Wydzielanie ciepła (CPU TDP)
Ilość ciepła, wydzielana przez procesor podczas normalnej pracy. Parametr ten określa wymagania dotyczące układu chłodzenia niezbędnego do normalnej pracy procesora, dlatego czasami nazywa się go TDP - thermal design power, dosłownie „moc układu temperaturowego (chłodzącego)”. Mówiąc najprościej, jeśli procesor ma wydzielanie ciepła na poziomie 60 W, potrzebuje systemu chłodzenia, który może odprowadzić przynajmniej taką ilość ciepła. W związku z tym, im niższe TDP, tym mniejsze są wymagania dla układu chłodzenia.
Test Passmark CPU Mark
Wynik pokazany przez procesor laptopa w teście Passmark CPU Mark.
Passmark CPU Mark to kompleksowy test, bardziej szczegółowy i niezawodny niż popularny 3DMark06 (patrz wyżej). Sprawdza nie tylko możliwości gier procesora, ale także jego wydajność w innych trybach, na podstawie czego wyświetla ogólny wynik; zgodnie z tym wynikiem można dość rzetelnie ocenić procesor jako całość (im więcej punktów, tym wyższa wydajność).
Złącza
Złącza przewidziane w konstrukcji laptopa.
Ten punkt zawiera głównie dane dotyczące wyjść wideo:
VGA,
HDMI (wersje 1.4,
2.0,
2.1 i ich odmiany),
miniHDMI,
microHDMI,
DisplayPort,
miniDisplayPort). Ponadto mogą tutaj być wskazane inne typy złączy: audio
S/P-DIF, serwisowy
port COM. Ale informacje o takich interfejsach jak pełnowymiarowe USB, USB C, Thundebolt i LAN są podane w osobnych punktach (patrz niżej).
- VGA. Analogowe wyjście wideo, znane również jako gniazdo D-Sub 15 pin. Jest technicznie uważane za przestarzałe: ma niską odporność na zakłócenia, nie zapewnia transmisji dźwięku, a maksymalna obsługiwana rozdzielczość w praktyce nie przekracza 1280x1024. Niemniej jednak wejścia VGA są nadal dość powszechne w monitorach w dzisiejszych czasach i można je również znaleźć w innych rodzajach sprzętu wideo - w szczególności projektorach. Dlatego niektóre nowoczesne laptopy, głównie do celów multimedialnych, wyposażone są w podobne wyjścia - licząc na podłączenie do wspomnianych urządzeń wideo.
- HDMI. Najpopularniejszy współcześnie interfejs do pracy z treściami HD. Wykorzystuje cyfrową transmisję danych, umożliw
...ia jednoczesną transmisję wideo w wysokiej rozdzielczości i wielokanałowego dźwięku jednym przewodem. Większość współczesnych monitorów, telewizorów, projektorów i innych urządzeń wideo obsługujących HD ma co najmniej jedno wejście HDMI; więc ten rodzaj wyjścia obecnie jest niezwykle powszechny w laptopach.
- microHDMI i miniHDMI. Zmniejszone wersje HDMI opisane powyżej: są całkowicie podobne pod względem funkcjonalności i różnią się jedynie wielkością złącza. Są instalowane głównie w najcieńszych i najbardziej kompaktowych laptopach, dla których pełnowymiarowe HDMI jest zbyt nieporęczne.
Porty HDMI i mini/microHDMI we współczesnych laptopach mogą odpowiadać różnym wersjom:
- v 1.4. Najwcześniejszy z rozpowszechnionych standardów, wydany w 2009 roku. Umożliwia transmisję sygnału w rozdzielczości do 4096x2160 z prędkością 24 kl./s, a przy rozdzielczości Full HD liczba klatek może osiągnąć 120 kl./s; możliwa jest również transmisja wideo 3D.
- v 1.4a. Pierwszy dodatek do wersji 1.4, który obejmował w szczególności dodanie dwóch dodatkowych formatów wideo 3D.
- v 1.4b. Druga aktualizacja standardu HDMI 1.4, która wprowadziła jedynie drobne doprecyzowania i uzupełnienia specyfikacji v 1.4a.
