Wielkość matrycy
Fizyczny rozmiar elementu światłoczułego aparatu. Mierzony po przekątnej, często podawany w ułamkach cala - na przykład 1/2,3" lub 1/1,8" (odpowiednio, druga matryca będzie większa niż pierwsza). Warto zauważyć, że w takich oznaczeniach nie używa się „zwykłego” cala (2,54 cm), ale tzw. „vidicon”, który jest o jedną trzecią mniejszy i wynosi około 17 mm. To po części hołd dla tradycji wywodzącej się z lamp telewizyjnych - "vidiconów" (poprzedników współczesnych matryc), po części chwyt marketingowy, który daje klientom wrażenie, że matryce są większe niż w rzeczywistości.
Tak czy inaczej, przy równej rozdzielczości (patrz „Liczba megapikseli”),
większa wielkość matrycy oznacza większy wielkość każdego pojedynczego piksela; w związku z tym na dużych matrycach więcej światła pada na każdy piksel, co oznacza, że takie matryce mają wyższą światłoczułość (patrz „Światłoczułość") i niższy poziom szumów, szczególnie podczas fotografowania w warunkach słabego oświetlenia.
Najczęściej w aparatach spotyka się następujące wielkości matrycy:
—
1/2,3" i 1/1,7". Małe matryce typowe dla modeli bez wymiennej optyki - kompaktów i
cyfrowych ultrazoomów(patrz „Rodzaj aparatu”).
—
4/3. Swego rodzaju „opcja przejściowa” pomiędzy małymi sensorami kompaktowych aparatów a dużymi, ale jednocześnie drogimi „lustrzankami” APS-C.
...Wielkość takiej matrycy to 18x13,5 mm, co daje przekątną 22,5 mm (w przybliżeniu 4/3 opisanego powyżej cala „vidicon”, stąd nazwa). Jest stosowana w lustrzankach jednoobiektywowych i aparatach „bezlusterkowych” (patrz „Rodzaj aparatu”), głównie dla początkujących, z mocowaniem Four Thirds i Micro Four Thirds odpowiednio.
— APS-C. Wielkość matryc tego typu może wahać się od 20,7x13,8 mm do 25,1x16,7 mm, w zależności od producenta. Są szeroko stosowane w lustrzankach cyfrowych klasy podstawowej i średniej oraz aparatach bezlusterkowych.
— APS-H. Nieco większa od opisanej powyżej APS-C (wielkość to 28,1x18,7 mm), poza tym jest prawie całkowicie taka sama.
— Full frame (lub APS). Wielkość takiej matrycy jest równa wielkości klatki klasycznej błony fotograficznej — 36x24 mm. Zwykle jest stosowana w profesjonalnych lustrzankach jednoobiektywowych.
— Big frame. W tej kategorii znajdują się wszystkie rodzaje matryc, których wielkość przekracza 36x24 mm (full frame). Aparaty z takimi czujnikami należą do tzw. średnioformatowych i z reguły są to profesjonalne modele klasy premium. Duże matryce pozwalają na zastosowanie rozdzielczości kilkudziesięciu megapikseli, przy zachowaniu wysokiej ostrości i jakości odwzorowania barw, jednak takie urządzenia kosztują odpowiednio.Czułość (ISO)
Zakres czułości matrycy aparatu cyfrowego. W fotografii cyfrowej czułość jest wyrażana w tych samych jednostkach ISO, co w przypadku błony fotograficznej; jednak w przeciwieństwie do błony, czułość matrycy w aparacie cyfrowym można zmieniać, co daje zaawansowane możliwości regulacji parametrów fotografowania. Wysoka maksymalna czułość jest ważna, jeśli z aparatem używasz obiektywu o niskiej wartości przysłony (patrz „Wartość przysłony”), a także przy fotografowaniu słabo oświetlonych scen i szybko poruszających się obiektów; w tym drugim przypadku wysokie ISO pozwala na uzyskanie niskich czasów otwarcia migawki, co minimalizuje rozmycie obrazu. Należy jednak mieć na uwadze, że wraz ze wzrostem wartości ISO zwiększa się również poziom szumów zdjęć.
