Fazy zasilania
Liczba faz zasilania procesora przewidzianych na płycie głównej.
W bardzo uproszczony sposób fazy można opisać jako bloki elektroniczne o specjalnej konstrukcji, przez które zasilanie jest dostarczane do procesora. Zadaniem takich bloków jest optymalizacja tego zasilania, w szczególności minimalizacja skoków mocy przy zmianie obciążenia procesora. Generalnie im więcej faz, tym mniejsze obciążenie każdego z nich, stabilniejsze zasilanie i bardziej wytrzymała elektronika płyty głównej. Im mocniejszy jest procesor i im więcej ma rdzeni, tym więcej faz wymaga; liczba ta bardziej wrośnie również, jeśli planowane jest podkręcenie procesora. Na przykład w przypadku zwykłego czterordzeniowego chipa często wystarczają tylko cztery fazy, a już dla podkręconego możesz ich potrzebować co najmniej ośmiu. Właśnie z tego powodu u wydajnych procesorów mogą wystąpić problemy, gdy są używane niedrogie płyty główne z małą liczbą faz.
Szczegółowe zalecenia dotyczące wyboru liczby faz dla poszczególnych serii i modeli procesorów można znaleźć w specjalistycznych źródłach (w tym w dokumentacji samego procesora). Tutaj należy pamiętać, że przy dużej liczbie faz na płycie głównej (więcej niż 8) niektóre z nich mogą być wirtualne. W tym celu rzeczywiste bloki elektroniczne są uzupełniane podwójnymi lub nawet potrójnymi, co formalnie zwiększa liczbę faz: na przykład 12 zadeklarowanych faz może reprezentować 6 fizycznych bloków z podwajaczami. Jednak fazy wirtualne są znacznie gor...sze od rzeczywistych pod względem swoich możliwości - w praktyce są tylko dodatkami, które nieznacznie poprawiają charakterystykę faz realnych. Powiedzmy, że w naszym przypadku bardziej poprawne jest mówienie nie o dwunastu, ale tylko o sześciu (aczkolwiek ulepszonych) fazach. Na te detale należy zwrócić uwagę przy wyborze płyty głównej.
BIOS
Rodzaj systemu BIOS zainstalowanego na płycie głównej. Zwróć uwagę, że tu pod uwagę brane są tylko „klasyczne” BIOS-y firm Ami, Award i Intel; bardziej zaawansowany UEFI BIOS został przeniesiony do odrębnej kategorii (patrz poniżej).
BIOS to podstawowy system wejściowo/wyjściowy, własne oprogramowanie układowe płyty głównej przechowywane w jej pamięci trwałej; pozwala wszystkim komponentom sprzętowym systemu komunikować się ze sobą, nawet jeśli system operacyjny nie jest zainstalowany na komputerze. Innymi słowy, to „bios” kontroluje komputer od momentu włączenia do załadowania systemu operacyjnego. To oprogramowanie zawiera również zestaw narzędzi do zmiany podstawowych ustawień.
Mówiąc o konkretnych wersjach, należy powiedzieć, że wspomniane „klasyczne” oprogramowanie sprzętowe nie ma zasadniczych różnic; poza tym zestaw funkcji w dużej mierze zależy nie od typu BIOS-u, ale od modelu płyty głównej. Dlatego rodzaj BIOS-u nie jest kluczem do wyboru; nawet dla profesjonalistów i entuzjastów rzadko okazuje się być zasadniczym.
Architektura pamięci
Tryb pracy płyty głównej z zainstalowaną na niej pamięcią RAM. Może wyglądać następująco:
- Jednokanałowy. Najprostszy tryb pracy: jeden kontroler pracuje jednocześnie z całą ilością pamięci RAM. Główne zalety takiego trybu — prostota i niska cena kontrolerów. Jednak jego wydajność okazuje się bardzo niska, dlatego jednokanałowe płyty główne są obecnie niezwykle rzadkie - głównie wśród niedrogich modeli do domu / biura.
