Rodzaj matrycy
Technologia, według której wykonana jest matryca laptopa.
Najbardziej rozpowszechnione w naszych czasach są matryce typu
TN+film,
IPS i
*VA; rzadziej spotykane są ekrany typu
OLED,
AMOLED,
QLED,
miniLED, a także bardziej specyficzne rozwiązania, takie jak LTPS czy IGZO. Oto bardziej szczegółowy opis wszystkich tych rodzajów:
— TN-film. Najstarsza, najprostsza i najtańsza obecnie technologia. Kluczowe zalety tego typu wyświetlaczy to niski koszt i doskonały czas reakcji. Z drugiej strony takie matryce nie wyróżniają się wysoką jakością obrazu: jasność, dokładność kolorów i kąty widzenia ekranów TN-film są na średnim poziomie. Te wskaźniki są wystarczające do pracy z dokumentami, przeglądania stron internetowych, większości gier itp. Jednak w przypadku poważniejszych zadań wymagających wysokiej jakości i dokładnego obrazu (na przykład designu lub korekcji kolorów zdjęcia/wideo) takie ekrany są prawie bezużyteczne. Wobec tego matryce TN-film są obecnie stosunkowo rzadkie, głównie wśród niedrogich laptopów; bardziej zaawansowane urządzenia wyposażone są w ekrany lepszej jakości, najczęściej IPS.
— IPS (In-Plane Switching). Najpopularniejszy rodzaj matrycy do laptopów ze średniej i wyższej półki cenowej; jednak coraz
...częściej występuje w niedrogich modelach, a w przypadku laptopów konwertowalnych i urządzeń „2 w 1” (patrz „Rodzaj”) jest to prawie standardowa opcja. Ekrany tego typu są zauważalnie lepsze od TN-film pod względem jakości „obrazka”: dają jasny, dokładny i bogaty obraz, który prawie się nie zmienia przy zmianie kąta widzenia. Ponadto technologia ta zapewnia szeroką gamę kolorów zgodnie z różnymi specjalnymi standardami (patrz poniżej) i jest odpowiednia do tworzenia wyświetlaczy z zaawansowanymi funkcjami, takimi jak obsługa HDR lub certyfikacja Pantone / CalMAN (patrz również poniżej). Początkowo matryce IPS były drogie i miały niską szybkość reakcji; jednak w naszych czasach stosuje się różne modyfikacje tej technologii, w których te wady są w pełni lub częściowo kompensowane. Jednocześnie różne modyfikacje mogą różnić się cechami praktycznymi: na przykład niektóre zostały stworzone z myślą o maksymalnej wiarygodności obrazu, inne wyróżniają się przystępnym kosztem itp. Więc warto osobno wyjaśnić faktyczne specyfikacje ekranu IPS przed zakupem - zwłaszcza jeśli laptop ma być używany do określonych zadań, w których jakość obrazu ma kluczowe znaczenie.
— *VA. Różne modyfikacje matryc typu „Vertical Alignment”: MVA, PVA, Super PVA, ASVA itp. Różnice między tymi technologiami dotyczą głównie nazwy i producenta. Początkowo matryce tego typu zostały opracowane jako kompromis między IPS (wysokiej jakości, jednak drogą i wolną) a TN-film (szybką, niedrogą, jednak skromną pod względem jakości obrazu). W rezultacie ekrany *VA okazały się tańsze niż IPS i bardziej zaawansowane niż TN-film - mają dobre odwzorowanie kolorów, głęboką czerń i szerokie kąty widzenia. Jednocześnie należy zauważyć, że balans kolorów obrazu na takim wyświetlaczu zmienia się nieco wraz ze zmianą kąta widzenia. Utrudnia to stosowanie matryc *VA w profesjonalnych pracach z kolorem. Ogólnie ta opcja jest przeznaczona głównie dla tych, którzy nie potrzebują idealnej dokładności odwzorowania kolorów, a jednocześnie chcą widzieć jasny i kolorowy obraz.
