TDP
Maksymalny TDP zapewniany przez układ chłodzenia. Należy pamiętać, że parametr ten jest podawany tylko dla rozwiązań wyposażonych w radiatory (patrz „Rodzaj”); dla wentylatorów wykonywanych osobno o sprawności decydują inne parametry, przede wszystkim wartości przepływu powietrza (patrz wyżej).
TDP można opisać jako ilość ciepła, którą układ chłodzenia jest w stanie usunąć z obsługiwanego podzespołu. W związku z tym, do normalnej pracy całego układu konieczne jest, aby TDP układu chłodzenia nie było niższe niż rozpraszanie ciepła tego elementu (dane dotyczące rozpraszania ciepła są zwykle podane w szczegółowej specyfikacji komponentu). A najlepiej wybrać chłodnice z rezerwą mocy co najmniej 20 - 25% - da to dodatkową gwarancję w przypadku wymuszonych trybów pracy i sytuacji awaryjnych (w tym zanieczyszczenia obudowy i spadku efektywności wymiany powietrza).
Jeśli chodzi o konkretne liczby, to najskromniejsze współczesne układy chłodzenia zapewniają TDP
do 100 W, najbardziej zaawansowane —
do 250 W i nawet
więcej.
Możliwość wymiany
Możliwość
wymiany standardowego wentylatora przez samego użytkownika - bez ingerencji serwisu lub specjalistów. Maksimum które może być wymagane do takiej procedury, to posiadanie najprostszych narzędzi, np. śrubokrętu; czasami są one dostarczane z układem chłodzenia.
Wentylator, jako najbardziej mobilna część każdego układu chłodzenia, jest bardziej podatny na awarie i zepsucia. W takich przypadkach taniej (i częściej - mądrzej) jest wymienić tylko tę część, niż kupować zupełnie nowy układ. Ponadto, jeśli chcesz, możesz wymienić sprawny wentylator - na przykład na mocniejszy lub mniej hałaśliwy.
Liczba rurek cieplnych
Liczba rurek cieplnych w układzie chłodzenia
Rura cieplna to szczelna konstrukcja zawierająca ciecz o niskiej temperaturze wrzenia. Gdy jeden koniec rury jest podgrzewany, ciecz ta odparowuje i skrapla się na drugim końcu, pobierając ciepło ze źródła ogrzewania i przekazując je do chłodnicy. Obecnie takie urządzenia są szeroko stosowane głównie w układach chłodzenia procesorów (patrz „Przeznaczenie”) - łączą one podłoże, które ma bezpośredni kontakt z procesorem, i radiator aktywnej chłodnicy. Producenci dobierają liczbę rurek w oparciu o ogólną wydajność chłodnicy (patrz „Maksymalny TDP”); jednak modele o podobnych wartościach TDP mogą nadal znacząco różnić się tym parametrem. W takich przypadkach warto uwzględniać następujące punkty: wzrost liczby rurek cieplnych zwiększa efektywność wymiany ciepła, lecz także zwiększa gabaryty, wagę i koszt całej konstrukcji.
Jeśli chodzi o liczby, w najprostszych modelach przewidziano
1 - 2 rurki cieplne, a w najbardziej zaawansowanych i wydajnych układach procesorowych liczba ta może wynosić
7 lub więcej.
Kontakt rurek cieplnych
Rodzaj kontaktu między rurkami cieplnymi znajdującymi się w radiatorze układu chłodzenia a chłodzonymi podzespołami (zwykle procesorem). Aby uzyskać więcej informacji na temat rurek cieplnych, patrz powyżej, a rodzaje kontaktu mogą być następujące:
-
Pośredni. Klasyczna konstrukcja: rurki cieplne przechodzą przez metalową (zwykle aluminiową) podeszwę, która bezpośrednio przylega do powierzchni chipa. Zaletą tego kontaktu jest najbardziej równomierny rozkład ciepła pomiędzy rurkami i to niezależnie od fizycznych rozmiarów samego chipa (najważniejsze, że nie jest on większy od podeszwy). Jednocześnie dodatkowa część między procesorem a rurkami nieuchronnie zwiększa opór cieplny i nieco zmniejsza ogólną wydajność chłodzenia. W wielu systemach, zwłaszcza high-endowych, tę wadę rekompensują różne rozwiązania konstrukcyjne (przede wszystkim maksymalnie szczelne połączenie rurek z podeszwą), lecz to z kolei wpływa na koszt.
