Narty: specyfikacje, typy, rodzaje

Ogólne możliwości konstrukcyjne i główne przeznaczenie nart.

- Uniwersalne (all mountain). Narty alpejskie ogólnego użytku, przeznaczone do jazdy carvingowej i przeznaczone głównie dla początkujących i amatorów. Nadaje się do różnych stoków i rodzajów nawierzchni - z głębokim luźnym śniegiem, z gęstym, równym nachyleniem, z wybojami itp. Mają stosunkowo niską sztywność. Na każdym indywidualnym rodzaju nawierzchni takie narty są generalnie gorsze od modeli specjalistycznych; z drugiej strony są wygodne, ponieważ pozwalają jeździć ze względnym komfortem na różnych stokach bez zmiany nart.

- Freeride (dowolny styl). Freeride nazywa się jazdą na nartach na stokach górskich poza przygotowanymi trasami, na nietkniętym śniegu. Ten rodzaj jazdy na nartach jest uważany za najbardziej ekstremalny, ponieważ nieznane stoki są nieprzewidywalne. W związku z tym narty freeride są trwalsze. Ponadto charakteryzują się dość dużą szerokością, stosunkowo szeroką talią (w porównaniu do nart uniwersalnych) oraz miękkim palcem i piętą.

- Slalom / carving (narciarstwo agresywne). Z technicznego punktu widzenia, carving jest głównym stylem jazdy współczesnego narciarstwa alpejskiego. W tej kategorii znajdują się również narty sportowe przeznaczone do klasycznego slalomu na przygotowanych trasach. Są sztywniejsze niż uniwersalne, ale bardziej miękkie niż modele do s...lalomu giganta, z wyraźną talią i bocznym cięciem o małym promieniu (patrz poniżej), aby ułatwić małe zakręty.

- Freestyle (akrobacje). Ta kategoria obejmuje narty przeznaczone do akrobatyki narciarskiej oraz innych rodzajów jazdy związanej ze skokami i akrobacjami w powietrzu - slopestyle, halfpipe, newschool itp. Wśród takich modeli znajdują się opcje specjalistyczne, na przykład Anteny do akrobacji w powietrzu czy P&P (Park & Pipe) do newschool. W każdym razie narty „akrobatyczne” są stosunkowo krótkie i można je uprawiać w kształcie „podwójnej końcówki” (patrz poniżej). Zwróć uwagę, że muld i skicross są również powszechnie określane jako dyscypliny freestyle, ale narty do nich w naszym katalogu są podzielone na osobne kategorie (patrz poniżej).

- Do slalomu giganta. Slalom gigant to rodzaj slalomu, który zapewnia długi tor z dużym pionowym spadkiem. Narty do tego typu narciarstwa są dłuższe i mają większy promień cięcia niż modele slalomowe / carvingowe (patrz wyżej).

- Mogul (wyboisty tor). Mogul to rodzaj freestyle’u, który polega na zjeżdżaniu po torze z dużą liczbą pagórków (na torze można również przewidzieć skoki do akrobacji w powietrzu). Narty Mogul wyróżniają się stosunkowo małą szerokością i promieniem wycięcia, brakiem wyraźnej talii, miękkim czubkiem, średnią sztywnością zginania i wysoką sztywnością skręcania.

- Wycieczka narciarska (z podnoszeniem). Wyprawa narciarska nazywana jest narciarstwem zjazdowym, podczas której sportowiec musi wspiąć się na górę, aby samodzielnie zjechać, bez windy. Dla wygody podnoszenia narty na skiturę powinny być wyposażone w kamusy (urządzenia zapobiegające zsuwaniu się do tyłu) i specjalne mocowania, które pozwalają zwolnić piętę buta podczas podnoszenia i sztywno go zamocować podczas schodzenia.

- Skicross (zjazd grupowy). Jedna z dyscyplin freestyle, która zbliża się do narciarstwa alpejskiego: narciarze zjeżdżają po torze zakrętami i skokami, a w finałowych wyścigach startują jednocześnie 4 osoby. Narty do takiego zjazdu łączą w sobie mały promień nacięcia, co ułatwia pokonywanie zakrętów, oraz względną miękkość do „wypracowywania” nierówności. Niedrogie modele zbliżają się do uniwersalnych (patrz wyżej).