Czyszczenie matrycy
Obecność w aparacie specjalnego mechanizmu do
czyszczenia matrycy z kurzu i innych zanieczyszczeń.
Funkcja ta jest dostępna wyłącznie w modelach z wymiennymi obiektywami - lustrzankach i MILC (patrz „Rodzaj aparatu”). Podczas wymiany obiektywu w takich aparatach czujnik okazuje się otwarty i prawdopodobieństwo jego zanieczyszczenia jest dość wysokie; a obce cząstki na matrycy w najlepszym przypadku prowadzą do pojawienia się obcych artefaktów, w najgorszym - do uszkodzenia czujnika. Aby tego uniknąć, dostarczane są systemy czyszczące. Zwykle działają na zasadzie ultradźwięków: wibracje o wysokiej częstotliwości „wyrzucają” zanieczyszczenia z powierzchni czujnika.
Należy pamiętać, że żaden system czyszczenia nie jest idealny - w szczególności takie systemy nie radzą sobie z kondensatem, osadami soli i innymi podobnymi zanieczyszczeniami. Dlatego matryca może nadal wymagać ręcznego czyszczenia (najlepiej w serwisie). Niemniej jednak funkcja ta pozwala skutecznie radzić sobie chociażby z kurzem, co znacznie ułatwia życie użytkownikowi.
Mocowanie (bagnet)
Rodzaj bagnetu - mocowania do wymiennych obiektywów - zapewnionego w lustrzance lub aparacie MILC (patrz „Rodzaj aparatu”). Bagnety są dostępne w różnych rozmiarach, a specyfikacje wymiennych obiektywów zwykle wskazują, do którego mocowania są przeznaczone. Najczęściej bagnety różnych typów nie są ze sobą kompatybilne, ale zdarzają się wyjątki (czasami bezpośrednio, czasami - za pomocą adapterów).
Należy również pamiętać, że jedna marka może używać różnych mocowań do różnych klas aparatów - i odwrotnie, jeden bagnet może być używany przez kilku producentów. Na przykład Canon produkuje aparaty z bagnetami
EF-M,
EF-S,
EF i
Canon RF. Firma Leica ma
Leica M,
Leica SL,
Leica TL. Nikon ma w swoim arsenale
Nikon 1,
Nikon F i
Nikon Z. Pentax -
Pentax 645,
Pentax K, Pentax Q. Samsung oferuje mocowania w formacie
NX i NX-M. Aparaty Sony zawierają
Sony A i
Sony E, Fuji ma
Fujifilm G i
Fujifilm X. Przykładem b
...agnetu obiektywu używanego przez różne marki jest Micro 4/3, szeroko stosowany w aparatach Olympus i Panasonic.Wartość przysłony
Jasność obiektywu zainstalowanego w aparacie lub dostarczonego w zestawie z nim (dla modeli z wymienną optyką).
Upraszczając, parametr ten można opisać jako zdolność soczewki do przepuszczania światła - innymi słowy, o ile strumień świetlny słabnie przechodząc przez optykę. Uważa się, że na charakterystykę przepuszczania światła wpływają dwa główne wskaźniki: średnica otworu względnego obiektywu i jego ogniskowa. Wartość przysłony to stosunek pierwszego wskaźnika do drugiego; w tym przypadku średnica czynnego otworu jest traktowana jako jednostka i generalnie jest pomijana podczas oznaczania, w efekcie taki zapis wygląda np. tak: f/2.0. Odpowiednio, im większa liczba po znaku ułamka, tym niższa wartość przysłony, tym mniej światła przepuszcza soczewka.
