Porównanie zasilaczy

Moc wyjściowa zasilacza, czyli maksymalna moc, jaką jest on w stanie dostarczyć do systemu. Aby komputer działał wydajnie, zasilanie musi być wyższe niż całkowity pobór mocy systemu przy maksymalnym obciążeniu. To ostatnie można obliczyć sumując moc poszczególnych elementów, jednak generalnie dla konfiguracji biurowych za wystarczającą uważa się moc około 400 W – 450 W, dla przeciętnych konfiguracji gamingowych – około 600 W (500 W, 550 W, 650 W, 700 W, 750 W), a dla najwyższych – moc 800 W i więcej (850 W, 1000 W, a nawet więcej niż 1 kW).

Standard przede wszystkim determinuje rozmiary, a w konsekwencji przeznaczenie zasilacza. Aktualnie na rynku istnieją następujące standardy zasilaczy:

— ATX. Można go umownie nazwać „standardowym” - jest to najpopularniejszy standard dla komputerów stacjonarnych o tradycyjnych rozmiarach (w obudowach Full Tower i Midi Tower).

— TFX. Kompaktowy standard, zaprojektowany specjalnie dla małych obudów (w szczególności Mini Tower). Ze względu na swoje przeznaczenie moc takich zasilaczy jest zwykle mniejsza niż pełnowymiarowego ATX, a jednocześnie są one w pełni zgodne pod względem elektrycznym ze standardem ATX.

— SFX. Modyfikacja standardu ATX, opracowana pod koniec XX wieku jako wariant zasilania dla systemów w miniaturowych standardach microATX i FlexATX (S w nazwie oznacza „small”, czyli „mały”). W związku z tym główną różnicą są wymiary: są znacznie mniejsze i wynoszą (szerokość-głębokość-wysokość) 100x125x64 mm ze standardowym wentylatorem 60 mm. Przy instalacji większych lub mniejszych wentylatorów wysokość zasilacza odpowiednio się zmienia; istnieją również inne odchylenia od normy (na przykład nieco większa głębokość). Złącza zasilania są prawie całkowicie identyczne z oryginalnym ATX, a te dwa standardy są uważane za całkowicie wymienne.

Układ korekcji współczynnika mocy (PFC) zapewnianej przez zasilacz.

Moc pobierana przez zasilacz dzieli się na aktywną i pasywną; pierwsza idzie do wykonania użytecznej pracy, druga nie wykonuje takiej pracy i jest rozpraszany w postaci ciepła. Współczynnik mocy to stosunek mocy czynnej do całkowitego zużycia energii; im bliżej jedności, tym bardziej wydajny zasilacz.

Korekcja PFC jest stosowana w celu poprawy współczynnika mocy. Może odbywać się w sposób pasywny lub aktywny. Pierwsza opcja przewiduje obecność cewki (dławika), która częściowo kompensuje działanie reaktywnych elementów zasilacza; taka korekta jest prosta i niedroga w realizacji, ale mało skuteczna. Z kolei metoda aktywna zapewnia obecność wyspecjalizowanego kontrolera. Jest droższy, ale współczynnik mocy w takich zasilaczach może osiągnąć 0,95 lub więcej; ponadto urządzenie jest bardziej odporne na spadki napięcia.

Ogólnie rzecz biorąc, korekcja pasywna jest więcej niż wystarczająca do użytku w domu lub małym biurze; zasilacze aktywne powinny być szczególnie poszukiwane głównie w przypadkach, gdy mówimy o dużej liczbie komputerów podłączonych do mocnego zasilacza UPS.

Sprawność w tym przypadku to stosunek mocy zasilacza (patrz „Moc”) do jego zużycia energii. Im wyższa sprawność, tym wydajniejszy zasilacz, tym mniej energii pobiera z sieci przy tej samej mocy wyjściowej i tym tańsza jest jego eksploatacja. Sprawność może się różnić w zależności od obciążenia; specyfikacja może wskazywać zarówno minimalną sprawność, jak i jej wartość przy średnim obciążeniu (50%).

Należy zauważyć, że od tego wskaźnika bezpośrednio zależy zgodność z takim lub innym poziomem wydajności 80PLUS (więcej szczegółów w „Certyfikat”).

- 1 wentylator. Najpopularniejszy wariant. Moc takiego układu jest wystarczająca do chłodzenia zasilaczy o mocy m.in. powyżej średniej i jest on stosunkowo niedrogi. Natomiast zauważalny jest hałas wentylatora, szczególnie w niedrogich zasilaczach o małej średnicy wentylatora (patrz „Średnica wentylatora”).

- 2 wentylatory. Drugi wentylator jest zwykle instalowany w mocnych zasilaczach, dla których moc jednego wentylatora nie wystarcza. Ceną, jaką trzeba zapłacić za tę wydajność, oprócz zwiększonych kosztów, jest zwiększony poziom hałasu.

