Kontrast statyczny
Kontrast statyczny zapewniany przez ekran monitora.
Parametr ten opisuje różnicę między najjaśniejszą bielą a najciemniejszą czernią, jaką może wyświetlić ekran. Jednocześnie, w przeciwieństwie do kontrastu dynamicznego (patrz poniżej), różnica jest wskazywana pod warunkiem, że jasność podświetlenia ekranu pozostaje niezmieniona. Innymi słowy, jest to kontrast, który można osiągnąć w ramach jednej klatki. Kontrast statyczny jest nieuchronnie niższy niż dynamiczny. Jednak to on opisuje podstawowe możliwości ekranu.
Minimalny statyczny współczynnik kontrastu dla akceptowalnej jakości obrazu wynosi 250:1, ale nawet najskromniejsze współczesne monitory dają około 400:1 (i wartość
1000:1 nie należy do najwyższej klasy), a w modelach z wyższej półki wskaźnik ten może osiągnąć 2000:1, a nawet więcej.
Głębia koloru
Głębia koloru obsługiwana przez monitor.
Parametr ten charakteryzuje liczbę odcieni, które może wyświetlić ekran. I tu warto przypomnieć, że obraz we współczesnych monitorach budowany jest w oparciu o 3 podstawowe kolory - czerwony, zielony, niebieski (schemat RGB). Liczba bitów jest wskazana nie dla całego ekranu, ale dla każdego koloru podstawowego. Na przykład 6 bitów (minimalna głębia kolorów dla współczesnych monitorów) oznacza, że ekran jest w stanie wyprodukować 2^6, czyli 64 odcienie czerwieni, zieleni i koloru niebieskiego; całkowita liczba odcieni wyniesie 64*64*64 = 262 144 (0,26 mln).
8-bitowa głębia kolorów (256 odcieni dla każdego koloru podstawowego) daje już łącznie 16,7 mln kolorów; a dzisiejsze najbardziej zaawansowane monitory obsługują
10-bitowe kolory, umożliwiając pracę z ponad miliardem odcieni.
Osobna wzmianka dotyczy ekranów z obsługą technologii FRC; obecnie można znaleźć modele oznaczone „
6 bit + FRC” i „
8 bit + FRC”. Technologia ta została opracowana w celu poprawy jakości obrazu w sytuacjach, gdy przychodzący sygnał wideo ma większą głębię kolorów niż ekran - na przykład gdy 10-bitowe wideo jest podawane na 8-bitową matrycę. Jeśli taki ekran obsługuje FRC, obraz na nim będzie zauważalnie lepszy niż na zwykłym 8-bitowym monitorze (choć nieco gorszy niż na pełnoprawnym 10-bitowym, ale ekrany „8
...-bit + FRC” są dużo tańsze).
Wysoka głębia kolorów jest ważna przede wszystkim w przypadku profesjonalnej pracy z grafiką i innych zadań wymagających dużej dokładności odwzorowania barw. Z drugiej strony, takie cechy znacząco wpływają na koszt monitora. Ponadto warto pamiętać, że jakość odwzorowania barw zależy nie tylko od głębi kolorów, ale także od innych parametrów - w szczególności od przestrzeni barw (patrz poniżej).Certyfikat TÜV Rheinland
Certyfikacja TÜV Rheinland wydawana jest wyświetlaczom z bezpiecznym poziomem emisji światła niebieskiego i częstotliwością migotania paneli. W związku z tym obecność certyfikatu potwierdza komfortowość ekranu dla oczu.
TÜV Rheinland to duży międzynarodowy koncern z siedzibą w Kolonii w Niemczech, świadczący szeroki zakres usług audytorskich. Specjaliści firmy opracowali i zatwierdzili szereg testów na zgodność ekranów urządzeń mobilnych, monitorów i telewizorów z wymaganym poziomem ochrony oczu przed szkodliwym wpływem promieniowania wyświetlacza na wzrok użytkownika po drugiej stronie ekranu. Wiarygodna opinia TÜV Rheinland jest szanowana w środowisku technologicznym. Certyfikaty tej organizacji są wydawane pomyślnie przetestowanej elektronice za wdrażane technologie filtrowania niebieskiego światła i tłumienia migotania ekranów.
