1. Różnice między HDD a SSD, ich wady i zalety

Ze względu na fakt, że SSD dominują na rynku pamięci już od kilku lat, a HDD stopniowo stają się artefaktami zapomnianej cywilizacji, warto na początek przypomnieć, jakie są ich zasadnicze różnice, zalety i wady.

Tak więc, HDD (dysk twardy) to tradycyjny nośnik, wykorzystujący magnetyczne talerze pokryte cienką warstwą materiału ferromagnetycznego. Talerze te obracają się z dużą prędkością (5400 lub 7200 obr./min), a nad nimi znajdują się głowice odczytujące, które poruszają się po powierzchni talerzy, zapisując lub odczytując dane.

Główną zaletą HDD jest niska cena za gigabajt pamięci, wysoka maksymalna pojemność i brak zużycia przy odczycie ― dane można odczytywać praktycznie w nieskończoność bez pogorszenia stanu. Jednak HDD znacznie ustępuje SSD pod względem prędkości działania, a części mechaniczne czynią go podatnym na uszkodzenia fizyczne.

SSD to nowocześniejszy nośnik półprzewodnikowy z zasadniczo innym podejściem do przechowywania danych. Zamiast ruchomych części jest wyposażony w pamięć flash (najczęściej 3D TLC NAND) i kontroler, który zarządza procesami odczytu i zapisu. W rzeczywistości jest to cały mikrokomputer, w którym maleńkie chipy pamięci są nakładane na siebie, a kontroler działa jako swego rodzaju centralny procesor. Przy tym droższe SSD często są wyposażone w bufor DRAM, który pełni funkcje pamięci operacyjnej. Niemniej jednak, nie będziemy komplikować.

Kluczową zaletą SSD jest znacznie wyższa prędkość działania (w przypadku modeli M.2 nawet nie ma sensu porównywać), kompaktowe wymiary i brak części mechanicznych, dzięki czemu SSD nie hałasuje podczas pracy i nie boi się wibracji. Jednak koszt przeliczony na 1 GB w przypadku SSD jest wyższy, maksymalne pojemności pamięci są skromniejsze (zwykle do 4 – 8 TB), a komórki pamięci mają ograniczoną liczbę cykli zapisu (od 300 do 3000). Choć ostatni czynnik jest rozwiązywany za pomocą różnych technologii wyrównywania zużycia i używania rezerwowych komórek.

Duży i oldschoolowy HDD kontra kompaktowy M.2 SSD.

2. Formaty: 2.5", 3.5", zewnętrzne HDD

Klasyczne dyski HDD są zazwyczaj produkowane w trzech różnych formatach.

Format 2.5” to kompaktowe i lekkie dyski, często używane w laptopach lub do przechowywania danych w podróży. Nadają się do niewielkich ilości danych, ale w kontekście serwerów i systemów NAS rzadko są stosowane ze względu na ograniczoną pojemność i prędkość.

Format 3.5” to standard dla większości stacjonarnych komputerów PC, serwerów i NAS. Te dyski zapewniają większą pojemność (do 24 TB), będąc optymalnym rozwiązaniem do przechowywania dużych ilości danych i pracy z intensywnymi obciążeniami, w tym monitoringu wideo i archiwizacji.

Zewnętrzne HDD są przeznaczone do przenoszenia danych lub tworzenia kopii zapasowych. Mogą być przydatne dla wideorejestratorów, jeśli wymagana jest regularne usuwanie i zapisywanie informacji, ale do długoterminowej pracy w komputerach PC, serwerach i systemach NAS ich użycie nie jest tak efektywne ze względu na ograniczenia prędkości, trwałości i zewnętrznego podłączenia.

W zasadzie, dawanie jakichś dokładnych porad dotyczących wyboru odpowiedniego typu jest dość trudne, ponieważ sam format dyktuje optymalne scenariusze użycia. Na przykład, nie każdy serwer ma możliwość podłączenia zewnętrznego HDD przez USB, a 2.5” nie nadaje się do komputerów PC, ponieważ większość obudów jest wyposażona w mocowania 3,5-calowe.

