Porównanie Celestron ExploraScope 114 AZ vs Celestron AstroMaster 114EQ

Typ standardowego mocowania przewidzianego w konstrukcji teleskopu. Montaż to zespół mechaniczny, który kieruje optykę do określonego punktu na niebie i zapewnia stabilność teleskopu po wycelowaniu. Takie systemy mogą należeć do jednego z następujących typów:

- Azimuthal. Najprostsza odmiana, podobna do systemów stosowanych w statywach fotograficznych i wideo. Pełna nazwa takiego montażu to alt azymut, ponieważ zapewnia prowadzenie wzdłuż dwóch oddzielnych osi - wysokości i azymutu. Systemy tego typu są proste, zwarte i niedrogie, całkiem nadają się do stosunkowo prostych obserwacji, ale mniej nadają się do astrofotografii niż równikowe. To drugie wynika z faktu, że każdy obiekt astronomiczny podczas fotografowania musi być „prowadzony” po niebie: astrofotografia wymaga długich naświetleń, a ruch ciał niebieskich niewidoczny dla ludzkiego oka prowadzi do ich „rozmazania” w kadrze podczas fotografowania obiektyw stałoogniskowy. A trajektorie takich obiektów są takie, że aby je śledzić, montaż azymutalny musi obracać teleskop wzdłuż dwóch osi jednocześnie z nierówną i nierównomierną prędkością, a nawet zapewniać korektę obrotu obiektu w kadrze. Wszystko to wymaga zastosowania złożonych systemów sterowania (patrz „Automatyczne prowadzenie”). Inną wadą tego typu montażu jest trudność obserwacji w zenicie: gdy obiekt przechodzi przez zenit, teleskop trzeba bardzo szybko obrócić w azymucie, a wiele konstrukcji w ogóle nie pozwala na monta...ż rury ściśle w pionie.

- Dobson. System Dobsona składa się z jednego lub dwóch wsporników pionowych zamontowanych na obrotowej podstawie; mocowanie teleskopu do tych wsporników odpowiada za pionowy ruch tubusu, a obrót podstawy odpowiada za ruch poziomy. Takie konstrukcje są zwarte, niezwykle proste, niedrogie i wygodne dla obserwatorów amatorów; są uważane za najlepszą opcję dla teleskopów zwierciadlanych, ale w refraktorach (patrz „Konstrukcja”) z wielu powodów nie są w ogóle używane.

- Równikowe. Mocowania równikowe, podobnie jak mocowania azymutalne, obracają teleskop w dwóch osiach. Jednak teleskop w takim układzie jest ustawiony w taki sposób, że oś jego "poziomego" (umownie) obrotu jest równoległa do osi obrotu Ziemi, a oś "pionowa" jest prostopadła do osi Ziemi. To znacznie upraszcza śledzenie obiektów astronomicznych poruszających się po niebie w wyniku obrotu Ziemi. Aby stale utrzymywać „cel” w obiektywie, wystarczy obracać teleskopem wokół jednej z osi ze stałą prędkością - nie wymaga to skomplikowanej elektroniki, wystarczy dość proste urządzenie, jak silnik elektryczny ze skrzynią biegów. Z drugiej strony mocowania równikowe są znacznie bardziej skomplikowane konstrukcyjnie i droższe niż mocowania azymutalne, a ponadto wymagają dostosowania do szerokości geograficznej miejsca obserwacji.

Najwyższe powiększenie rozdzielcze, jakie może zapewnić teleskop. W rzeczywistości jest to powiększenie, przy którym teleskop zapewnia maksymalną szczegółowość obrazu i pozwala zobaczyć wszystkie detale, które w zasadzie można w nim zobaczyć. Przy zmniejszeniu powiększenia poniżej tej wartości zmniejszają się rozmiary widocznych detali, co pogarsza ich widoczność, przy powiększeniu zauważalne stają się zjawiska dyfrakcyjne, przez co detale zaczynają się zamazywać.

Maksymalne powiększenie rozdzielcze jest mniejsze od maksymalnego użytecznego (patrz wyżej) - wynosi około 1,4 ... 1,5 średnicy obiektywu w milimetrach (różne wzory dają różne wartości, nie da się jednoznacznie określić tej wartości, ponieważ wiele zależy od subiektywnych odczuć obserwatora i cechach jego wzroku). Warto jednak popracować z takim powiększeniem, jeśli chcesz zobaczyć maksymalną liczbę szczegółów - na przykład nierówności na powierzchni Księżyca lub podwójne gwiazdy. Stosowanie większego powiększenia (w zakresie maksymalnego użytecznego) ma sens tylko do oglądania jasnych, kontrastowych obiektów, a także w przypadku problemów ze wzrokiem obserwatora.

Stosunek apertury teleskopu charakteryzuje całkowitą ilość światła „przechwyconego” przez system i przekazanego do oka obserwatora. Pod względem liczb wartość przysłony to stosunek średnicy obiektywu do ogniskowej (patrz wyżej): na przykład w przypadku systemu z przysłoną 100 mm i ogniskową 1000 mm wartość przysłony będzie wynosił 100/1000 = 1/10. Wskaźnik ten jest również nazywany „aperturą względną”.