- Klasyczne przełajowe. Narty biegowe to narty przeznaczone do poruszania się po stosunkowo płaskiej powierzchni, m.in. na dość duże odległości (kilkadziesiąt kilometrów). Są długie, wąskie i w przeciwieństwie do górskich nie mają talii; a wiązania do biegania mocno mocują stopę tylko w palcach, umożliwiając ruch pięty w górę i w dół. Klasyczny styl biegania polega na prowadzeniu nart równolegle do siebie, najlepiej po wykończonej trasie.

- łyżwiarstwo biegowe. Rodzaj narty biegowej do ruchu w stylu łyżwiarskim - po szerokiej drodze, z ruchami przypominającymi ruch łyżwiarza. Są nieco krótsze niż te klasyczne opisane powyżej, a także małe lamówki wzdłuż krawędzi dolnej części dla skutecznych kopnięć.

- Klasyczne biegi / łyżwy. Narty biegowe, odpowiednie zarówno do narciarstwa klasycznego, jak i łyżwowego (patrz wyżej). Dzięki cechom konstrukcyjnym jest bliżej grzbietu; często zdarza się, że deklarowany typ – „czysty grzbiet” lub uniwersalny – zależy bardziej od decyzji producenta niż od cech technicznych.

- Krótkie (skiboardy). Bardzo krótkie narty alpejskie o symetrycznej konstrukcji, podwójnej końcówce i większej szerokości niż modele klasyczne. Dzielą się na dwie kategorie - standard (długość do 110 cm) oraz longboardy (110 - 130 cm). Pierwsza odmiana przeznaczona jest przede wszystkim do jazdy kaskaderskiej; jednak krótka konstrukcja stawia specjalne wymagania dotyczące umiejętności, ale pozwala wykonywać triki, które nie są dostępne na konwencjonalnych nartach. Longboardy z kolei nadają się do freeride'u.

- Splitboard. Splitboardy nie są tak naprawdę nartami, ale rodzajem snowboardu. Główną różnicą między takim urządzeniem a konwencjonalną „deską” jest składana konstrukcja: splitboard składa się z dwóch połówek, które po odłączeniu zamieniają się w parę nart. Możliwości takich nart są podobne do tych na skitourowych (patrz wyżej): są wyposażone w narty, wiązania z wolną piętą i dobrze nadają się do samodzielnego wspinania się. Do zjazdu połówki są łączone z tyłu, wiązania są przestawiane, a podczas zjazdu taka deska praktycznie nie różni się od klasycznego snowboardu. Splitboardy cenione są przede wszystkim wśród tych, którzy preferują góry bez windy i innego sprzętu lub z jakiegoś powodu nie chcą korzystać z takiego sprzętu.

„Płeć” i „wiek” należące do nart.

- Unisex. Narty przeznaczone dla dorosłych (a także nastolatków o odpowiednim wzroście) bez względu na płeć. Z reguły mają powściągliwą lub stosunkowo neutralną konstrukcję, rozmiar może być inny.

- damskie. Narty przeznaczone dla kobiet są nieco mniejsze niż narty unisex. Ponadto często są one wykonane w charakterystycznym, efektownym designie.

- Kochanie. Główną cechą nart dziecięcych jest ich niewielka długość, która pozwala na komfortową jazdę dziecku, które nie osiągnęło jeszcze „dorosłego” wzrostu.

Przybliżony poziom umiejętności, dla którego zaprojektowane są narty.

- Nowicjusz. Sprzęt przeznaczony dla tych, którzy mają niewielkie lub żadne doświadczenie narciarskie i uczą się podstaw jazdy na nartach.

- Progresywny. Modele dla tych, którzy opanowali podstawowe umiejętności jazdy konnej, ale nadal potrzebują praktyki, aby pewnie używać nart.

- Środkowy. Modele dla amatorów jeżdżących regularnie i w dużych ilościach, ale w stosunkowo nieskomplikowanych warunkach.

- Doświadczony. Narciarstwo dla tych, którzy prześcignęli lub zamierzają przewyższyć doświadczenie przeciętnego narciarza (idź na trudniejsze trasy, opanuj nowe techniki); nadaje się również do wstępnego treningu sportowców.

- Ekspert. Profesjonalne modele przeznaczone głównie dla sportowców.