Popularne dyski twarde 2.5

3. Sposoby zapisu: dachówkowy (SMR) kontra tradycyjny (CMR)

Aby zaoszczędzić i zwiększyć maksymalną pojemność pamięci, wielu producentów zaczęło stosować dachówkowy sposób zapisu.

W 2020 roku wybuchł skandal: okazało się, że Seagate i Western Digital od kilku lat sprzedawali HDD z tańszym i mniej niezawodnym dachówkowym typem zapisu (SMR). Mieliśmy szczegółowy materiał na ten temat, więc tutaj przejdziemy krótko.

CMR (Conventional Magnetic Recording) to standardowy i bardziej niezawodny sposób zapisu danych, który gwarantuje stabilną prędkość nawet przy aktywnych operacjach zapisu i odczytu.

SMR (Shingled Magnetic Recording) to sposób zapisu, w którym ścieżki nakładają się na siebie, co pozwala zwiększyć gęstość zapisu. Pojawienie się SMR było spowodowane koniecznością bardziej zwartego układu talerzy, aby zwiększyć maksymalną pojemność HDD.

Problem polega na tym, że przy aktywnym użytkowaniu SMR HDD jest podatny na znaczne spadki prędkości, które nie zawsze można przywrócić do normy, całkowicie formatując dysk. Biorąc pod uwagę, że cena SMR i CMR HDD praktycznie się nie różni, zdecydowanie lepiej wybrać CMR. Klasyczna opcja zapewnia stabilną wydajność przy wszelkich operacjach z danymi, co jest szczególnie ważne w przypadku serwerów, NAS i systemów monitoringu wideo. A dyski SMR bardziej nadają się do systemów z rzadkimi zapisami i archiwalnego przechowywania danych.

4. Prędkość obrotowa talerza (5400/7200 RPM) i pamięć podręczna

Większość HDD ma talerz obracający się z prędkością 5400 lub 7200 obr./min.

Prędkość obrotowa talerza, wyrażana w obrotach na minutę (RPM), wpływa na wydajność dysku twardego. Im wyższa wartość RPM, tym szybciej dane mogą być zapisane lub odczytane z dysku. Jednocześnie wyższa prędkość obrotowa zazwyczaj wiąże się z wyższym poziomem hałasu i wydzielania ciepła, co może wpłynąć na trwałość dysku.

Dla domowych komputerów PC standardem są 5400 i 7200 obrotów na minutę. Pierwsza opcja najczęściej występuje w niedrogich modelach, a dyski z prędkością 7200 zapewniają wyższą wydajność, ale zazwyczaj są nieco droższe. Dla serwerów, gdzie ważna jest ciągłość procesu, częściej kupuje się dyski z 10 i 15 tysiącami obrotów na minutę. Takie dyski zapewniają minimalne opóźnienia przy zapisie i odczycie danych, ale ich koszt i wymagania dotyczące chłodzenia są znacznie wyższe.

Ponadto warto uwzględnić obecność pamięci podręcznej, która pomaga przyspieszyć procesy zapisu i odczytu. Modele z większymi pojemnościami pamięci podręcznej (32 MB i więcej) mogą zapewniać znacznie lepszą wydajność, zwłaszcza przy wielozadaniowości lub pracy z dużymi ilościami danych.

5. HDD dla wideorejestratora i systemów monitoringu wideo

Wybór odpowiedniego HDD do nagrywania wideo to nie najprostsze zadanie.

W przeciwieństwie do zwykłych dysków twardych, które mają czas na odpoczynek, HDD dla systemów monitoringu wideo mają kilka specyficznych wymagań. Główne z nich to umiejętność pracy w warunkach ciągłego zapisu i odczytu danych, ponieważ systemy monitoringu wideo często działają całodobowo, stale zapisując duże ilości plików wideo z kamer. Dlatego przy wyborze dysku twardego do systemu nagrywania wideo warto mieć na uwadze kilka ważnych czynników:

  • Wytrzymałość i niezawodność. Dla systemów monitoringu wideo wielu producentów oferuje specjalne HDD (np. WD Purple, Seagate SkyHawk, Seagate Video, Toshiba S300), które wspierają pracę w trybie 24/7, mają wysoką obciążalność zapisu, są zoptymalizowane do wielowątkowego zapisu z kamer i przy tym łatwo wytrzymują wielokrotne cykle zapisu-usuwania. Ponadto, specjalistyczne HDD do nagrywania wideo są często bardziej odporne na wysokie temperatury, wibracje, skoki napięcia i awaryjne wyłączenia zasilania niż zwykłe HDD.
  • Pojemność. Określana jest liczbą kamer, rozdzielczością wideo i okresem przechowywania archiwum. Na przykład, jeśli jedna kamera nagrywa wideo Full HD (1080p) z prędkością 4 Mbit/s, to w ciągu doby zajmie około 43 GB. Dla 10 kamer potrzeba około 430 GB dziennie, a w ciągu miesiąca — około 13 TB. Aby nie pomylić się w obliczeniach potrzebnej pojemności, wielu producentów stworzyło wygodne kalkulatory online. Jedyną rzeczą, którą polecamy, jest dodanie kilku TB, ponieważ są to przybliżone dane szacunkowe, które często nieco różnią się od rzeczywistych liczb.
  • Prędkość i interfejs. Większość wideorejestratorów i serwerów używa dysków SATA z prędkością obrotową 5400–7200 obr./min. Dla większych systemów (20+ kamer) warto zwrócić uwagę na modele z pamięcią podręczną od 64 MB i wsparciem technologii zmniejszających opóźnienia przy zapisie wielu strumieni. Oprócz tradycyjnego SATA mogą one używać bardziej specyficznych sposobów podłączenia, takich jak SAS.

Jeśli system wymaga niezawodności i trwałości, lepiej wybrać HDD ze wsparciem specjalnych technologii WD AllFrame lub Seagate ImagePerfect, które zmniejszają straty klatek przy zapisie. Ponadto, specjalistyczne HDD do monitoringu wideo (WD Purple, Seagate SkyHawk) są zoptymalizowane do pracy w RAID, co zmniejsza ryzyko utraty danych i awarii zapisu w wielodyskowych macierzach.

Popularne dyski twarde 3.5

6. HDD dla serwerów i NAS

Dyski serwerowe HDD mają wyższe wymagania niż zwykłe domowe nośniki.

Przy wyborze HDD do systemów serwerowych i domowych NAS ważne jest uwzględnienie kilku kluczowych czynników:

  • Niezawodność i zasoby pracy. Dyski dla NAS i serwerów są przeznaczone do pracy całodobowej i wysokiej intensywności pracy. Serie, takie jak WD Red Pro, Seagate IronWolf Pro, Toshiba N300, mają zwiększone zasoby (średni czas do awarii MTBF od 1 mln godzin) i są zoptymalizowane do konfiguracji wielodyskowych. Dyski serwerowe (WD Gold, Seagate Exos, Toshiba MG) są przeznaczone do jeszcze bardziej intensywnych obciążeń i mają MTBF do 2,5 mln godzin.
  • Tryb pracy i obciążenie. HDD dla NAS są zoptymalizowane do przechowywania i udostępniania danych w macierzach RAID, ale nie są przeznaczone do ciągłego wysokiego obciążenia. Dyski serwerowe są natomiast przeznaczone do intensywnej pracy z bazami danych, maszynami wirtualnymi i ciągłym zapisem/odczytem.
  • Wsparcie RAID. Zwykłe HDD nie nadają się do pracy w macierzach z powodu wysokiego ryzyka błędów czasu oczekiwania (TLER, CCTL). Dyski dla NAS i serwerów wspierają te technologie, zmniejszając ryzyko wypadnięcia z RAID i utraty danych.
  • Prędkość i interfejs. Dla domowych NAS wystarczą modele SATA 5400 – 7200 obr./min z pamięcią podręczną od 64 MB. Dla systemów o dużym obciążeniu, takich jak bazy danych, często wybiera się HDD z SAS 10K – 15K obr./min lub NVMe SSD, które są w stanie zapewnić maksymalny poziom wydajności bez uszczerbku na jakości i niezawodności.
  • Odporność na wibracje i temperaturę. HDD dla NAS i serwerów są zoptymalizowane do pracy w ograniczonej przestrzeni bez przegrzewania i szkodliwych wibracji, co jest ważnym czynnikiem dla systemów wielodyskowych.
  • Pojemność. Dla domowych NAS zazwyczaj wystarcza 4 – 12 TB na dysk, dla serwerów i systemów korporacyjnych wybiera się modele 18 – 24 TB i więcej.