- v 2.0. Globalna aktualizacja HDMI wprowadzona w 2013 roku. Złącze znane również jako HDMI UHD, umożliwia strumieniowe przesyłanie wideo 4K z prędkością klatek do 60 kl./s. Liczba kanałów audio może osiągnąć 32, jednocześnie może być emitowanych do 4 strumieni audio. Ponadto wprowadzono obsługę proporcji 21:9 i niektóre ulepszenia treści 3D.
- v 2.0a. Pierwsza aktualizacja HDMI 2.0. Kluczową innowacją jest kompatybilność z treścią HDR (patrz „Obsługa HDR”).
- v 2.0b. Druga aktualizacja wersji 2.0. Kluczowe innowacje dotyczą głównie pracy z HDR - w szczególności dodano obsługę HDR10 i HLG.
- v 2.1. Jedna z najnowszych wersji wydana jesienią 2017 roku. Dalszy wzrost przepustowości umożliwił obsługę wideo 4K, a nawet 8K przy częstotliwości odświeżania do 120 kl./s. Ponadto kluczowe ulepszenia obejmują rozszerzone możliwości pracy z HDR. Należy pamiętać, że do pełnego wykorzystania zalet HDMI v2.1 wymagane są kable HDMI Ultra High Speed, chociaż podstawowa funkcjonalność jest dostępna przy użyciu zwykłych kabli.
- DisplayPort. Cyfrowy port o dużej prędkości umożliwia przesyłanie tak wideo, jak i dźwięku w jakości HD. Bardzo podobny do HDMI, zapewnia większą prędkość przesyłania danych i pozwala na użycie dłuższych kabli, ale mniej powszechny, używany głównie w urządzeniach komputerowych.
- miniDisplayPort. Zmniejszona wersja DisplayPort opisanego powyżej, zaprojektowana w celu uczynienia złącza bardziej kompaktowym; poza wymiarami nie różni się od oryginalnego interfejsu. Jakiś czas temu było to standardowe złącze wideo do laptopów Apple; a nawet interfejs Thunderbolt, który je zastąpił, w wersjach 1 i 2 (patrz poniżej) wykorzystuje złącze identyczne ze złączem miniDisplayPort.
Zarówno pełnowymiarowy DisplayPort, jak i jego zmniejszona odmiana mogą należeć do różnych wersji. Najpopularniejsze dziś opcje to:
- v 1.2. Najwcześniejsza z rozpowszechnionych w laptopach wersji, wydana w 2010 roku. Najważniejsze innowacje prezentowane w tej wersji to obsługa 3D, możliwość jednoczesnej pracy z kilkoma strumieniami wideo w celu szeregowego łączenia ekranów (daisy chain), a także możliwość pracy przez złącze miniDisplayPort. Przepustowość v 1.2 jest wystarczająca, aby w pełni obsługiwać wideo 5K przy 30 klatkach na sekundę i wideo 8K - z pewnymi ograniczeniami.
- v 1.2a. Aktualizacja wersji 1.2, wydana w 2013. Jedną z najbardziej godnych uwagi innowacji jest możliwość pracy z AMD FreeSync (patrz wyżej). Przepustowość i obsługiwane rozdzielczości pozostały niezmienione.
- v 1.3. Wersja DisplayPort wydana w 2014 roku. W porównaniu z poprzednią wersją przepustowość wzrosła 1,5 razy na linię i prawie 2 razy - ogólnie na złączu (odpowiednio 8,1 Gb/s i 32,4 Gb/s). Umożliwiło to między innymi zapewnienie pełnej obsługi wideo 8K przy 30 kl./s, a także zwiększenie maksymalnej liczby klatek na sekundę w standardach 4K i 5K do 120 i 60 kl./s odpowiednio. W trybie „daisy chain” standard ten pozwala na pracę z dwoma ekranami 4K UHD (3840x2160) przy częstotliwości odświeżania 60 Hz lub z czterema ekranami 2560x1600 przy tej samej częstotliwości. Ponadto w tej wersji wprowadzono obsługę trybu Dual-mode, co zapewnia kompatybilność z interfejsami HDMI i DVI poprzez najprostsze adaptery pasywne.
- v 1.4. Wersja wprowadzona w marcu 2016 r. Przepustowość pozostaje niezmieniona w stosunku do poprzedniego standardu, ale dodano kilka ważnych funkcji - w szczególności obsługę Display Stream Compression 1.2, standardu HDR10 i Rec. 2020, a maksymalna liczba obsługiwanych kanałów audio wzrosła do 32.