-
Bezpośredni. Przy kontakcie bezpośrednim, rurki cieplne przylegają bezpośrednio do schłodzonego chipa, bez dodatkowej podeszwy; w tym celu powierzchnia rurek z pożądanej strony jest szlifowana do płaskości. Ze względu na brak części pośrednich opór cieplny w punktach styku rur jest minimalny, a jednocześnie sama konstrukcja radiatora okazuje się prostsza i tańsza niż w przypadku kontaktu pośredniego. Z drugiej strony między rurkami cieplnymi występują szczeliny, czasem
...dość znaczne – w efekcie powierzchnia obsługiwanego chipa jest chłodzona nierównomiernie. Jest to częściowo kompensowane obecnością podłoża (w tym przypadku wypełnia ono te szczeliny) i zastosowaniem pasty termicznej, jednak pod względem równomierności odprowadzania ciepła, kontakt bezpośredni jest nadal nieuchronnie gorszy od kontaktu pośredniego. Dlatego ten wariant spotykany jest głównie w niedrogich chłodnicach, choć może on być również stosowany w dość wydajnych rozwiązaniach.Materiał podstawy
Materiałem, z którego wykonano podstawę układu chłodzenia, jest powierzchnia stykająca się bezpośrednio z chłodzonym komponentem (najczęściej z procesorem). Parametr ten jest szczególnie ważny w przypadku modeli z rurkami cieplnymi (patrz wyżej), chociaż może być podawany dla chłodnic bez tej funkcji. Warianty mogą być następujące:
aluminium,
aluminium niklowane,
miedź,
miedź niklowana. Poniżej podano więcej szczegółów na ich temat.
- Aluminium. Tradycyjny, najpopularniejszy materiał na podstawę. Przy stosunkowo niskich kosztach aluminium ma dobrą przewodność cieplną, jest łatwe do szlifowania (niezbędnego do dokładnego dopasowania) i jest odporne na zarysowania i inne nierówności, a także korozję. Co prawda pod względem skuteczności odprowadzania ciepła materiał ten wciąż ustępuje miedzi - jednak staje się to zauważalne głównie w zaawansowanych systemach, które wymagają jak największej przewodności cieplnej.
- Miedź. Miedź jest znacznie droższa niż aluminium, lecz jest to rekompensowane wyższą przewodnością cieplną, a tym samym wydajnością chłodzenia. Zauważalne wady tego metalu obejmują pewną skłonność do korozji pod wpływem wilgoci i niektórych substancji. Dlatego czysta miedź jest używana stosunkowo rzadko - częściej stosuje się podstawy niklowane (patrz poniżej).
- Miedź niklowana. Podstawa miedziana z
...dodatkowym niklowaniem. Taka powłoka zwiększa odporność na korozję i zarysowania, przy czym prawie nie wpływa na przewodność cieplną podstawy oraz wydajność pracy. Co prawda, ta cecha nieco podnosi cenę chłodnicy, lecz występuje ona głównie w high-endowych układach chłodzenia, gdzie ten punkt jest prawie niewidoczny na tle całkowitego kosztu urządzenia.
- Niklowane aluminium. Podstawa aluminiowa z dodatkowym niklowaniem. Ogólnie o aluminium, patrz wyżej, a powłoka zwiększa odporność radiatora na korozję, zarysowania i nierówności. Z drugiej strony ma to wpływ na koszt podczas gdy w praktyce do wydajnej pracy często wystarcza czyste aluminium (zwłaszcza, że sam ten metal jest bardzo odporny na korozję). Dlatego ta odmiana nie zyskała na popularności.Socket
Rodzaj gniazda - złącza procesora - z którym kompatybilny jest odpowiedni system chłodzenia.