— OLED. Matryce oparte na tzw. organicznych diodach elektroluminescencyjnych. Kluczową cechą takich wyświetlaczy jest to, że w nich każdy piksel sam jest źródłem światła (w odróżnieniu od klasycznych ekranów LCD, w których podświetlenie jest wykonywane osobno). Ta zasada konstrukcyjna w połączeniu z szeregiem innych rozwiązań zapewnia doskonałą jasność, kontrast i odwzorowanie kolorów, bogatą czerń, najszersze kąty widzenia oraz niewielką grubość samych ekranów. Z drugiej strony, matryce OLED do laptopów w większości okazują się dość drogie i „żarłoczne” pod względem zużycia energii, a także zużywają się nierównomiernie: im częściej i jaśniej piksel się świeci, tym szybciej traci swoje właściwości (jednak zjawisko to staje się zauważalne dopiero po kilku latach intensywnego użytkowania). Ponadto z wielu powodów takie ekrany są uważane za nieodpowiednie do stosowania w grach. Wobec tego matryce tego typu są obecnie rzadko spotykane - głównie w wybranych laptopach klasy high-end zaprojektowanych do profesjonalnej pracy z kolorem i posiadających odpowiednie funkcje, takie jak obsługa HDR, rozbudowana przestrzeń barw i/lub certyfikacja Pantone / CalMAN (patrz poniżej ).
— AMOLED. Typ matryc na organicznych diodach elektroluminescencyjnych, stworzony przez firmę Samsung (jednak jest też używany przez innych producentów). Pod względem głównych cech zbliżony jest do innych typów matryc OLED (patrz wyżej): z jednej strony pozwala na uzyskanie doskonałej jakości obrazu, z drugiej jest drogi i nierównomiernie się zużywa. Jednocześnie ekrany AMOLED mają jeszcze bardziej zaawansowaną wydajność odwzorowania kolorów w połączeniu z lepszą optymalizacją zużycia energii. A niskie rozpowszechnienie tej technologii wynika głównie z tego, że została pierwotnie stworzona dla smartfonów i dopiero niedawno (od 2020 roku) zaczęła być używana w laptopach.
— MiniLED. System podświetlenia ekranu na podłożu z miniaturowych diod LED o wielkości około 100-200 mikronów (µm). Na tej samej płaszczyźnie wyświetlacza udało się kilkukrotnie zwiększyć liczbę diod, a ich macierz rozmieszczono bezpośrednio za samą matrycą. Główną zaletą technologii miniLED można nazwać dużą liczbę stref lokalnego zaciemniania, co w sumie daje lepszą jasność, kontrast i bardziej nasycone kolory z głęboką czernią. Ekrany MiniLED uwalniają potencjał technologii High Dynamic Range (HDR), są odpowiednie dla grafików i twórców treści cyfrowych.
— QLED. Matryce „kropek kwantowych” z przeprojektowanym systemem podświetlenia LED. W szczególności przewiduje zastąpienie wielowarstwowych filtrów barwnych specjalną cienkowarstwową powłoką nanocząstek. Zamiast tradycyjnych białych diod LED panele QLED wykorzystują niebieskie diody LED. W rezultacie kompleks konstruktywnych innowacji pozwala osiągnąć wyższy próg jasności, nasycenia kolorów, ogólną poprawę jakości odwzorowania kolorów, przy jednoczesnym zmniejszeniu grubości ekranu i zmniejszeniu zużycia energii. Druga strona medalu matryc QLED — nietani koszt.
— PLS. Typ matrycy opracowany jako alternatywa dla opisanego powyżej IPS i według niektórych doniesień jest jedną z jego modyfikacji. Takie matryce charakteryzują się również wysoką jakością odwzorowania kolorów i dobrą jasnością; ponadto zalety PLS to dobra przydatność do ekranów o wysokiej rozdzielczości (ze względu na dużą gęstość pikseli), a także niższy koszt niż większości modyfikacji IPS oraz niskie zużycie energii. Jednocześnie szybkość reakcji takich ekranów nie jest zbyt duża.
— LTPS. Zaawansowany typ matryc TFT oparty na tzw. niskotemperaturowym krzemie polikrystalicznym. Takie matryce mają wysoką jakość odwzorowania kolorów, a także świetnie sprawdzają się w ekranach o dużej gęstości pikseli - innymi słowy, mogą służyć do tworzenia małych wyświetlaczy o bardzo wysokiej rozdzielczości. Kolejną zaletą jest to, że część elektroniki sterującej można wbudować bezpośrednio w matrycę, zmniejszając całkowitą grubość ekranu. Z drugiej strony matryce LTPS są trudne w produkcji i drogie, dlatego spotyka się je głównie w laptopach klasy premium.