Transmisja wideo
—
VGA. Złącze przeznaczone do przesyłania analogowych sygnałów wideo już w czasach monitorów CRT (specjalnie do nich). Dziś jest uważane za przestarzałe i stopniowo wycofuje się z użytkowania - w szczególności ze względu na małą przepustowość, która nie pozwala w pełni współpracować z treściami HD, a także podwójną konwersję sygnału przy zastosowaniu VGA w monitorach LCD (co może stać się potencjalnym źródłem zakłóceń).
—
DVI. Złącze do przesyłania sygnału wideo zaprojektowane specjalnie dla urządzeń LCD, w tym monitorów. Chociaż skrót DVI pierwotnie oznacza „cyfrowy interfejs wideo”, interfejs ten umożliwia również analogową transmisję danych. W rzeczywistości istnieją trzy główne typy DVI: analogowe, kombinowane i cyfrowe. Pierwsza odmiana w nowoczesnym sprzęcie komputerowym jest prawie nieużywana (funkcję tę pełni tak naprawdę złącze VGA), a złącze czysto cyfrowe -
DVI-D - jest wskazane osobno w naszym katalogu (patrz poniżej). Dlatego jeśli specyfikacja monitora wskazuje „po prostu DVI” - najprawdopodobniej chodzi o kombinowane złącze DVI-I. Pod względem specyfikacji analogowego sygnału wideo jest ono zbliżone do opisanego powyżej VGA (a nawet kompatybilne z nim poprzez najprostszy adapter), pod względem możliwości cyfrowych - do DVI-D (jednokanałowego, a nie Dual Link). Jednak ze względu na rozprzestrzenianie się czysto cyfrowych standardów, DVI-I jest coraz rzadz
...iej spotykane.
— DVI-D. Odmiana interfejsu DVI opisanego powyżej, obsługująca wyłącznie cyfrowy format sygnału wideo. Standardowy (Single Link) interfejs DVI-D umożliwia transmisję wideo w rozdzielczościach do 1920x1080 przy częstotliwości odświeżania 75 Hz lub 1920x1200 przy częstotliwości odświeżania 60 Hz, co już wystarcza do pracy ze współczesnymi rozdzielczościami aż do Full HD. Dodatkowo istnieje dwukanałowa (Dual Link) wersja tego złącza, która ma zwiększoną przepustowość i pozwala na pracę z rozdzielczościami do 2560x1600 (przy 60 Hz; lub 2048x1536 przy 75 Hz). Odpowiednio konkretny rodzaj DVI-D zależy od rozdzielczości monitora. W takim przypadku jednokanałowy ekran można podłączyć do dwukanałowej karty graficznej, ale nie odwrotnie. Zauważamy również, że sytuacja jest podobna w przypadku złączy: porty Single Link i Dual Link różnią się nieco konstrukcją, a jednokanałowy kabel jest kompatybilny z dwukanałowym wejściem/wyjściem, ale znowu nie odwrotnie.
— DisplayPort. Interfejs pierwotnie stworzony do transmisji wideo (jednak można go wykorzystać także do przesyłania sygnałów audio – w tym DisplayPort działa podobnie jak HDMI). Występuje w wielu modelach monitorów. Należy pamiętać, że monitory z wejściami DisplayPort są również kompatybilne z wyjściami Thunderbolt (za pośrednictwem adaptera).
Konkretne możliwości tego złącza zależą od jego wersji. We współczesnych monitorach spotyka się następujące wersje:
- v.1.2. Najwcześniejsza z rozpowszechnionych w naszych czasach wersji, wydana w 2010 roku. To właśnie w niej po raz pierwszy wprowadzono takie funkcje, jak obsługa 3D i możliwość łączenia szeregowego wielu ekranów. Wersja 1.2 umożliwia przesyłanie wideo 5K z prędkością 30 klatek na sekundę, możliwa jest również praca z wyższymi rozdzielczościami (do 8K), ale z pewnymi ograniczeniami.
- v.1.3. Wersja DisplayPort wydana w 2014 roku. Ma półtora razy większą przepustowość niż v.1.2 i pozwala na transmisję wideo 8K przy 30 kl./s, 5K - przy 60 kl./s i 4K - przy 120 kl./s. Dodatkowo ta wersja posiada funkcję Dual-mode, która umożliwia podłączenie do wyjść HDMI i DVI za pomocą najprostszych adapterów pasywnych.