- v 1.4a. Aktualizacja wydana w 2018 roku „po cichu” - nawet bez oficjalnego komunikatu prasowego. Główną innowacją była aktualizacja technologii Display Stream Compression z wersji 1.2 do wersji 1.2a.
- S/P-DIF. Wyjście do transmisji dźwięku cyfrowego, w tym wielokanałowego. Ma dwa rodzaje - optyczny i elektryczny; pierwszy jest absolutnie niewrażliwy na zakłócenia, ale wykorzystuje raczej delikatne kable, drugi nie wymaga szczególnej ostrożności w obsłudze, ale może podlegać zakłóceniom (choć kable są zwykle ekranowane). Laptopy używają głównie optycznego S/P-DIF, a ze względu na kompaktowość, złącze to jest połączone z gniazdem mini-Jack do słuchawek. Jednak w każdym razie konkretne cechy tego interfejsu należy wyjaśniać osobno.
- Port COM. Uniwersalny interfejs do podłączania różnych urządzeń zewnętrznych, w szczególności modemów telefonicznych, jak również do bezpośredniego połączenia między dwoma komputerami. Znany również jako RS-232 (zgodnie z nazwą złącza). Obecnie jest uważany za przestarzały ze względu na rozpowszechnianie się bardziej kompaktowych, szybszych i bardziej funkcjonalnych interfejsów, głównie USB. Niemniej jednak wiele typów urządzeń, w tym specjalistycznych, wykorzystuje właśnie port COM jako interfejs sterujący. Do takich urządzeń należą zasilacze awaryjne, odbiorniki satelitarne i urządzenia komunikacyjne, systemy bezpieczeństwa i alarmowe itp. W związku z tym porty COM, chociaż prawie nigdy nie są używane w laptopach konsumenckich, nadal występują w niektórych specjalistycznych modelach.USB C 3.2 gen1
Liczba portów
USB C 3.2 Gen1 w laptopie (wcześniej takie złącza były oznaczone jako USB C 3.1 Gen1 i USB C 3.0).
USB C to stosunkowo nowe uniwersalne złącze przeznaczone do użytku tak w komputerach stacjonarnych, jak i laptopach oraz innych urządzeniach. Jest nieco większe od microUSB, ma wygodną dwustronną konstrukcję (bez względu na to, którą stroną podłączać wtyczkę), a także pozwala na realizację zwiększonego zasilania i szeregu funkcji specjalnych. Ponadto to samo złącze jest standardowo używane w interfejsie Thunderbolt w wersji v3 i v4 i technicznie może być używane z innymi interfejsami; więc w niektórych laptopach USB C ma kombinowane przeznaczenie - szczegółowe informacje można znaleźć w „Alternate Mode”. A w niektórych modelach (głównie tych najbardziej kompaktowych) własną baterię urządzenia można również ładować przez USB C.
W szczególności wersja USB C 3.2 Gen1 umożliwia połączenie z prędkością do 5 Gb/s. Jeśli chodzi o liczbę takich portów, to przeważnie jest ona niewielka - zwykle 1 - 2. Wynika to z faktu, że peryferia na USB C są produkowane zauważalnie mniej niż w przypadku pełnowymiarowego USB. Jednak w niektórych konfiguracjach liczba złączy tego typu może sięgać 4.
USB C 3.2 gen2
Liczba portów
USB C 3.2 gen2 w laptopie (wcześniej takie złącza były oznaczane jako USB C 3.1 Gen2 i USB C 3.1).
USB C to stosunkowo nowe uniwersalne złącze przeznaczone do użytku tak w komputerach stacjonarnych, jak i laptopach. Jest nieco większe od microUSB, ma wygodną dwustronną konstrukcję (bez względu na to, którą stroną podłączać wtyczkę), a także pozwala na realizację zwiększonego zasilania i szeregu funkcji specjalnych. Ponadto to samo złącze jest standardowo używane w interfejsie Thunderbolt w wersji v3 i technicznie może być używane z innymi interfejsami; więc w niektórych laptopach USB C ma kombinowane przeznaczenie - szczegółowe informacje można znaleźć w „Alternate Mode”. A w niektórych laptopach (głównie tych najbardziej kompaktowych) własną baterię urządzenia można również ładować przez USB C.