— IGZO. Technologia konstruowania wyświetlaczy LCD z wykorzystaniem materiału półprzewodnikowego na bazie tlenków indu, galu i cynku (w odróżnieniu od bardziej tradycyjnych opcji opartych na amorficznym krzemie). Technologia ta zapewnia szybki czas reakcji, niskie zużycie energii i bardzo wysoką jakość odwzorowania kolorów; ponadto osiąga wysoką gęstość pikseli, dzięki czemu dobrze nadaje się do ekranów o ultra wysokiej rozdzielczości. Jednak na razie takie wyświetlacze w laptopach są niezwykle rzadkie. Tłumaczy się to zarówno wysokim kosztem, jak i faktem, że do produkcji matryc IGZO używa się dość rzadkich metali, co utrudnia produkcję na dużą skalę.Model karty graficznej
Karty graficzne GeForce od NVIDIA:
RTX reprezentowane przez
RTX 2060,
RTX 2060 Max-Q,
RTX 2070,
RTX 2070 Max-Q,
RTX 2070 Super,
RTX 2070 Super Max-Q,
RTX 2080,
RTX 2080 Max-Q,
RTX 2080 Super,
RTX 2080 Super Max-Q,
RTX 3050,
RTX 3050 Ti,
RTX 3060,
RTX 3060 Max-Q,
RTX 3070,
RTX 3070 Max-Q,
RTX 3070 Ti,
RTX 3080,
RTX 3080 Ti,
RTX 4050,
RTX 4060,
RTX 4070,
RTX 4080,
RTX 4090,
RTX 5070,
RTX 5070 Ti,
RTX 5080,
RTX 5090;
MX1xx reprezentowane przez MX110, MX130 i MX150,
MX2xx(MX230 i MX250),
MX3xx(MX330 i MX350),
MX450, GTX reprezentujące GTX 1050,
GTX 1060,
GTX 1060 Max-Q,
GTX 1070,
GTX 1070 Max-Q,
GTX 1080,
GTX 1080 Max-Q,
GTX 1650,
GTX 1650 Max-Q,
GTX 1650 Ti,
GTX 1660 Ti,
GTX 1660 Ti Max-Q i AMD również oferuje karty graficzne
Radeon 520,
Radeon 530(535),
Radeon 540X,
Radeon 610(625, 630),
Radeon RX 550 (550X, 560),
Radeon RX 640,
Radeon RX 5500M,
Radeon RX 6800M i
Radeon Pro.
Należy zaznaczyć, że wszystkie powyższe modele są dedykowanymi układami. W przypadku konfiguracji z dedykowaną grafiką podawany jest właśnie model osobnej karty graficznej; jeśli jest ona uzupełniona zintegrowanym modułem, nazwę tego modułu można ustalić sięgając do oficjalniej specyfikacji procesora.
Warto dodać, że w tym punkcie nie jest podawana pełna nazwa modelu, a jedynie jego nazwa w ramach serii (sama seria podawana jest osobno – patrz wyżej). Znając serię i nazwę modelu, bez problemu można wyszukać szczegółowe informacje o karcie graficznej.
Test 3DMark06
Wynik pokazany przez kartę graficzną laptopa w teście 3DMark06.
Ten test przede wszystkim określa, jak dobrze karta graficzna radzi sobie z intensywnymi obciążeniami, w szczególności ze szczegółową grafiką 3D. Wynik testu jest podany w punktach; im więcej punktów - tym wyższa wydajność karty graficznej. Wysokie wyniki w benchmarku 3DMark06 są szczególnie ważne w przypadku
laptopów gamingowych i zaawansowanych stacji roboczych. Trudno jednak nazwać je wiarygodnymi, gdyż pomiary są dokonywane na kartach graficznych o różnych TDP i podawany jest ogólny średni wynik. Zatem Twój laptop może uzyskać zarówno wynik wyższy od podanego, jak i mniejszy — wszystko zależy od TDP zainstalowanej karty graficznej.
Test 3DMark Vantage P
Wynik pokazany przez kartę graficzną laptopa w teście 3DMark Vantage P.