Im bardziej „profesjonalne” są narty, tym więcej dają możliwości, ale ceną za to jest trudność w prowadzeniu i potrzeba specjalnych umiejętności. Dlatego wybierając według tego wskaźnika narciarstwa, musisz trzeźwo ocenić poziom narciarza. Należy również pamiętać, że niektóre modele mogą być odpowiednie dla kilku poziomów jednocześnie. Na przykład narty dla progresywnych mogą być wystarczająco wygodne do początkowego treningu lub odwrotnie, dość zaawansowane i odpowiednie dla poziomu średniozaawansowanego.

Długość każdej narty. Od tego wskaźnika zależy przede wszystkim stabilność i podsterowność: im dłuższa narta, tym łatwiej utrzymać ją na trasie i trudniej skręt.

Wybór według tego wskaźnika zależy przede wszystkim od wzrostu użytkownika, jednak dla różnych typów i stylów jazdy (patrz wyżej) zalecenia dotyczące wzrostu również będą różne, należy je doprecyzować w każdym konkretnym przypadku osobno według specjalnych źródeł. Nie należy lekceważyć zaleceń dotyczących rozmiaru: zbyt długie narty będą nieporęczne i utrudnią manewrowanie, zbyt krótkie będą niestabilne i będą mocno spadać na sypkim śniegu.

Promień zakrzywionej linii tworzącej taliowanie nart. Te nacięcia są typowe dla modeli górskich – są niezbędne do udanego pokonywania zakrętów z dużą prędkością. Co więcej, im mniejszy promień wycięcia, tym wyraźniejsza jego krzywizna, większa różnica szerokości między palcami/piętą a talią oraz większa zwrotność (im mniejszy promień skrętu). Z kolei w nartach „szybkich” (np. do slalomu giganta) promień krzywizny jest zwykle niewielki.

- Kierunkowe. Klasyczny kształt nart. W takich modelach tylko czubek jest wygięty do góry, a pięta prosta, prostokątna (lub zbliżona obrysem do prostokąta). Kierunkowy kształt jest przeznaczony tylko do ruchu do przodu - podczas cofania pięta prawie gwarantuje zakopanie się w śniegu, zatrzymując narty. To z jednej strony zmniejsza ryzyko pójścia „w złym kierunku”, a z drugiej nieco ogranicza możliwości trików.

- typ bliźniaczy. Narty bliźniacze są wygięte nie tylko z przodu, ale także z tyłu (pięta zwykle ma taką samą szerokość i kształt jak czubek). To pozwala im poruszać się zarówno do przodu, jak i do tyłu z równym sukcesem. Ta możliwość dotyczy przede wszystkim jazdy kaskaderskiej, dlatego typy bliźniacze są używane głównie w nartach do różnych typów freestyle (patrz „Typ i styl”).

- Częściowy bliźniak. Ta kategoria obejmuje narty, których oba końce są zaokrąglone, ale różnią się szerokością. Jednocześnie, w przeciwieństwie do „pełnych” bliźniaków, pięta w takich modelach niekoniecznie się ugina – może być prosta. Z wielu powodów kształt ten jest popularny w wielu rodzajach narciarstwa alpejskiego.

Największa szerokość nart z przodu.

Stosunek szerokości „nosa”, „talii” i „pięty” pozwala oszacować promień bocznego wycięcia (patrz wyżej) - istnieje na to specjalna formuła. Generalnie narty szersze (przy tej samej długości) są bardziej przejezdne i mniej „szybkie” niż narty wąskie – mniej wpadają w śnieg, ale też gorzej jeżdżą do przodu.

Najmniejsza szerokość nart znajduje się z reguły pośrodku, w obszarze mocowania.

Stosunek szerokości „nosa”, „talii” i „pięty” pozwala oszacować promień bocznego wycięcia (patrz wyżej) - istnieje na to specjalna formuła. Generalnie narty szersze (przy tej samej długości) są bardziej przejezdne i mniej „szybkie” niż narty wąskie – mniej wpadają w śnieg, ale też gorzej jeżdżą do przodu.

Największa szerokość nart z tyłu.

Stosunek szerokości „nosa”, „talii” i „pięty” pozwala oszacować promień bocznego wycięcia (patrz wyżej) - istnieje na to specjalna formuła. Generalnie narty szersze (przy tej samej długości) są bardziej przejezdne i mniej „szybkie” niż narty wąskie – mniej wpadają w śnieg, ale też gorzej jeżdżą do przodu.