W szczególności wersja USB C 3.2 Gen2 umożliwia połączenie z prędkością do 10 Gb/s. Jeśli chodzi o liczbę takich portów, to przeważnie jest ona niewielka - zwykle 1 - 2. Wynika to z faktu, że peryferia na USB C są produkowane zauważalnie mniej niż w przypadku pełnowymiarowego USB. Jednak w niektórych konfiguracjach liczba złączy tego typu może sięgać 4.
Obsługa Alternate Mode
Obecność w laptopie co najmniej jednego złącza
USB C z obsługą Alternate Mode.
Jak sama nazwa wskazuje, Alternate Mode jest alternatywnym trybem działania złącza Type C, gdy za jego pośrednictwem są implementowane inne interfejsy połączenia, a nie USB. Konkretny zestaw takich interfejsów może być różny; należy go wyjaśniać osobno dla każdego modelu. Najbardziej typowym przykładem jest Thunderbolt v3 (patrz wyżej), takie połączenie z definicji działa przez sprzętowe złącze USB C. Specyfikacja Thunderbolt obejmuje również obsługę DisplayPort, ale to wyjście wideo można implementować przez USB C i samodzielnie, bez Thunderbolt. Na liście najpopularniejszych opcji Alternate Mode znajduje się również HDMI - zarówno w klasycznej formie, jak i w „mobilnej” wersji MHL (ta ostatnia jest jednak bardziej typowa dla smartfonów i innego sprzętu kieszonkowego niż dla laptopów).
Liczba obsługiwanych monitorów
Maksymalna liczba monitorów, które można jednocześnie podłączyć do laptopa i udostępnić.
Jednoczesne podłączenie kilku ekranów pozwala na poszerzenie przestrzeni wizualnej dostępnej dla użytkownika. Na przykład może być przydatne dla projektantów i metrampaży podczas pracy z materiałami wielkoformatowymi, dla programistów - do rozdzielania zadań (jeden monitor do pisania kodu, drugi do wyszukiwania potrzebnych informacji i innych celów pomocniczych) oraz dla graczy-entuzjastów - do zapewnienia maksymalnego efektu zanurzenia. Największa liczba podłączanych monitorów to
4 sztuki. Jednak najczęściej występujące rozwiązania to
laptopy z podłączeniem jednego,
dwóch a> i trzech monitorów.
Wi-Fi
Standardy Wi-Fi obsługiwane przez laptopa.
Najnowsze i najbardziej zaawansowane od 2020 r. to
Wi-Fi 6 (802.11ax) i
Wi-Fi 5 (802.11ac). Jednak laptopy często obsługują starsze standardy, przede wszystkim Wi-Fi 4 (802.11n) – zapewnia to kompatybilność z przestarzałym sprzętem bezprzewodowym. Oto cechy każdego z tych standardów:
- Wi Fi 4 (802.11n). Wersja wydana jeszcze w 2009 roku. Kluczową cechą jest obsługa dwóch pasm – zarówno tradycyjnego 2,4 GHz, jak i 5 GHz. Dzięki temu takie moduły są w stanie współpracować zarówno ze starszymi urządzeniami bezprzewodowymi zgodnymi ze specyfikacją Wi-Fi 802.11 b/g, jak i nowszymi technologiami wykorzystującymi Wi-Fi 5 czy nawet Wi-Fi 6. W związku z tym, tę wersję Wi-Fi można znaleźć nawet w nowych laptopach. Ponadto projekt może przewidywać możliwość automatycznego przełączania na inny zakres częstotliwości, jeśli aktualny jest niedostępny lub obciążony zakłóceniami. Ale ten standard nie różni się szybkością - teoretyczne maksimum nie przekracza 300 Mb / s.
- Wi-Fi 5 (802.11ac). Norma wprowadzona w 2013 roku. Działa wyłącznie na częstotliwości 5 GHz, dlatego jest kompatybilny tylko z Wi-Fi 4 i nowszymi wersjami. Zapewnia teoretyczną maksymalną prędkość do 1 Gb/s dla pojedynczego łącza i do 6 Gb/s dla wielokanałowego MIMO, zużywając przy tym znacznie mniej energii niż jego poprzednik.