Vantage P to odmiana popularnego benchmarku 3DMark - kolejna wersja tego testu po 3DMark06 (patrz wyżej). Jak wszystkie tego typu testy, służy do sprawdzania wydajności karty graficznej przy dużym obciążeniu i wyświetla wyniki w punktach; im więcej punktów, tym mocniejsza i wydajniejsza jest karta graficzna. Wysokie wyniki w 3DMark Vantage P są szczególnie ważne, jeśli laptop ma być używany do wymagających gier. Trudno jednak nazwać je wiarygodnymi, gdyż pomiary są dokonywane na kartach graficznych o różnych TDP i podawany jest ogólny średni wynik. Zatem Twój laptop może uzyskać zarówno wynik wyższy od podanego, jak i mniejszy — wszystko zależy od TDP zainstalowanej karty graficznej.
Podświetlenie
Posiadanie przez laptop
podświetlenia klawiatury. Funkcja ta nie tylko nadaje urządzeniu stylowy wygląd, lecz także sprawia, że klawisze są bardziej widoczne niż w przypadku
laptopów bez podświetlenia. Konkretna funkcjonalność podświetlenia może być różna, zależy to zarówno od półki cenowej, jak i od ogólnego przeznaczenia laptopa. Na przykład jednokolorowe podświetlenie może występować zarówno w tanich laptopach, jak i ultrabookach dedykowanych do użytku profesjonalnego. W modelach gamingowych natomiast może być obecne
zaawansowane podświetlenie RGB, a nawet możliwość
synchronizacji podświetlenia.
Kolor podświetlenia dobiera zwykle producent, biorąc pod uwagę ogólną specjalizację laptopa. Na przykład w urządzeniach
biurowych jest popularne
białe podświetlenie - świetnie wpisuje się w powściągliwy styl biznesowy i jednocześnie dobrze wygląda.
Kolor żółty (złocisty) jest znacznie mniej powszechny - głównie wśród laptopów
klasy premium, choć są wyjątki. Z kolei wśród modeli gamingowych często spotyka się najbardziej zaawansowany rodzaj podświetlenie - RGB: pozwala on na dowolne dobranie odcienia, ponadto zmiana koloru może sygnalizować różne zdarzenia systemowe i gamingowe. Niektóre laptopy gamingowe
...wyposażone są w 4-strefowe podświetlenie RGB klawiatury, a nawet konfigurowalne podświetlenie poszczególnych klawiszy, dzięki czemu przyciski wizualnie wyróżniają się na tle innych. Dostępne są również urządzenia do gier z prostszymi, jednokolorowymi systemami podświetlenie - w takich przypadkach klawiatury zwykle świecą na czerwono, zielono lub niebiesko. Te odcienie najlepiej komponują się z charakterystycznym designem laptopów gamingowych; przy czym czerwona podświetlenie jest zwykle stosowane w urządzeniach o dość chwytliwym i „agresywnym” wyglądzie (i samo w sobie jest ważnym elementem takiego stylu), a niebieskie i zielone są typowe dla bardziej powściągliwego designu.Preinstalowany system operacyjny
System operacyjny (OS) zainstalowany standardowo na laptopie.
System operacyjny jest bazą oprogramowania, środowiskiem, w którym funkcjonuje reszta oprogramowania laptopa. Możliwości urządzenia i jego zgodność z niektórymi produktami oprogramowania w dużej mierze zależą od jego marki oraz wersji/edycji. Teoretycznie preinstalowany system operacyjny można zmienić na inny, ale w praktyce nie zawsze jest to uzasadnione. W szczególności preinstalowany system operacyjny jest zwykle optymalnie dostosowany do określonej konfiguracji sprzętowej, podczas gdy inne opcje mogą nie działać poprawnie.