- Półpasywny. Funkcja pozwalająca na automatyczne wyłączenie układu chłodzenia zasilacza w sytuacjach, gdy obciążenie zasilacza jest niskie, a wydzielenie ciepła ograniczone. Występuje tylko w modelach z aktywnym układem chłodzenia. Przypomnijmy, że układy tego typu są wydajniejsze od pasywnych, ale zużywają dodatkową energię i generują hałas podczas pracy. W związku z tym przy niewielkim obciążeniu, gdy intensywne chłodzenie nie jest wymagane, rozsądniej jest wyłączyć wentylatory - oszczędza to energię i zmniejsza poziom hałasu.

- Pasywny (radiatory). W porównaniu z wentylatorami, radiatory mają szereg zalet: na przykład nie generują żadnego hałasu i nie wymagają własnego zasilania (co zmniejsza całkowite zużycie energii). Są jednak w efekcie znacznie mniej wydajne – moc zasila...czy z pasywnym chłodzeniem nie przekracza 600 W. Ponadto takie zasilacze są dość drogie.

Średnica wentylatora (wentylatorów) w układzie chłodzenia zasilacza.

Duża średnica pozwala na dobrą wydajność przy stosunkowo niskich obrotach, co z kolei zmniejsza hałas i zużycie energii. Duże wentylatory są jednak droższe od małych i zajmują dużo miejsca, co wpływa na ogólną wielkość zasilacza. Podkreślamy też, że mały wentylator nie jest jeszcze oznaką taniego zasilacza – taki sprzęt można spotkać również w dość zaawansowanych modelach przez wzgląd na zmniejszenie wymiarów.

Jeśli chodzi o konkretne średnice, najmniejszą wartością, jaką można znaleźć we współczesnych zasilaczach konsumenckich, jest 80 mm. Najpopularniejsza opcja to 120 mm, ten rozmiar daje dobrą wydajność i stosunkowo niski poziom hałasu przy rozsądnej cenie i wymiarach. Nieco rzadziej spotykane są większe średnice – 135 mm i 140 mm.

Posiadanie przez zasilacz certyfikatu 80+ lub jego brak. Ten certyfikat wskazuje na wysoką wydajność energetyczną: aby go uzyskać, sprawność (patrz wyżej) musi wynosić co najmniej 80%, przy czym w różnych trybach (20%, 50% i 100% maksymalnego załadunku). Istnieje kilka stopni 80+:

- 80+. Oryginalna wersja certyfikatu zakładająca sprawność co najmniej 82% (co najmniej 85% przy 50% obciążeniu).

- 80+ White. Druga nazwa oryginalnego certyfikatu 80+ (patrz wyżej).

- 80+ Bronze - sprawność nie mniejsza niż 85% (dla połowy załadunku - 88%).

- 80+ Silver - odpowiednio 87% (90% dla połowy załadunku).

- 80+ Gold - 89% (92% dla połowy załadunku).

- 80+ Platinium - 90% (94% dla połowy załadunku).

- 80+ Titanium - 94% (96% dla połowy załadunku).

Współczynnik mocy (patrz „Rodzaj układu PFC”) musi wynosić co najmniej 0,9 dla niższych poziomów i co najmniej 0,95 dla poziomu Platinum. Należy również zauważyć, że w przypadku nadmiarowego zasilania używanego w systemach serwerowych wymagania dotyczące sprawności są nieco niższe.

Standard dla zasilaczy uzupełniający specyfikacje ATX w zakresie zasilania 12 V. Wprowadzony od czasów procesora Intel Pentium 4. Pierwsza seria standardu wykorzystywała głównie linię +5 V, od wersji 2.0 została wprowadzona linia +12 V w celu pełnego zasilania podzespołów komputera. Również w drugiej generacji pojawiło się 24-pinowe złącze zasilania, które jest używane w większości współczesnych płyt głównych.

Liczba i rodzaj złączy dostępnych w zasilaczu do zasilania płyty głównej lub procesora.

Parametr ten jest zapisywany jako suma kilku liczb, na przykład „24+4”. Pierwsza liczba oznacza liczbę pinów w złączu do zasilania płyty głównej; w zdecydowanej większości przypadków jest to właśnie 24, ponieważ współczesne płyty główne standardowo wykorzystują złącze 24-pinowe. Druga liczba opisuje gniazdo do zasilania procesora; większość procesorów klasy podstawowej i średniej używa zasilania 4-pinowego, podczas gdy potężne układy mogą wymagać zasilania 8-pinowego. Może być kilka 4- lub 8-pinowych złączy - licząc na potężne "żarłoczne" procesory.

Osobny przypadek stanowią zasilacze typu „24 (20+4)”. Posiadają one dwie oddzielne wtyczki - 20 pin i 4 pin, co umożliwia zasilanie z takich zasilaczy tak płyt głównych 24-pinowych, jak i starszych płyt głównych 20-pinowych. Jednocześnie w takich modelach nie ma oddzielnego zasilacza dla procesora - jest on zasilany tylko przez gniazdo, a 4-pinowej wtyczki nie można podłączyć do żadnych innych elementów, z wyjątkiem płyty głównej.

Obecnie na rynku dostępne są zasilacze z następującym zasilaniem płyty głównej: 24 pin (20+4), 24+4 pin, 24+8 (4+4) pin, 24+8+8 (4+4) pin.