- Wi-Fi 6 (802.11ax). Standard opracowany jako
...bezpośrednie rozwinięcie i udoskonalenie Wi-Fi 5. Wykorzystuje pasma od 1 do 7 GHz – czyli może pracować na standardowych częstotliwościach 2,4 GHz i 5 GHz (w tym ze sprzętem wcześniejszych standardów), oraz w inne pasma częstotliwości. Maksymalna szybkość transmisji danych wzrosła do 10 Gb/s, jednak główną zaletą Wi-Fi 6 nie było nawet to, ale dalsza optymalizacja jednoczesnej pracy kilku urządzeń na tym samym kanale (ulepszenie rozwiązań technicznych zastosowanych w Wi-Fi -Fi 5 i WiGig). Dzięki temu Wi-Fi 6 daje najmniejszy spadek prędkości wśród współczesnych standardów, gdy kanał jest obciążony.Bluetooth
Technologia bezpośredniej komunikacji bezprzewodowej między różnymi urządzeniami, w szczególności do podłączenia głośników, słuchawek, przesyłania plików itp. Wersja odgrywa kluczową rolę w umiejętnościach Bluetooth. We współczesnych realiach protokoły bezprzewodowe Bluetooth poniżej wersji 4 nie są już aktualne. Najnowsze wersje to: 5. wersja (
Bluetooth 5.0,
Bluetooth 5.1 a>,
Bluetooth 5.2 oraz
Bluetooth 5.3). Więcej informacji na temat każdej wersji przedstawiono poniżej:
— Bluetooth v 4.0. Zasadnicze odświeżenie (po wersji 3.0), które wprowadziło kolejny format przesyłania danych - Bluetooth Low Energy (LE). Bluetooth LE pozwala na znaczne oszczędności energii przy takiej łączności.
— Bluetooth v 4.1. Rozwinięcie i unowocześnienie Bluetooth 4.0. Jednym z kluczowych nowości stała się optymalizacja wspólnej pracy z modułami komunikacji 4G LTE - tak, aby Bluetooth i LTE nie kolidowały ze sobą. Dodatkowo ta wersja wprowadza możliwość jednoczesnego używania urządzenia Bluetooth w kilku rolach.
— Bluetooth v 4.2. Ta wersja nie wprowadziła fundamentalnych ulepszeń, lecz otrzymała szereg nowości w zakresie niezawodności i odporności na zakłócenia, a także poprawioną kompatybilność z „Internetem Rzeczy” (Internet Of Things).
— Bluetooth v 5.0. Wersja wprowadzona w 2016 roku. Kluczowymi nowościami stało się d
...alsze poszerzanie możliwości związanych z „Internetem Rzeczy”. W szczególności w protokole Bluetooth Low Energy (patrz wyżej) możliwe stało się podwojenie prędkości przesyłania danych (do 2 Mb/s) kosztem zmniejszenia zasięgu, a także czterokrotne zwiększenie zasięgu kosztem zmniejszenie prędkości; dodatkowo wprowadzono szereg usprawnień dotyczących jednoczesnej pracy dużej liczby podłączonych urządzeń.
— Bluetooth v 5.1. Odświeżenie powyżej opisanej wersji v 5.0. Poza ogólną poprawą jakości i niezawodności komunikacji, w tej wersji zaimplementowano tak ciekawą funkcję, jak określenie kierunku, z którego pochodzi sygnał Bluetooth. Dzięki temu możliwe staje się określenie lokalizacji podłączonych urządzeń z dokładnością do centymetra, co może się przydać na przykład przy wyszukiwaniu słuchawek bezprzewodowych.
— Bluetooth v 5.2. Główne nowości tej wersji obejmowały szereg ulepszeń bezpieczeństwa, dodatkową optymalizację zużycia energii w trybie LE oraz nowy format sygnału audio do synchronizacji odtwarzania równoległego na kilku rządzeniach.
— Bluetooth v 5.3. Protokół łączności bezprzewodowej Bluetooth v 5.3, wprowadzony do użytku na początku 2022 roku. Przyspieszono w nim proces negocjacji kanału łączności między sterownikiem a urządzeniem, zaimplementowano funkcję szybkiego przełączania się między stanem pracy w małym cyklu roboczym a trybem wysokiej prędkości, poprawiono przepustowość i stabilność połączenia poprzez zmniejszenie podatności na zakłócenia. W przypadku nieoczekiwanych zakłóceń w trybie pracy Low Energy przyśpieszono procedurę wyboru kanału łączności do przełączenia. W protokole 5.3 nie ma fundamentalnych nowości, lecz widać w nim szereg usprawnień jakościowych.