszego zużycia i wysokiego poziomu hałasu ze względu na wysoką prędkość obrotową wentylatora i pompki przy dużych obciążeniach procesora.

Można wybrać najbardziej zaawansowane i wydajne chłodzenie dowolnego typu, trzeba jednak wziąć pod uwagę jego wymiary i kompatybilność z innymi komponentami – płytą główną, obudową, pamięcią RAM. W przeciwnym razie coś po prostu nie będzie pasować.

Sprawdź zestaw pod kątem zgodności z gniazdem procesora. Większość modeli jest teraz uniwersalna, ale nadal można znaleźć warianty, w tym autorskie od AMD i Intel pod określony interfejsu.

Nie powierzaj bezpieczeństwa swojego komputera najtańszym komponentom. Jakość zaprasowania i lutowania, wentylatorów, radiatorów i innych elementów układu chłodzenia jest tutaj mocno wątpliwa. W najlepszym przypadku doprowadzi to do niewystarczającej wydajności i throttlingu, a w najgorszym do zwarcia i awarii komputera z powodu wycieku płynu.