Różne gniazda różnią się nie tylko kompatybilnością z jednym lub drugim procesorem, lecz także konfiguracją gniazda dla systemu chłodzenia. Kupując układ chłodzenia procesora oddzielnie, upewnij się, że jest on kompatybilny ze złączem. Obecnie produkowane są rozwiązania głównie dla następujących typów gniazd:
AMD AM2/AM3/FM1/FM2,
AMD AM4,
AMD AM5,
AMD TR4/TRX4,
Intel 775,
Intel 1150,
Intel 1155/1156,
Intel 1366,
Intel 2011/2011 v3 ,
Intel 2066,
Intel 1151/1151 v2,
Intel 1200,
Intel 1700.
Rodzaj mocowania
—
Zatrzaski. Najprostszy i najwygodniejszy rodzaj mocowania, w szczególności ze względu na to, że nie wymaga użycia dodatkowych narzędzi. Ponadto nie ma potrzeby wyjmowania płyty głównej w celu montażu na zatrzaski.
—
Dwustronny (backplate). Ten rodzaj mocowania stosowany jest w najmocniejszych, a co za tym idzie, ciężkich i wielkogabarytowych układach chłodzenia. Jego cechą szczególną jest obecność specjalnego podkładu zainstalowanego po przeciwnej stronie płyty głównej - element ten ma za zadanie chronić przed uszkodzeniem i aby płyta nie uginała się pod ciężarem konstrukcji.
—
Śruby. Mocowanie za pomocą klasycznych śrub. Jest uważane za nieco bardziej niezawodne niż zatrzaski (patrz wyżej), lecz mniej wygodne, ponieważ układ chłodzenia można zdemontować i zamontować tylko za pomocą śrubokręta. Obecnie śruby są używane głównie do montażu wentylatorów do obudów, a także układów chłodzenia pamięci RAM i dysków twardych (patrz „Rodzaj”, „Przeznaczenie”).
—
Mocowania silikonowe. Główną zaletą mocowań silikonowych jest dobra absorpcja wibracji, co znacznie obniża poziom hałasu w porównaniu z podobnymi układami wykorzystującymi inne rodzaje mocowań. Z drugiej strony silikon jest nieco mniej niezawodny niż śruby, więc oba rodzaje mocowań są zwykle dostarczane w zestawie, a użytkownik sam wybiera, którego użyć.
...
>
— Taśma klejąca. Mocowanie taśmą klejącą, zwykle dwustronną. Główne zalety tego mocowania to łatwość użytkowania i kompaktowość. Z drugiej strony trudno jest zdemontować taki układ chłodzenia. Ponadto taśma klejąca ma gorsze przewodnictwo cieplne niż np. pasta termiczna.Wymiary
Wymiary układu chłodzenia. W przypadku układów wodnych (patrz „Rodzaj”) w tym punkcie podawany jest rozmiar zewnętrznego radiatora (wymiary bloku wodnego w takich urządzeniach są niewielkie i nie ma potrzeby ich szczególnego podawania).
Ogólnie jest to dość oczywisty parametr. Zauważamy tylko, że grubość ma szczególne znaczenie dla wentylatorów obudowy (patrz tamże) - to od niej zależy, ile miejsca urządzenie zajmie wewnątrz obudowy. Przy tym
wentylatory z cienką obudową zwyczajowo zaliczane są do modeli, w których rozmiar ten nie przekracza 20 mm.
Wysokość
Układ chłodzenia powinien bez problemu zmieścić się w obudowie komputera. Zdecydowana większość producentów obudów podaje w specyfikacji maksymalną wysokość chłodnicy, jaką można zamontować na ich obudowie. To na tej wartości należy opierać się przy wyborze systemu chłodzenia. W przypadku przewymiarowanej chłodnicy należy pozostawić boczną ścianę obudowy szeroko otwartą, co narusza wbudowany schemat cyrkulacji powietrza i powoduje zanieczyszczenie kurzem wewnętrznej przestrzeni jednostki systemowej.