Wśród systemów operacyjnych, które są istotne dla współczesnych laptopów, warto przede wszystkim zwrócić uwagę na różne edycje systemu
Windows 10 - w szczególności
Windows 10 Home i
Windows 10 Pro (w tym wersje z tak zwanym trybem S Mode), a także
Windows 11, które podobnie mają
Home oraz wersję
Pro. Alternatywą jest
Linux (w tym wersja Endless OS); a Apple instaluje własne rozwiązanie - macOS na swoich laptopach. Oczywiście urządzenia są w ogóle produkowane
bez preinstalowanego systemu operacyjnego (należą tutaj również laptopy z preinstalowanym DOS). Oto bardziej szczegółowy opis tych opcji:
...- Windows 10. Ten system operacyjny został zaprezentowany jesienią 2014 roku jako kolejna aktualizacja rodziny systemów operacyjnych firmy Microsoft i następca Windows 8.1 (numer 9 został pominięty ze względów technicznych). Wprowadził wiele innowacji, takich jak zintegrowany asystent głosowy Cortana, przeglądarka Edge, obsługa wielu pulpitów, zaktualizowane menu Start i centrum powiadomień, duża aktualizacja preinstalowanych programów itp. Ponadto system został wydany również w edycji Windows 10. Mobile, który zapewnia wysoki stopień integracji między smartfonami i komputerami stacjonarnymi/laptopami; jednak wersja mobilna generalnie zakończyła się niepowodzeniem, a jej obsługa została przerwana na początku 2020 r. Windows 10 jest płatny i wliczony w cenę urządzenia. Obecnie wśród laptopów można go znaleźć w następujących edycjach:
- Windows 10 Home. Edycja "domowa" - przeznaczona głównie dla niewymagających użytkowników, którzy nie potrzebują specjalnych funkcji zawodowych. W Windows 10 Home dostępne są wszystkie podstawowe funkcje systemu, ale brakuje mu narzędzi korporacyjnych, a także możliwości zarządzania Centrum aktualizacji i dostępu do komputera przez zdalny pulpit (Remote Desktop).
- Windows 10 Pro. Ulepszona wersja opisanego powyżej systemu Windows 10, przeznaczona do użytku profesjonalnego i przeznaczona dla informatyków i zaawansowanych entuzjastów. Oprócz wszystkich funkcji dostępnych w edycji Home oferuje również szereg profesjonalnych i korporacyjnych narzędzi - w szczególności Active Directory, Remote Desktop, BitLocker oraz narzędzie do pracy z maszynami wirtualnymi Hyper V. Technicznie Pro nie jest najbardziej funkcjonalną wersją Windows 10, jednak bardziej zaawansowana edycja Pro For Workstations jest przeznaczona dla zaawansowanych stacji roboczych i po prostu nie ma sensu używać jej w laptopach.
- Windows 10 S Mode. „Tryb S” to specyficzna wersja systemu Windows 10 dostępna dla obu powyższych edycji - Home i Pro. Takie rozwiązania różnią się od oryginalnego systemu operacyjnego ograniczoną funkcjonalnością. Na przykład różne programy można instalować tylko ze Sklepu Microsoft; nie jest dostępna możliwość instalowania aplikacji ze źródeł zewnętrznych. Konsekwencją tego są ograniczenia w korzystaniu z urządzeń peryferyjnych: dla niektórych urządzeń zewnętrznych funkcje specjalne mogą być niedostępne ze względu na brak możliwości zainstalowania firmowego sterownika (jednak producenci takich urządzeń sukcesywnie korygują sytuację pisząc aplikacje do Sklepu Microsoft). Tylko standardowa Microsoft Edge jest dostępna jako przeglądarka, a Bing jest dostępna jako wbudowana wyszukiwarka. Wszystko to zawęża możliwości korzystania z systemu, ale znacznie zwiększa jego bezpieczeństwo i szybkość działania. Ta ostatnia jest szczególnie skuteczna w przypadku słabego sprzętu: przy takim wyposażeniu system Windows 10 S Mode jest znacznie wygodniejszy w użyciu niż jedna lub inna oryginalna edycja. Jeśli chodzi o bezpieczeństwo, zapewnia to staranna kontrola aplikacji publikowanych w Sklepie Microsoft. Twórcy pozycjonują tryb S jako optymalne rozwiązanie dla sfery edukacyjnej i generalnie ta edycja świetnie nadaje się przede wszystkim do prostych zadań, takich jak surfowanie po Internecie czy praca z dokumentami. Jednocześnie istnieje możliwość darmowego przejścia z trybu S Mode na zwykłą wersję systemu Windows 10 w odpowiedniej edycji - jednak tej czynności nie można cofnąć, a najczęściej wiąże się to ze znacznymi stratami wydajności.
- Windows 11. Pierwsza duża aktualizacja systemu Microsoft w ciągu ostatnich sześciu lat od wydania „dziesiątki”. W systemie operacyjnym została przerysowana większość ikon standardowych programów i kontrolek okien, lwiej części czynności towarzyszy nowa animacja. Najważniejszą rzeczą w przeprojektowaniu jest przycisk menu Start, który został przeniesiony na środek dolnej części ekranu. Wraz z systemem operacyjnym w Microsoft Store miał miejsce debiut aplikacji na Androida. Ogólnie rzecz biorąc, system można postrzegać jako dużą aktualizację systemu Windows 10 z poważnym przeprojektowaniem interfejsu, a nie radykalnie nowy system operacyjny.