Baza nart nazywana jest bazą nart (dolna część, która ma bezpośredni kontakt ze śniegiem i odpowiada za ślizganie się), ale tylko wtedy, gdy materiał bazowy różni się od materiału rdzenia. W narciarstwie biegowym taka konstrukcja występuje w pojedynczych przypadkach, ale w przypadku nart górskich i kaskaderskich wymagane są narty. Z reguły jako materiał bazowy stosuje się polietylen z różnymi dodatkami; oto główne rodzaje takiego polietylenu:

- spiekany. Technologia produkcji spiekanego polietylenu obejmuje spiekanie pod ciśnieniem oraz mikronacinanie bezpośrednio w zakładzie. Taki materiał jest mocny, twardy, łatwy do poślizgu i zapewnia większą prędkość niż materiał wytłaczany, ale jest droższy i trudniejszy w naprawie. Wykorzystywany jest przede wszystkim w narciarstwie zawodowym.

- Wytłaczany. Slajdy tego typu są wykonane w prostszej technologii niż spiekane i nie posiadają nacięć. Są bardziej miękkie, mają średnią wytrzymałość, gorzej się ślizgają i słabo nadają się do dużych prędkości. Z drugiej strony, jeśli celem narciarza nie jest maksymalna możliwa prędkość, ta opcja jest również całkiem do przyjęcia; jednocześnie polietylen ekstrudowany jest znacznie tańszy i łatwiejszy w naprawie.

Materiał, z którego wykonana jest podstawowa część konstrukcji nart.

- Drzewo. Tradycyjny materiał na narty, nadal nie tracący na popularności; używany w większości nart wszystkich rodzajów i kategorii cenowych. W zależności od sortu i metody obróbki drewno może mieć różną podatność na skręcanie i zginanie, materiał ten ma dobrą wytrzymałość i jest dość tani. Co prawda narty biegowe wykonane z drewna (patrz „Typ i styl”) są nieco trudniejsze w użytkowaniu od nart z tworzywa sztucznego. Muszą więc być smarowane tzw. maścią narciarską, a sposobów smarowania i rodzajów maści jest bardzo wiele (w szczególności różne rodzaje maści są zalecane do różnych temperatur). A w odwilż takie narty mogą zamoczyć się i słabo się ślizgać. Z drugiej strony narty drewniane sprawdzają się lepiej i mniej się ślizgają.

— Tworzywo sztuczne. Tworzywo sztuczne gorzej nadaje się do dużych obciążeń niż drewno, dlatego jest używane bardzo rzadko, głównie w nartach biegowych. Takie narty mają nacięcie na spodzie w środkowej części, w której mieści się but, co pozwala im obchodzić się bez smarowania. Z drugiej strony plastikowa powierzchnia ma tendencję do ślizgania się przy poruszaniu się do tyłu, a smarowanie może być nadal konieczne w niektórych warunkach. Należy również pamiętać, że plastikowe narty biegowe są przeznaczone tylko do chodu klasycznego.

Konstrukcja determinuje przekrój narty - przede wszystkim ogólny kształt, a także cechy górnej pokrywy i ścian bocznych.

- Kanapka. W konstrukcji typu „sandwich” (lub „sidewall”) ściany boczne osłaniające rdzeń są wykonane oddzielnie od górnej „pokrywy”. W przekroju narty mają wygląd wyraźnego trapezu; sam rdzeń jest zwykle wykonany z kilku warstw różnych materiałów. Ściana boczna zapewnia dobrą wytrzymałość i niezawodność, pozwala krawędzi skutecznie „wgryźć się” w śnieg podczas pokonywania zakrętów i szarpnięć; ponadto narty te są łatwiejsze w naprawie niż czapki. Ich wadą jest nieco wyższa waga, a także zwiększone prawdopodobieństwo uszkodzenia w wyniku przypadkowego przekroczenia nart.

- Czapka. W nartach typu „czapka” (czapka) rdzeń pokryty jest od góry i z boków ciągłą powłoką ochronną, dzięki czemu w nacięciu uzyskuje się trapez z zaokrąglonymi górnymi rogami. Takie produkty są nieco lżejsze niż „kanapki” i są mniej podatne na uszkodzenia w zderzeniach, ale mają mniejszą sztywność, w wyniku czego są bardziej podatne na poślizg boczny i są mniej sterowalne przy dużych prędkościach. A naprawa „czapek” jest znacznie trudniejsza.