7. Jak wybrać HDD dla graczy

Szczerze mówiąc, dysk twardy do gier w 2025 roku to nie najlepszy wybór. Ceny SSD dawno się wyrównały, a dostępność gigabitowego internetu pozwala pobierać i instalować większość gier w ciągu 20-30 minut, a nie pół dnia, jak kiedyś. Ponadto gry na SSD ładują się znacznie szybciej, a szybki dysk półprzewodnikowy z interfejsem PCI-E 4.0/5.0 sam w sobie może zapewnić kilka dodatkowych klatek na sekundę dzięki bardziej operatywnej buforacji. Nie wspominając o tym, że w wymaganiach wielu gier AAA obecnej generacji (Cyberpunk 2077, Starfield, Horizon Zero Dawn) SSD jest wymieniony w minimalnych wymaganiach, ponieważ tekstury w otwartym świecie nie nadążają się ładować i gra prawdopodobnie będzie się zacinać w obiektach obciążonych lub w dynamicznych scenach, a także szarpać przy nagłym obrocie kamery.


Naszym zdaniem użycie HDD w systemie do gier ma sens tylko wtedy, gdy nie chcesz usuwać starych gier i w przyszłości planujesz zebrać całą muzealną kolekcję. W takim przypadku lepiej wybrać HDD z wyższą prędkością obrotową talerza (np. 7200 obr./min), który zapewni szybsze ładowanie w porównaniu z 5200 obr./min. Jeśli jednak twój budżet jest ograniczony lub chcesz w przyszłości bez problemu instalować nowoczesne gry, lepiej jednak wybrać SSD. Albo wrócić do kiedyś popularnego schematu, używając SSD do aktywnych gier, a HDD do przechowywania gier, w które rzadko grasz, ale nie chciałbyś ich odinstalować.

8. Na co jeszcze zwrócić uwagę

Większość producentów ma oddzielne linie HDD do rozwiązywania zasadniczo różnych zadań.

Czy warto przepłacać?

Do przechowywania filmów, kopii zapasowych i innych danych, które rzadko są używane, wystarczy niedrogi HDD. Jednak jeśli dysk będzie używany do zadań o dużym obciążeniu (NAS, serwery, monitoring wideo), to tutaj zakup droższego HDD z przedłużoną gwarancją i poważnymi parametrami będzie w pełni uzasadniony.

Sprawdzenie sprawności

Mimo że ten punkt może wydawać się dziwny, utrata danych z serwera, NAS lub systemu nagrywania wideo może stać się prawdziwym problemem. Na szczęście, nawet przy zakupie online każdy normalny sklep oferuje zwrot lub wymianę, jeśli dysk ma wady lub parametry nie odpowiadają deklarowanym.

Po zakupie warto poświęcić trochę czasu na sprawdzenie HDD pod kątem uszkodzeń fizycznych i ponowne sprawdzenie daty produkcji — stare dyski mogą mieć zmniejszone zasoby z powodu długiego przechowywania w nieodpowiednich warunkach. Po podłączeniu zaleca się przetestowanie sprawności i parametrów S.M.A.R.T. za pomocą narzędzi CrystalDiskInfo lub HDDScan, a także w razie potrzeby przeprowadzenie testu na bad sektory za pomocą HDD Regenerator.

Popularne zewnętrzne dyski twarde

9. Podsumowanie

Jak widać, jeśli w użytku domowym dyski SSD łatwo i bezboleśnie wypierają z rynku stare HDD, w życiu jest wiele przypadków, gdy klasyczny HDD jest bardziej wygodnym rozwiązaniem do przechowywania danych. Biorąc pod uwagę trendy na rynku nośników, wszystkie porady z tego materiału będą zachowywać aktualność co najmniej przez kilka lat. Mamy nadzieję, że porady pomogą wam zdecydować się na wybór odpowiedniego HDD lub przemyśleć orientację na korzyść SSD.