Tak jak poprzednio, system operacyjny Windows 11 jest podzielony na dwa główne obozy: Home i Pro. Wydawane są również bardziej wyspecjalizowane wersje tego systemu operacyjnego (Education, Enterprise, Mixed Reality itp.).
- macOS. System operacyjny używany wyłącznie w komputerach i laptopach firmy Apple. Do 2016 roku był znany jako OS X, wcześniej, do 2012 roku - jako Mac OS. Ogólnie jest uważany za bardzo niezawodny i stabilny i nie bez powodu: dla tego systemu produkowanych jest stosunkowo niewiele komputerów, co pozwala zoptymalizować część oprogramowania dla określonych platform sprzętowych. Jeśli chodzi o zastosowanie, macOS ugruntował swoją pozycję jako rozwiązanie do użytku profesjonalnego: praca z dokumentami, projektowanie, edycja audio i wideo. Jednocześnie stworzono stosunkowo niewiele gier dla tego systemu operacyjnego. System jest regularnie aktualizowany, a aktualizacje są bezpłatne i dostępne przez cały okres eksploatacji laptopa. Ponadto należy zauważyć, że macOS coraz bardziej integruje się z mobilnym systemem operacyjnym Apple - iOS. Tak więc od 2020 roku dla właścicieli urządzeń Apple dostępne są następujące możliwości: przenoszenie zadań z urządzenia na urządzenie (np. można zacząć pisać list na laptopie, a skończyć na smartfonie); udostępniony schowek; kopiowanie obrazów z ekranu komputera/laptopa na iPada; używanie przenośnego gadżetu jako interaktywnego tabletu graficznego dla Mac (w tym w notatkach); możliwość komunikacji głosowej i tekstowej (SMS) z komputera/laptopa przez smartfon; przenoszenie zdjęć i zeskanowanych materiałów ze smartfona na komputer/laptop; automatyczne odblokowywanie komputera Mac za pomocą Apple Watch itp.
- Linux. Darmowy system operacyjny typu Open Source. Opracowany i utrzymywany przez społeczność programistów na całym świecie. Posiada własny interfejs graficzny i narzędzia programowe, które są wystarczające do rozwiązania większości codziennych zadań, a otwarty kod źródłowy daje doświadczonym użytkownikom szerokie możliwości konfiguracji systemu i pisania własnego oprogramowania. Jednocześnie istnieją różne dystrybucje Linuksa - zarówno złożone i zaawansowane dla entuzjastów, jak i proste i „przyjazne” przeznaczone dla niedoświadczonych użytkowników (reprezentantem drugiej kategorii jest opisany poniżej Endless OS, ale często jest on pozycjonowany jako osobny „system operacyjny”). Ponadto w systemie Linux prawie nie ma wirusów i innych złośliwych programów. Ogólnie rzecz biorąc, ten system operacyjny wystarcza do większości prostych zadań codziennych i roboczych, ale jest do niego zauważalnie mniej gier i profesjonalnego oprogramowania niż w przypadku systemu Windows.
- Endless OS. Wolny system operacyjny, który w rzeczywistości jest specyficzną dystrybucją Linuksa opisanego powyżej. Ma te same podstawowe funkcje i jest w pełni kompatybilny z aplikacjami Linuksa, ale Endless OS ma dwie kluczowe różnice. Po pierwsze, ten system operacyjny został stworzony z myślą o maksymalnej prostocie, przejrzystości i dostępności nawet dla początkujących użytkowników. Po drugie, standardowa dystrybucja Endless OS zawiera ponad 100 dodatkowych aplikacji i sporo materiałów referencyjnych - w przypadku, gdy użytkownik nie ma internetu lub dostęp do pobierania aplikacji jest ograniczony szybkością lub rozmiarem. Jest jednak edycja dla tych, którzy nie mają problemów z komunikacją i chcieliby samodzielnie wybrać zestaw zainstalowanych aplikacji.