Obiektywy o zmiennej ogniskowej (obiektywy zmiennoogniskowe) z reguły mają różne wartości przysłony dla różnych ogniskowych. Dla takiej optyki w specyfikacji wskazywane są dwie wartości tego parametru, dla minimalnej i maksymalnej ogniskowej, np. f/2,8-4,5. Są też obiektywy zmiennoogniskowe, które zachowują stałą przysłonę w całym zakresie ogniskowych, ale są znacznie droższe niż analogi ze zmienną przysłoną.
Wysoka przepuszczalność światła obiektywu jest ważna, jeśli aparat ma być używany do nagrywania i fotografowania w warunkach słabego oświetlenia lub do nagrywania szybko poruszających się obiektów: optyka o wysokiej liczbie przesłony umożliwia fotografowanie przy niskiej czułości matrycy (c...o zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia szumów) i przy niskich czasach otwarcia migawki (przy których poruszające się obiekty są mniej rozmyte). Również parametr ten określa głębię ostrości obrazowanej przestrzeni: im wyższa wartość przysłony, tym płytsza głębia ostrości. Dlatego do nagrywania z artystycznym rozmyciem tła („bokeh”) zaleca się używanie obiektywów o dużej przysłonie.
Ogniskowa
Ogniskowa obiektywu aparatu.
Ogniskowa to odległość między matrycą aparatu a optycznym środkiem obiektywu, ogniskowanym do nieskończoności, przy którym na matrycy uzyskuje się wyraźny i ostry obraz. W przypadku modeli z wymiennymi obiektywami (
aparatów bezlusterkowych i MILC, patrz „Rodzaj aparatu”), parametr ten jest wskazywany, jeśli aparat jest wyposażony w obiektyw (wyposazenie "kit"); przypomnijmy sobie, że na własne życzenie w takim aparacie można zainstalować optykę o innych cechach.
Im dłuższa ogniskowa, tym mniejszy kąt widzenia obiektywu, tym większy stopień przybliżenia i większe obiekty widoczne w kadrze. Dlatego parametr ten jest jednym z kluczowych dla każdego obiektywu i w dużej mierze determinuje jego zastosowanie (konkretne przykłady podano poniżej).
We współczesnych aparatach cyfrowych najczęściej używane są obiektywy o zmiennej ogniskowej: takie obiektywy są w stanie zwiększać i zmniejszać obraz (więcej szczegółów w „Zoom optyczny”). W przypadku lustrzanek cyfrowych i MILC produkowane są specjalistyczne optyki o stałej ogniskowej (obiektywy stałoogniskowe). Ale w cyfrowych kompaktach te obiektywy są stosowane niezwykle rzadko, zwykle taki obiektyw jest oznaką high-endowego modelu o specyficznych właściwościach.
Należy pamiętać, że w specyfikacji aparatu zwykle podaje się rzeczywistą ogniskową obiektywu. A o kątach widzenia i ogólnym przeznaczeniu optyki decyduje nie tylko parametr
...ten, ale także rozmiar matrycy, z którą używana jest optyka. Zależność wygląda następująco: przy tych samych kątach widzenia soczewka dla większego czujnika będzie miała większą ogniskową niż soczewka dla małego czujnika. W związku z tym tylko aparaty z tym samym rozmiarem matrycy można bezpośrednio porównywać ze sobą pod względem ogniskowej obiektywów. Jednak dla ułatwienia porównań w specyfikacji może być wskazywany tzw. ekwiwalent ogniskowej - ogniskowa w przeliczeniu na 35 mm: jest to ogniskowa, jaką miałby obiektyw dla matrycy pełnoklatkowej, przy tych samych kątach widzenia. Porównywać za pomocą tej wartości można obiektywy o dowolnej wielkości matrycy. Istnieją formuły, które pozwalają samodzielnie obliczyć ekwiwalent 35 mm, można je znaleźć w dedykowanych źródłach.