- Dwukanałowy. W tym trybie z pamięcią RAM pracują dwa niezależne kontrolery, sama pamięć jest podzielona na dwa bloki, a wymiana informacji odbywa się w dwóch strumieniach, co zwiększa szybkość pracy. Wzrost wydajności w tym przypadku może wynosić od 5 - 10% do 100%, w zależności od określonej aplikacji i funkcji systemu. Należy pamiętać, że dwie kości RAM o identycznej charakterystyce są wysoce pożądane do pracy w trybie dwukanałowym - pozwala to osiągnąć optymalną wydajność, ponadto nie wszystkie płyty główne są w stanie współpracować z parami różnych modułów pamięci.
- Dwu/trzy-kanałowy. Płyty główne obsługujące trzy-kanałowy tryb pracy pamięci RAM. Ten tryb jest podobny do trybu dwukanałowego i zasadniczo różni się tylko liczbą wątków i kości kart pamięci – powinno ich być ich 3 (lub wielokrotność 3). W tym przypadku idealnie byłoby, gdyby takie listwy były jednakowe; nie ma gwarancji możliwości korzystania z różnych kości we wszystkich płytach głównych, a jeśli częstotliwość nie jest zgodna, prędkość kanału będzie ogranic
...zona przez prędkość najwolniejszego modułu pamięci RAM. Jeśli zainstalowane są tylko dwa kompatybilne paski, system będzie działał w trybie dwukanałowym.
- Dwu/cztero-kanałowy. Płyty główne z obsługą czterokanałowego trybu RAM. Ten tryb jest całkowicie podobny do opisanego powyżej dwu/trzykanałowego i różni się jedynie liczbą modułów RAM - potrzebuje 4 (lub wielokrotności czterech). W tym przypadku podobnie, instalując mniejszą liczbę kości, taka płyta główna może pracować w odpowiednim trybie - dwu- lub trzykanałowym (najważniejsze, aby listwy spełniały wymogi do obsługi takiego trybu).
- Sześciokanałowy. Tryb pracy zakładający obecność 6 oddzielnych kontrolerów pamięci i wielokrotną liczbę slotów dla poszczególnych modułów (w niektórych płytach głównych — 12, teoretycznie może być ich więcej). Występuje wyłącznie w rozwiązaniach wysokiej jakości, zwykle klasy HEDT (patrz „Przeznaczenie”), zaprojektowanych z myślą o bezkompromisowej wydajności.Liczba gniazd PCI-E 16x
Liczba gniazd PCI-E (PCI-Express) 16x znajdujących się na płycie głównej.
Magistrala PCI Express służy do podłączania różnych kart rozszerzeń - sieciowych i dźwiękowych, kart graficznych, tunerów telewizyjnych, a nawet dysków SSD. Cyfra w nazwie oznacza liczbę linii PCI-E (kanałów transmisji danych) obsługiwanych przez to gniazdo; im więcej linii, tym wyższa przepustowość. 16 linii to największa liczba występująca w nowoczesnych gniazdach i płytach PCI Express (możliwości techniczne dla większej liczby istnieją, jednak złącza byłyby zbyt nieporęczne). W związku z tym te gniazda są najszybsze: ich prędkość transmisji danych wynosi 16 GB/s dla wersji PCI-E 3.0 i 32 GB/s dla wersji 4.0 (więcej informacji na temat wersji można znaleźć w sekcji „Obsługa PCI Express”).
Osobno należy pamiętać, że to PCI-E 16x jest uważane za optymalne złącze do podłączania kart graficznych. Wybierając jednak płytę główną z kilkoma takimi gniazdami, warto zastanowić się nad obsługiwanymi przez nią trybami PCI-E (patrz niżej). Ponadto pamiętaj, że interfejs PCI Express umożliwia podłączenie kart z mniejszą liczbą linii do złączy z większą liczbą linii. W ten sposób PCI-E 16x będzie pasować do każdej karty PCI Express.
