Lampa
— HID (High-intensity discharge). Ogólna nazwa
lamp wyładowczych, tj. lamp, w których strumień świetlny powstaje w wyniku wyładowania elektrycznego między elektrodami wewnątrz żarówki. W przypadku projektorów takie lampy mogą być
rtęciowe, metalohalogenkowe i ksenonowe (szczegóły patrz wyżej).
—
LED. Jako źródło światła wykorzystywane są diody LED. Zapewniają wysoką jasność przy bardzo umiarkowanym zużyciu energii.
—
Laser-LED. Źródło światła oparte na laserowych diodach LED. Ma jeszcze wyższą jasność niż klasyczne diody LED przy stosunkowo niskim poborze mocy.
— UHP (Ultra-high performance). Wysokociśnieniowa lampa rtęciowa opracowana przez firmę Philips. W porównaniu z innymi lampami zużywa mniej energii, a jest nie gorszej jasności. Projektory na takich lampach są mniejsze i lżejsze od zwykłych ze względu na mniejszy zasilacz, chłodnica pracuje z mniejszym hałasem. Twórcy deklarują żywotność do 10 000 h. Jeden z najpopularniejszych obecnie rodzajów lamp do projektorów.
— UHE (Ultra-high energy). Odmiana lamp UHP (patrz wyżej).
— UHB (Ultra-high brightness). Kolejna odmiana lamp UHP (patrz wyżej).
— NSH (New Super High Pressure). Dotyczy to również wysokociśnieniowych lamp rtęciowych firmy Ushio. Nieco mniej popularna niż UHP i odpowiedniki, jednak jest również szeroko rozpow
...szechniona. Szacowany czas pracy — około 2000 h.
— SHP. Wysokociśnieniowe lampy rtęciowe firmy Phoenix.
— P-VIP (Video Projector). Wysokociśnieniowa lampa rtęciowa firmy OSRAM. Lampy o wysokiej jasności, żywotność 4000 — 6000 h.
— UHM (Ultra High Performance Lamp of Matsushita). Wysokociśnieniowa lampa rtęciowa, wyprodukowana przez firmę Panasonic. Łatwa wymiana, żywotność w zależności od typu stanowi 2000 — 5000 h.
— Ksenon. Budowa i zasada działania takich lamp są podobne do wysokociśnieniowych lamp rtęciowych — światło powstaje w wyniku wyładowania w środowisku gazowym. Jednak zamiast par rtęci w tym przypadku pod wysokim ciśnieniem stosuje się gaz obojętny, ksenon. Pozwala to na tworzenie lamp o dużej mocy (od 2 kW) o odpowiednim strumieniu świetlnym. Lampy ksenonowe stosuje się przede wszystkim w profesjonalnych modelach projektorów.
— HPM. Technologia wysokociśnieniowych lamp rtęciowych opracowana przez firmę Sony i stosowana głównie w jej projektorach (chociaż można znaleźć urządzenia również innych marek). Łączy kompaktowy rozmiar i stosunkowo niski koszt z dobrą jasnością.
— DC. Skrót od „direct current”, tj. „prąd stały”. W przypadku lamp projekcyjnych to oznaczenie ogólnie odnosi się do lamp rtęciowych na prąd stały. Napięcie robocze tych lamp może się różnić w zależności od modelu projektora. W ich konstrukcji zwykle stosuje się różne „sztuczki” w celu poprawy parametrów w stosunku do zwykłych lamp tego typu — w szczególności wydłużyć żywotność i zmniejszyć zużycie energii bez poświęcania jasności.
— AC. Skrót ten pochodzi od „alternating current”, tj. „prąd przemienny”. Takie lampy są prawie we wszystkim podobne do opisanych powyżej DC, różniąc się od nich jedynie rodzajem zasilania.Liczba lamp
Liczba lamp przewidzianych w konstrukcji projektora.
Większość współczesnych projektorów ma
jedną lampę, ale są też modele wielolampowe. Więcej lamp zwiększa strumień świetlny, a w konsekwencji jasność obrazu wyświetlanego przez projektor. Ponadto w modelach na
4 lampy może być możliwa kontynuacja pracy, nawet jeśli jedna z lamp się wypali — jasność pozostałych jest wystarczająca, aby zapewnić pożądaną jasność. W projektorach
dwulampowych najczęściej konieczna jest wymiana wypalonej lampy.
Żywotność
Minimalna żywotność lampy projektora deklarowana przez producenta. Wskazywana jest jako łączny czas ciągłej pracy. Zwróć uwagę, że jeśli projektor pracował bez zakłóceń, to po osiągnięciu tego czasu lampa niekoniecznie ulega awarii — wręcz przeciwnie, może pracować dość długo. Jednak przy ocenie trwałości najlepiej skupić się na deklarowanym okresie użytkowania.