Jeśli chodzi o konkretną specjalizację, to ekwiwalent ogniskowej do 18 mm odpowiada ultraszerokokątnym obiektywom typu rybie oko. Za optykę szerokokątną uważa się „stałą” optykę z ekwiwalentem ogniskowej do 28 mm, a także obiektywy zmiennoogniskowe z minimalnym ekwiwalentem ogniskowej do 35 mm. Wskaźnik do 60 mm jest uważany za odpowiedni dla optyki „ogólnego przeznaczenia”, 50–135 mm jest uważany za optymalny do portretów, a większe ogniskowe można znaleźć w teleobiektywach. Bardziej szczegółowe informacje na temat specyfiki różnych ogniskowych można znaleźć w dedykowanych źródłach.Zoom optyczny
Współczynnik powiększenia zapewniany przez aparat dzięki wykorzystaniu możliwości obiektywu (a mianowicie poprzez zmianę jego ogniskowej). W modelach z wymiennymi obiektywami (patrz „Rodzaj aparatu”) jest to wskazywane dla dostarczonego w zestawie obiektywu, jeśli jest dostępny.
Należy pamiętać, że w tym przypadku współczynnik powiększenia jest wskazywany nie w odniesieniu do obrazu widocznego gołym okiem, ale w odniesieniu do obrazu wyświetlanego przez obiektyw przy minimalnym powiększeniu. Na przykład, jeśli w specyfikacji wskazane jest powiększenie optyczne 3x, oznacza to, że przy maksymalnym powiększeniu obiekty w kadrze będą trzy razy większe niż przy minimalnym powiększeniu.
Stopień powiększenia optycznego jest bezpośrednio związany z zakresem ogniskowych (patrz powyżej). Można określić ten stopień, dzieląc maksymalną ogniskową obiektywu przez minimum, na przykład 360mm/36mm=powiększenie 10x.
Do tej pory zoom optyczny zapewnia najlepszą jakość obrazu w zbliżeniu i jest uważany za lepszy od cyfrowego (patrz poniżej). Wynika to z faktu, że przy tym formacie pracy cały obszar matrycy jest stale zaangażowany, co pozwala w pełni wykorzystać jej możliwości. Dlatego nawet wśród modeli niedrogich urządzenia bez zoomu optycznego są bardzo rzadkie.
Kompensacja ekspozycji
Możliwość ręcznej (lub automatycznej, według zadanych parametrów) zmiany parametrów ekspozycji podczas fotografowania, czyli ilości światła wpadającego do matrycy. Stosuje się wtedy, gdy automatycznie dobrane parametry ekspozycji nie dają zadowalającego wyniku - na przykład w trudnych warunkach, kiedy oświetlenie głównego obiektu i tła są bardzo różne. Możliwości kompensacji ekspozycji aparatu są rejestrowane w formacie „± x EV, w odstępach EV”, na przykład „± 3 EV, w odstępach co 1/2 EV”. Pierwsza cyfra wskazuje maksymalną wartość, o jaką można zmienić ekspozycję w stosunku do pierwotnej wartości podczas korekty; drugi to krok (skok), w którym następuje zmiana. EV to specyficzna jednostka miary ekspozycji; zmiana ekspozycji o 1 EV oznacza dwukrotną zmianę ilości światła padającego na czujnik. Wzrost EV oznacza wzrost ilości światła z powodu otwarcia przysłony lub wolniejszego czasu otwarcia migawki, a zmniejszenie - odwrotnie. Wszystkie współczesne aparaty z funkcją kompensacji ekspozycji potrafią to robić „w obu kierunkach”.
Autobracketing
Bracketingiem nazywa się fotografowanie serii klatek, w którym w każdej następnej klatce parametry fotografowania (ekspozycja, balans bieli, ostrość itp.) zmieniają się o określoną wartość. Pozwala to na przykład wybrać najbardziej udany obraz z kilku opcji lub określić efekt zmiany ustawień w tym lub innym kierunku. Funkcja autobracketingu umożliwia automatyczne wykonywanie takich zdjęć. Należy pamiętać, że zestaw parametrów zmienianych w procesie może się różnić w różnych modelach aparatów. Na przykład niektóre urządzenia mogą zmieniać tylko ekspozycję, inne - ekspozycję i/lub balans bieli itp.