Warto też wspomnieć, że nowoczesne płyty główne mają ponadgabarytowe gniazda - w szczególności PCI-E 4x, odpowiadające rozmiarem PCI-E 16x. Jednak rodzaj gniazd PCI-E w naszym katalogu określa się na podstawie rzeczywistej przepustowości; więc pod PCI-E...16x kryją się tylko gniazda obsługujące prędkość na poziomie 16x.
Tryby PCI-E
Tryby pracy slotów PCI-E 16x obsługiwane przez płytę główną.
Aby uzyskać więcej informacji na temat tego interfejsu, patrz wyżej, a dane dotyczące trybów określa się w przypadku, jeśli na płycie jest kilka gniazd PCI-E 16x. Dane te określają, z jaką prędkością te gniazda mogą pracować przy jednoczesnym podłączaniu do nich kart rozszerzeń, ile linii może używać każdy z nich. Faktem jest, że całkowita liczba linii PCI-Express na każdej płycie głównej jest ograniczona i zwykle nie wystarczają one do jednoczesnej pracy wszystkich 16-kanałowych gniazd z pełną mocą. W związku z tym, podczas jednoczesnej pracy, prędkość nieuchronnie musi zostać ograniczona: na przykład zapis 16x / 4x / 4x oznacza, że płyta główna ma trzy 16-kanałowe gniazda, ale jeśli trzy karty graficzne są do nich podłączone jednocześnie, to drugie i trzecie gniazdo będą w stanie zapewnić prędkość tylko na poziomie PCI-E 4x. W związku z tym dla innej liczby slotów i liczby cyfr będą odpowiednie. Istnieją również karty z kilkoma trybami - na przykład 16x / 0x / 4 i 8x / 8x / 4x (0x oznacza, że slot w ogóle przestaje działać).
Należy zwrócić uwagę na parametr ten głównie podczas instalowania kilku kart graficznych jednocześnie: w niektórych przypadkach (na przykład podczas korzystania z technologii SLI), aby karty graficzne działały poprawnie, muszą być podłączone do gniazd z tą samą prędkością.
Obsługa SLI (NVIDIA)
Obsługa przez płytę główną
technologii SLI firmy NVIDIA.
Technologia ta umożliwia jednoczesne podłączenie do komputera kilku oddzielnych kart graficznych NVIDIA i połączenie ich mocy obliczeniowej, odpowiednio zwiększając wydajność graficzną systemu w określonych zadaniach. W związku z tym funkcja ta oznacza, że płyta główna jest wyposażona w co najmniej dwa gniazda na karty graficzne - PCI-E 16x; ogólnie SLI umożliwia podłączenie do 4 oddzielnych pojedynczych kart.
Ta funkcjonalność jest szczególnie ważna w przypadku wymagających gier i „ciężkich” zadań, takich jak renderowanie 3D. Warto jednak pamiętać, że aby móc korzystać z kilku kart graficznych, taką możliwość należy zapewnić również w aplikacji uruchomionej na komputerze. Dlatego w niektórych przypadkach jedna wydajna karta graficzna jest lepsza niż kilka stosunkowo prostych kart z taką samą całkowitą pamięcią VRAM.
Podobna technologia firmy AMD nazywa się Crossfire (patrz wyżej). Główna różnica między tymi technologiami polega na tym, że SLI jest bardziej wymagające pod względem kompatybilności: działa tylko na kartach graficznych z tymi samymi modelami GPU (chociaż inne parametry - producent, zakres i częstotliwość pamięci wideo itp. - mogą być różne). Ponadto, karty graficzne w technologii SLI muszą być połączone kablem lub mostkiem (jedynymi wyjątkami są niektóre niedrogie modele); a wsparcie dla tej technologii jest nieco droższe niż w przypadku Cro
...ssfire, więc jest rzadziej spotykane na płytach głównych (i głównie razem z rozwiązaniem AMD).USB 3.2 gen1
Liczba
złączy USB 3.2 gen1 znajdujących się na płycie głównej.