- v.1.4. W tej wersji maksymalna liczba klatek na sekundę przy pracy z jednym ekranem wzrosła do 120 kl/s dla standardu 8K i do 240 kl/s dla standardów 4K i 5K (dane mają być przesyłane z kompresją z wykorzystaniem technologii DSC – Display Stream Compression). Inne funkcje obejmują kompatybilność z HDR10 i możliwość jednoczesnego przesyłania do 32 kanałów audio.
- v.2.1. Wersja 2022 roku wykorzystująca tę samą specyfikację warstwy fizycznej co USB4. Przepustowość interfejsu została podwojona w porównaniu z wersją 1.4 (do 80 Gbit/s, z czego 77,37 Gbit/s jest dostępne do przesyłania danych). Przy tym realizowano obsługę podłączenia wyświetlaczy o rozdzielczościach do 16K przy 60 kl./s, 8K przy 120 kl./s, 4K przy 240 Hz i 2K przy 480 Hz (bez dodatkowego wykorzystania technologii DSC – Display Stream Compression). Kable DP40 (40 Gb/s) mogą być dłuższe niż dwa metry, a kable DP80 (80 Gb/s) mogą mieć długość ponad jednego metra.
— Mini Display Port. Zmniejszona wersja złącza DisplayPort opisanego powyżej, używana głównie w laptopach; szczególnie popularna w laptopach Apple. Ostatnio pojawił się trend zastępowania Mini Display Port uniwersalnym interfejsem Thunderbolt; jednak ten interfejs działa przez to samo złącze i zapewnia te same możliwości.
Innymi słowy, monitory można podłączyć do Thunderbolt (wersji 1 i 2) za pomocą standardowego kabla miniDisplayPort, bez użycia adapterów (w przypadku v3 adapter jest nadal potrzebny).
— HDMI. Interfejs HDMI został pierwotnie zaprojektowany do przesyłania wideo o wysokiej rozdzielczości i wielokanałowego dźwięku w postaci cyfrowej za pomocą jednego kabla. Jest to obecnie najpopularniejszy z interfejsów podobnego przeznaczenia; wyjścia HDMI są praktycznie obowiązkowe zarówno w komputerowych kartach graficznych, jak i w centrach multimedialnych, odtwarzaczach DVD/Blu-ray i innych podobnych urządzeniach.
Obecność w monitorze kilku wyjść danego typu pozwala na podłączenie go do kilku źródeł sygnału jednocześnie — na przykład do komputera i tunera telewizji satelitarnej. W ten sposób możesz przełączać się między źródłami za pomocą ustawień nie tracąc czasu na bawienie się z kablami, a także użyć funkcji PBP.
Przy tym sam port ma różne wersje, a najbardziej popularne obecnie wersję to:
- — v.1.4. Najwcześniejsza z aktywnie używanych obecnie wersja; pojawiła się w 2009 roku. Obsługuje rozdzielczości do 4096x2160 przy 24 kl./s, a w standardzie Full HD (1920x1080) liczba klatek na sekundę może osiągać 120 kl./s; możliwa jest także transmisja wideo 3D.
-
— v.2.0. Wersja wprowadzona w 2013 roku jako olbrzymia aktualizacja standardu HDMI. Obsługuje wideo 4K z szybkością do 60 kl./s (stąd nazwa HDMI UHD), a także do 32 kanałów audio i do 4 strumieni audio jednocześnie. Ta wersja obsługuje także ultrawide 21:9.
-
— v.2.1. Dość znacząca aktualizacja w stosunku do wersji 2.0, wprowadzona pod koniec 2017 roku. Dalsze zwiększenie przepustowości umożliwiło obsługę rozdzielczości do 8K przy 120 kl./s włącznie. Wprowadzono także ulepszenia dotyczące pracy z HDR. Należy zaznaczyć, że do korzystania ze wszystkich funkcji HDMI v 2.1 potrzebne są kable HDMI Ultra High Speed, chociaż podstawowe funkcje są też dostępne w przypadku zwykłych kabli.
— USB C (DisplayPort AltMode). Inna odmiana interfejsu USB używanego do pracy z sygnałem wideo. Cechuje się małymi rozmiarami (niewiele większymi od microUSB) oraz posiada dwustronną konstrukcję, która pozwala na podłączenie wtyczki z dowolnej strony - to sprawia, że Type C jest wygodniejszy niż poprzednie standardy. Jednocześnie zauważamy, że taki monitor można początkowo zaprojektować do podłączenia do wyjścia USB C (przynajmniej taki kabel adaptera może być dostarczony w zestawie), ten punkt warto wyjaśnić osobno.