- DOS. Darmowy system operacyjny z minimalną funkcjonalnością: bez interfejsu graficznego, kontrolowany przez wiersz poleceń. W rzeczywistości we współczesnych laptopach taki system jest przeznaczony wyłącznie do sprawdzania ogólnego stanu; do innych celów nie można używać DOS-a lub nie ma to sensu.
- Brak systemu operacyjnego. Brak jakiegokolwiek systemu operacyjnego w laptopie. Takie wyposażenie nie pozwala na korzystanie z urządzenia „po wyjęciu z pudełka”, ale ma ważną zaletę: użytkownik może według własnego uznania wybrać konkretny OS i jego edycję, w zależności od aktualnych zadań i dostępnego budżetu. Jednak zakup płatnego systemu operacyjnego oddzielnie od laptopa może kosztować więcej niż zakup podobnego urządzenia z preinstalowanym systemem operacyjnym w tej samej wersji; z drugiej strony, nawet mając to na uwadze, ta opcja okazuje się bardziej preferowana i opłacalna niż zakup laptopa z nieodpowiednim preinstalowanym systemem operacyjnym.
Lista rzadszych i/lub przestarzałych systemów obejmuje w szczególności:
- Android. Darmowy i otwarty system operacyjny opracowany przez Google. Początkowo powstał z myślą o gadżetach mobilnych z odpowiednim sprzętem (energooszczędne procesory formatu „system-on-chip”) i ekranami dotykowymi - przede wszystkim smartfony i tablety. Sam Android wyróżnia się ścisłą integracją z usługami Google oraz rozbudowanym zestawem aplikacji dostępnych na rynku Google Play; jednak niektórzy producenci tworzą zastrzeżone powłoki oprogramowania oparte na tym systemie operacyjnym, w tym te obsługujące ich własne usługi i repozytoria oprogramowania. W szczególności w laptopach próby implementacji Androida nie zostały jeszcze uwieńczone wielkim sukcesem, więc ten system operacyjny można znaleźć głównie w pojedynczych modelach laptopów konwertowalnych i urządzeniach 2 w 1 (patrz „Rodzaj”). Wynika to częściowo z faktu, że system ten ma głównie rozrywkową i multimedialną orientację i jest stosunkowo słabo przystosowany do pracy (choć to drugie jest również możliwe ze względu na bogactwo aplikacji).
- Windows starszy niż Windows 10 (od nowszych do starszych):
- Windows 8 (wersje Core, Pro i RT)
- Windows 7 (w pięciu wersjach);
- Windows Vista (w czterech wersjach);
- Windows XP.
Wszystkie te systemy są całkowicie przestarzałe i nie są instalowane na wspołczesnych laptopach. W przypadku urządzeń z systemem Windows 7 i Windows 8 dostępna jest bezpłatna aktualizacja do systemu Windows 10.
- ChromeOS. Kolejne oprogramowanie od Google, pierwotnie stworzone tylko dla laptopów (w przeciwieństwie do Androida). Kluczową cechą Chrome OS jest ścisła integracja z usługami internetowymi: przykładowo do 2016 roku system w ogóle nie przewidywał instalacji dodatkowych aplikacji - zamiast tego miał korzystać z internetowych odpowiedników otwieranych przez przeglądarkę Chrome. W rzeczywistości Chrome jest pierwotnie podstawą oprogramowania całego systemu operacyjnego (stąd nazwa). We wspomnianym 2016 roku stało się możliwe instalowanie aplikacji na Androida ze sklepu Google Play na systemie operacyjnym Chrome. W szczególności laptopy oparte na tym systemie operacyjnym („Chromebooki”), z jednej strony, okazały się najbardziej niedrogimi i przystępnymi cenowo urządzeniami, wygodnymi w szczególności do użytku w dziedzinie edukacji. Z drugiej strony brak aplikacji natywnych stwarza znaczne niedogodności; a oprogramowanie na Androida jest zwykle słabo zoptymalizowane pod kątem ChromeOS - z wielu powodów programiści nie są zainteresowani taką optymalizacją. Dodatkowe możliwości sprzętowe Chromebooków są generalnie znacznie skromniejsze niż ich odpowiedników dla systemu Windows i macOS. W konsekwencji takie urządzenia są rzadkie, a perspektywy samego systemu raczej niejasne.
- MeeGo. Ostatecznie przestarzały darmowy system operacyjny opracowany wspólnie przez firmy Nokia i Intel; nie stosuje się od 2013 r.