Złącza USB (wszystkie wersje) służą do podłączenia do portów USB płyty głównej umieszczonych na zewnątrz obudowy (najczęściej na przednim panelu, rzadziej na górze lub z boku). Specjalny kabel łączy taki port ze złączem, podczas gdy jedno złącze z reguły współpracuje tylko z jednym portem. Innymi słowy, liczba złączy na płycie głównej odpowiada maksymalnej liczbie złączy USB znajdujących się w obudowie, które jest w stanie obsłużyć. Przy tym należy pamiętać, że w tym przypadku mówimy o tradycyjnych złączach USB A; złącza dla nowszych USB-C są omawiane są w charakterystykach osobno.
Co się tyczy konkretnie wersji USB 3.2 gen1 (wcześniej znany jako USB 3.1 gen1 i USB 3.0), to ona zapewnia prędkość transmisji danych do 4,8 Gb/s i wyższą moc zasilania niż wcześniejszy standard USB 2.0. Jednocześnie technologia USB Power Delivery, umożliwiająca osiągnięcie mocy do 100 W, zwykle nie jest obsługiwana przez złącza tej wersji dla USB A (choć można ją zaimplementować w złączach na USB-C).
USB 3.2 gen2
Liczba
złączy USB 3.2 gen2 znajdujących się na płycie głównej.
Złącza USB (wszystkie wersje) służą do podłączenia do portów USB płyty głównej umieszczonych na zewnątrz obudowy (najczęściej na przednim panelu, rzadziej na górze lub z boku). Specjalny kabel łączy taki port ze złączem, podczas gdy jedno złącze z reguły współpracuje tylko z jednym portem. Innymi słowy, liczba złączy na płycie głównej odpowiada maksymalnej liczbie złączy USB znajdujących się w obudowie, które jest w stanie obsłużyć. Przy tym należy pamiętać, że w tym przypadku mówimy o tradycyjnych złączach USB A; złącza dla nowszych USB-C są omawiane są w charakterystykach osobno.
Jeśli chodzi o konkretną wersję USB 3.2 gen2 (wcześniej znaną jako USB 3.1 gen2 i USB 3.1), działa ona z prędkością do 10 Gb/s. Ponadto takie złącza mogą zapewniać obsługę technologii USB Power Delivery, która pozwala dostarczać moc zasilania do 100W na złącze; jednakże funkcja ta nie koniecznie musi występować, jej obecność należy sprawdzać osobno.
Wersja HDMI
Wersja gniazda HDMI (patrz wyżej), znajdującego się na płycie głównej.
— v.1.4. Najwcześniejszy standard znany w naszych czasach, pojawił się jeszcze w 2009 roku. Obsługuje rozdzielczości do 4096x40962160włącznie i pozwala na odtwarzanie Full HD z szybkością do 120 kl./s — wystarczy nawet do odtwarzania 3D.
— v.1.4 b. Zmodyfikowana odmiana opisanej powyżej v.1.4, przedstawia szereg mniejszych aktualizacji i ulepszeń, w szczególności obsługę dwóch dodatkowych formatów 3D.
— v.2.0. Wersja, znana również jako HDMI UHD — właśnie w tej wersji została wprowadzona pełna obsługa 4K z szybkością do 60 kl./s, a także możliwość pracy z ultra panoramicznym wideo 21:9. Ponadto, dzięki zwiększonej przepustowości liczba jednocześnie odtwarzanych kanałów audio wzrosła do 32, a strumieni audio — do 4. A w poprawionej v.2.0a do tego wszystkiego dodano jeszcze wsparcie dla HDR.
— v.2.1. Jeszcze jedna nazwa — HDMI Ultra High Speed. W porównaniu z poprzednią wersją przepustowość interfejsu naprawdę znacznie wzrosła –potrafi transmitować wideo w rozdzielczościach aż do 10K przy 120 klatkach na sekundę, a także do pracy z rozszerzoną przestrzenią kolorów BT.2020 (te ostatnie mogą być przydatne do niektórych profesjonalnych zadań). Aby korzystać ze wszystkich funkcji HDMI v2.1 potrzebne kable typu HDMI Ultra High Speed, jednak funkcje wcześniejszych standardów są dostępne i ze zwykłymi kablami.