Właściwość, która określa zdolność nart do rozładowywania powstałych obciążeń, w zależności od wagi narciarza i prędkości, z jaką wykonuje skręty.

- Miękki (miękki). Miękkie narty będą pasować do lekkich narciarzy (do ok. 75 kg), zapewniając szybki postęp w narciarstwie klasycznym. Ich blokowa część jest mocno dociskana do nawierzchni toru, co spowalnia prędkość ruchu.

- Średni (średni). Narty o średniej sztywności skierowane są do osób o średniej wadze (75-95 kg). Jeśli staniesz na takich nartach, powinny one pod obciążeniem pozostawić minimalną szczelinę między butem a podłogą (około 0,5 mm).

- Sztywny (twardy). Sztywne narty sprawdzają się przy zwiększonym obciążeniu i nadają się do opanowania szybkiej jazdy po stosunkowo płaskich, poziomych powierzchniach. Modele w klasie Stiff pozostawiają prześwit 1-2 mm między podłogą a podłogą i są również przeznaczone dla ciężkich narciarzy.

- X-Sztywny (bardzo twardy). Supertwarde narty będą dobrym zakupem o wadze ponad 100 kg dla zwolenników jazdy na nartach „na wietrze”. Ta kategoria obejmuje zwykle narty do wyścigów łyżwowych.

Dodatkowe elementy zawarte w pakiecie.

- Kije. Większość stylów jazdy na nartach wymaga użycia kijków. Jednocześnie podobną konfigurację można znaleźć głównie wśród nart dziecięcych; dorosłym użytkownikom wygodniej jest wybrać kije osobno, zgodnie z ich specyficznymi umiejętnościami i preferencjami.

- Zamontuj. Obecność elementów złącznych w zestawie dostawczym eliminuje konieczność ich oddzielnego zakupu. Jednocześnie wiązania „natywne” są najczęściej optymalne dla nart, podczas gdy w przypadku wiązań innych firm mogą wystąpić trudności. Z drugiej strony ta opcja nie zawsze jest optymalna: niektórym narciarzom wygodniej jest wybrać wiązania samodzielnie, według własnego uznania.

Zwróć też uwagę, że jeśli w specyfikacji są mocowania, można wskazać ich model - na przykład popularna marka Atomic używa oznaczenia składającego się z 3 liter i 2 cyfr, takich jak „XTE 10”. Znając model mocowania, możesz znaleźć szczegółowe informacje na jego temat i wyjaśnić, w jaki sposób odpowiada on określonym wymaganiom.

Rok, a dokładniej sezon, pod który wypuszczono narty. Każdy sezon zimowy przypada na styk lat kalendarzowych, więc rok modelowy jest oznaczany dwiema liczbami - np. 2022/2023, rok modelowy 2022/2023, 2021/2022, 2020/2021, 2019/2020 itd.

Oferty modelowe są stale uzupełniane, a istniejące modele są ulepszane. W związku z tym nowsze narty (rok modelowy 2023 –2024) są uważane za bardziej zaawansowane. Z drugiej strony ulepszenia mogą nie odpowiadać preferencjom rajdera (lub być nawet nieistotne), a nowe modele są zauważalnie droższe niż starsze.

Jako kraj pochodzenia z reguły wskazują nie kraj faktycznej produkcji nart, ale „ojczyznę” marki, pod którą są prezentowane na rynku. Większość z tych marek pochodzi ze znanych krajów „narciarskich”, takich jak Austria czy Szwajcaria ; ponadto na rynku reprezentowanych jest wiele firm z Niemiec, Słowenii, USA i Francji. Jednocześnie fabryki, w których faktycznie produkowane są narty, często znajdują się w innych krajach. W ten sposób sprzedawcy idą na całość, czyniąc narty bardziej atrakcyjnymi dla kupującego. Jednocześnie nie można tego nazwać jednoznacznym oszustwem: duże marki z reguły ściśle kontrolują jakość produktów, niezależnie od kraju, w którym są produkowane. Dlatego warto oceniać narty przede wszystkim po reputacji danej marki, a nie po kraju pochodzenia wskazanym w charakterystyce.