Moc lampy
Pobór mocy lampy zainstalowanej w projektorze.
Teoretycznie im mocniejsza lampa, tym jest ona jaśniejsza. Jest to jednak prawdą tylko przy porównywaniu lamp tego samego typu (patrz wyżej), a nawet w tym przypadku jasność może również zależeć od niuansów budowy. Dlatego przy ocenie możliwości lampy warto skupić się nie tyle na mocy, co na bezpośrednio deklarowanej jasności w lumenach (patrz niżej).
To, na co bezpośrednio wpływa parametr ten, to całkowite pobór mocy przez projektor: lampa jest najbardziej „żarłocznym” elementem urządzenia, w porównaniu z nim pobór mocy przez resztę elektroniki jest znikome. Należy również pamiętać, że wiele lamp o dużej mocy charakteryzuje się wysokim odprowadzaniem ciepła i wymaga układów chłodzenia, co wpływa na wymiary i wagę projektora.
Jasność
Jasność obrazu wyświetlanego przez projektor przy maksymalnej jasności podświetlenia. Zazwyczaj podawana jest średnia jasność ekranu, wyliczana za pomocą specjalnego wzoru. Im jest wyższa, tym mniej obraz zależy od światła otoczenia: jasny projektor może zapewnić wyraźny obraz nawet w świetle dziennym, ale przyciemniony projektor będzie wymagał przyciemnienia. Z drugiej strony zwiększenie jasności zmniejsza kontrast i wierność odwzorowania barw.
W związku z tym, wybierając według tego parametru, musisz wziąć pod uwagę warunki, w których planujesz korzystać z projektora. Tak więc w przypadku zastosowań biurowych lub szkolnych/uniwersyteckich pożądana jest jasność co najmniej 3000 lumenów — pozwala to uzyskać normalną widoczność bez zacieniania pomieszczenia. Z kolei wśród topowych modeli jest też bardzo niska jasność, bo takie projektory są zwykle instalowane w specjalnie zaprojektowanych pomieszczeniach o dobrej ciemności. Natomiast w ultrakompaktowych urządzeniach nie da się osiągnąć wysokiej jasności ze względów technicznych.
Szczegółowe zalecenia dotyczące optymalnej jasności w określonych warunkach można znaleźć w dedykowanych źródłach. Tutaj zauważamy, że w każdym razie warto wybierać według tego wskaźnika z pewnym marginesem. Jak wspomniano powyżej, zwiększenie jasności powoduje zmniejszenie kontrastu i jakości odwzorowania barw i może być konieczne użycie projektora o niższej jasności, aby uzyskać żądaną jakość obrazu.
Kontrast statyczny
Kontrast statyczny obrazu wyświetlanego przez projektor.
Kontrast statyczny to maksymalna różnica między najjaśniejszą bielą a najciemniejszą czernią, jaką projektor może zapewnić w pojedynczej klatce. W przeciwieństwie do kontrastu dynamicznego (patrz niżej), parametr ten opisuje nie warunkowe, ale całkiem realne możliwości urządzenia, osiągalne bez użycia dodatkowych funkcji, takich jak automatyczna regulacja jasności. Przypomnijmy, że jakość odwzorowania barw i szczegółowości zależy od kontrastu — im wyższy wskaźnik ten, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że szczegóły będą nie do odróżnienia w jasnych lub ciemnych obszarach.
Kontrast dynamiczny
Kontrast dynamiczny obrazu zapewniany przez projektor.
Kontrast dynamiczny to stosunek między najjaśniejszą bielą a najciemniejszą czernią, jaką może zapewnić projektor. Przypomnijmy, że od kontrastu zależy jakość odwzorowania barw i szczegółowość, im wyższy wskaźnik ten, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że szczegóły będą nie do odróżnienia w jasnych lub ciemnych obszarach. Kontrast dynamiczny to jednak dość specyficzny parametr. Chodzi o to, że przy jego obliczaniu bierze się pod uwagę najjaśniejszą biel przy maksymalnych ustawieniach jasności i najciemniejszą czerń przy minimalnych. W rezultacie uzyskane liczby mogą być imponujące, ale nie da się osiągnąć takiego kontrastu w ramach jednej klatki.
Wprowadzając parametr ten, producenci użyli pewnej chytrości. Nie oznacza to jednak, że kontrast dynamiczny nie ma w ogóle nic wspólnego z jakością obrazu. W projektorach może się stosować automatyczna kontrola jasności, która potrafi zwiększać lub zmniejszać ogólną jasność w zależności od obrazu na ekranie. Ten format pracy opiera się na tym, że oko ludzkie nie potrzebuje zbyt jasnych obszarów na ogólnie ciemnym tle i bardzo ciemnych obszarów na jasnym, obraz jest normalnie odbierany bez tego. Maksymalna różnica jasności osiągalna w tym trybie pracy właściwie jest dokładnie opisywana przez kontrast dynamiczny.