Przy wyborze według przesłony należy przede wszystkim wziąć pod uwagę cele, do których planowana jest luneta. Duża apertura względna jest bardzo wygodna w astrofotografii, ponieważ przepuszcza dużą ilość światła i umożliwia pracę przy dłuższych czasach otwarcia migawki. Ale do obserwacji wizualnych nie jest wymagany wysoki współczynnik apertury - wręcz przeciwnie, teleskopy o dłuższym ognisku (a tym samym o mniejszej aperturze) charakteryzują się niższym poziomem aberracji i umożliwiają stosowanie wygodniejszych okularów do obserwacji. Zwracamy również uwagę, że duża apertura wymaga zastosowania dużych obiektywów, co odpowiednio wpływa na wielkość, wagę i cenę teleskopu.

W tym punkcie wyszczególniono okulary znajdujące się w standardowym zakresie dostawy teleskopu, a dokładniej ogniskowe tych okularów.

Mając te dane i znając ogniskową teleskopu (patrz wyżej), można określić powiększenia, jakie urządzenie może dać po wyjęciu z pudełka. W przypadku teleskopu bez soczewek Barlowa (patrz niżej) i innych dodatkowych elementów o podobnym przeznaczeniu, powiększenie będzie równe ogniskowej obiektywu podzielonej przez ogniskową okularu. Na przykład optyka 1000 mm wyposażona w „oczy” 5 i 10 mm będzie w stanie uzyskać powiększenia 1000/5=200x i 1000/10=100x.

W przypadku braku odpowiedniego okularu w zestawie, można go zazwyczaj dokupić osobno.

Krotność powiększenia soczewki Barlowa, przewidziana w teleskopie.

Taki przyrząd (z reguły jest zdejmowany) reprezentuje sobą soczewkę rozpraszającą lub układ soczewek, montowany przed okularem. W rzeczywistości soczewka Barlowa zwiększa ogniskową teleskopu, zapewniając większy stopień powiększenia (i mniejszy kąt widzenia) przy tym samym okularze. Jednocześnie krotność powiększenia z soczewką można obliczyć mnożąc „natywne” powiększenie danego okularu przez powiększenie samej soczewki: na przykład, jeśli teleskop z okularem 10 mm zapewniał powiększenie 100x, następnie przy montażu soczewki Barlowa 3x wskaźnik ten będzie wynosić 100x3=300x. Oczywiście ten sam efekt można osiągnąć przy montażu okularu o zmniejszonej ogniskowej. Jednakże po pierwsze, taki okular nie zawsze jest dostępny w sprzedaży; po drugie, jedna soczewka Barlowa może być używana ze wszystkimi okularami, pasującymi do teleskopu, poszerzając arsenał dostępnych krotności. Możliwość ta jest szczególnie wygodna w tych przypadkach, gdy obserwator potrzebuje rozbudowanego zestawu wariantów stopnia powiększenia. Przykładowo zestaw z 4 okularów i jednej soczewki Barlowa daje 8 wariantów powiększenia, a praca z takim zestawem jest wygodniejsza niż z 8 pojedynczymi okularami.

Obecność korektora komy w zestawie z teleskopem.

Koma to specjalny rodzaj zniekształceń (aberracji), któremu podlegają głównie reflektory systemu Newtona. Koma prowadzi do tego, że na krawędziach obrazu punktowe źródła światła (głównie gwiazdy) zaczynają się rozmywać i upodabniać do komet, których ogony skierowane są od środka obrazu; a im większa odległość od tego środka, tym silniejszy jest efekt. Nie jest to szczególnie krytyczne dla obserwacji, jednak może zauważalnie "uprzykrzyć życie" astrofotografowi - zwłaszcza, że do fotografowania pożądane jest używanie teleskopów z dużą aperturą, a zwiększenie apertury prowadzi do wzmocnienia komy.

Do wyeliminowania tego zjawiska stosuje się korektory. Takimi przyrządami są soczewki o specjalnej konstrukcji, zainstalowane za zwierciadłem głównym (patrząc w kierunku światła). Co więcej, jeśli wyeliminowanie komy jest dla Ciebie zasadnicze, najlepiej kupić model, który jest początkowo dostarczany z podobną soczewką: zagwarantuje to, że teleskop jest w zasadzie kompatybilny z korektorem, a także oszczędzi Ci kłopotów z wyszukiwaniem i doborem takiego akcesorium.

Całkowita waga całego teleskopu, wliczając montaż i statyw.

Niewielka waga jest wygodna przede wszystkim do „polowego” użytkowania i częstych ruchów z miejsca na miejsce. Natomiast minusem jest skromna wydajność, wysoki koszt, a czasem jedno i drugie. Dodatkowo podstawka niweluje wstrząsy i wibracje gorzej, co może mieć znaczenie w niektórych sytuacjach (np. jeśli punkt obserwacji znajduje się w pobliżu torów kolejowych, przez które często przejeżdżają pociągi towarowe).