— Interfejs Thunderbolt. Thunderbolt to protokół przesyłania danych (stosowany w urządzeniach Apple), którego przepustowość sięga 40 Gb/s. Sama wtyczka, podobnie jak prędkość, zależy od wersji: Thunderbolt v1 i v2 używają miniDisplayPort (patrz wyżej), monitory z wejściami Thunderbolt niekoniecznie są kompatybilne z oryginalnymi wyjściami miniDisplayPort - warto wyjaśnić tę kompatybilność osobno. Thunderbolt v3 jest oparty na złączu USB C (patrz wyżej).Tryb portretowy
Ekran można obracać o 90° na stojaku, z orientacji poziomej do pionowej. Pionowa orientacja ekranu (
tryb portretowy) może być przydatna na przykład podczas pracy z dużymi dokumentami, wykonanymi w orientacji pionowej.
Wbudowane głośniki
Monitor ma własne
wbudowane głośniki. Takie modele w rzeczywistości łączą ekran i głośniki, co może uchronić użytkownika przed koniecznością zakupu oddzielnego sprzętu audio. W przypadku modeli z tunerem telewizyjnym (patrz wyżej) funkcja ta jest prawie obowiązkowa. Co prawda, należy mieć na uwadze, że moc takich głośników i jakość ich dźwięku są stosunkowo niskie, więc taki system raczej nie nadaje się dla wymagających słuchaczy. Niemniej jednak wbudowane głośniki zwykle brzmią co najmniej tak dobrze, jak niedrogie głośniki zewnętrzne i zajmuje znacznie mniej miejsca.
Moc dźwięku
Moc znamionowa głośników zainstalowanych w monitorze (patrz „Wbudowane głośniki”). Im wyższa moc, tym głośniej mogą brzmieć głośniki, tym łatwiej jest pokryć dużą przestrzeń. Jednak w większości przypadków użytkownik znajduje się bezpośrednio przed monitorem i do normalnej słyszalności nie jest wymagana duża głośność. Zatem parametr ten jest krytyczny głównie dla paneli plazmowych i LCD (patrz „Rodzaj”).
Pobór mocy
Nominalny pobór mocy monitora. Z reguły w tym punkcie wskazuje się maksymalną moc, jaką urządzenie może zużywać podczas normalnej pracy - czyli pobór mocy przy maksymalnej jasności, najwyższej głośności wbudowanych głośników itp. Rzeczywiste pobór mocy może być zauważalnie niższe, ale przy wyborze wszystko jedno lepiej jest skupić się na wartości podanej w specyfikacji.
Ogólnie rzecz biorąc, im niższy pobór mocy, tym oszczędniejsze jest urządzenie pod względem zużycia energii elektrycznej (przy pozostałych warunkach równych). Ponadto parametr ten może być przydatny przy wyborze zasilacza awaryjnego dla komputera stacjonarnego oraz w innych specyficznych sytuacjach, gdy wymagane jest dokładne określenie poboru mocy przez sprzęt.
Klasa energetyczna (new)
Parametr ten charakteryzuje ekonomię zużycia energii elektrycznej. Klasy są oznaczane literami łacińskimi literami od A do G, w porządku rosnącym zużycia energii. Właściwie tak pierwotnie i było pomyślane, dopóki do klasy A nie zostały zaliczone bardziej energooszczędne modele, które ostatecznie otrzymały oznaczenia A+, A++, A+++. Dalszy rozwój technologii pozwolił nam pójść jeszcze dalej i aby nie mnożyć plusów w znakowaniu efektywności energetycznej, w marcu 2021 roku producenci powrócili do poprzednich indeksów od
G do
A, gdzie A to najbardziej energooszczędny monitor. W związku z tym modele z 2021 roku będą miały nowoczesne oznaczenia, podczas gdy starsze modele będą oznaczone w dotychczasowy sposób. Jednak w najnowszej gradacji większość monitorów ma dolne indeksy -
D,
E,
F, co jednak nie oznacza dużej poboru energii. To tylko rezerwa na przyszłość, żeby nie uciekać się ponownie do A+. Modele
klasy B i
C są znacznie mniejsze.