Technologia
Technologia, według której zbudowana jest matryca projektora.
—
DLP. Technologia ta oparta jest na chipie z tysiącami obrotowych miniaturowych luster. Każde takie lusterko odpowiada jednemu pikselowi i ma dwie stałe pozycje – „świeci się” i „przyciemnione”. W większości projektorów DLP matryca jest jedna, a wyjście kolorowego obrazu zapewnia się przez tzw. koło kolorów, które umożliwia projektorowi przełączanie między obrazami czerwonym, zielonym i niebieskim; są one wymieniane tak szybko, że widz postrzega nie oddzielne klatki, ale integralny kolorowy obraz. W porównaniu z modelami LCD (patrz odpowiedni punkt), takie projektory z jedną matrycą są bardziej kompaktowe, dają ostrzejszy obraz z głębszymi poziomami czerni (co ma pozytywny wpływ na jakość obrazu czarno-białego). Jednak jasność obrazu kolorowego w urządzeniach DLP jest stosunkowo niska, dodatkowo podlegają one „efektowi tęczy”: w scenach dynamicznych artefakty kolorów mogą być zauważalne z powodu niedopasowania składowych czerwonej, zielonej i niebieskiej obrazu. Tych wad są pozbawione projektory DLP z trzema matrycami; jednak taka konstrukcja jest bardzo droga, więc nie jest często spotykana, głównie wśród urządzeń premium.
—
3LCD. Technologia oparta na wykorzystaniu półprzezroczystych matryc LCD. Istnieją trzy takie matryce, każda z nich prześwituje własnym kolorem podstawowym (czerwonym, zielonym lub niebieskim), a ostateczny
...obraz barwny składa się z trzech obrazów, jednocześnie nałożonych na siebie. Dzięki temu formatowi pracy można uzyskać jaśniejsze, bardziej nasycone kolory niż w projektorach DLP z pojedynczą matrycą (patrz odpowiedni punkt); ponadto technologia ta jest całkowicie pozbawiona „efektu tęczy”. Wśród jej wad jest stosunkowo niski kontrast (w szczególności ze względu na skromną głębię czerni) oraz większe rozmiary projektorów.
— LCD (Liquid Crystal Display). Technologia odwzorowania barw oparta na modulacji światła przez ciekłe kryształy. Nie należy mylić matryc LCD i 3LCD. Technologia 3LCD tworzy obraz z trzech oddzielnych wiązek światła, a w matrycy LCD obraz płynie natychmiast z pojedynczej wiązki światła. Matryce tego typu zapewniają stabilny, kontrastowy i bogaty w kolory obraz. Wśród wad tej technologii można zauważyć „przeglądanie” kratki świetlnej, jeśli spojrzeć na obraz z bliskiej odległości. Ponadto podłoże matryc LCD jest podatne na blaknięcie, dlatego niebieski kolor z biegiem czasu może zacząć żółknąć (zwróć uwagę, że może się to zdarzyć po długim czasie aktywnego użytkowania). Matryce LCD wymagają okresowej konserwacji, serwis sprowadza się do czyszczenia filtra powietrza. Projektory LCD są na ogół kompaktowe i lekkie, narażone na wysoką temperaturę i ponadprzeciętny poziom szumów.
— LCoS. Technologia łącząca właściwości DLP i LCD. Podobnie jak LCD, zapewnia trzy oddzielne matryce dla trzech podstawowych kolorów (czerwony, zielony, niebieski), a ostateczny kolorowy obraz jest tworzony przez jednoczesne nałożenie tych trzech składników. Różnica polega na tym, że w projektorach LCoS matryce nie są przezroczyste, ale odblaskowe. Pozwala to na uzyskanie doskonałego kontrastu (jak w DLP) w połączeniu z jasnymi, wysokiej jakości kolorami bez „efektu tęczy” (jak w LCD). Główną wadą tej technologii jest jej wysoki koszt, dlatego stosuje się ją głównie w projektorach premium.Złącza wideo
Wejścia do podłączenia zewnętrznych źródeł wideo w projektorze.
— VGA. Analogowy interfejs wideo uważany za przestarzały, jednak wciąż dość popularny; wyjścia VGA znajdują się w sprzęcie wideo, a także w niektórych komputerowych kartach graficznych. Obsługuje rozdzielczości do 1280x1024, co pozwala na pracę z wideo 720p, jednak bardziej zaawansowane standardy HD nie wchodzą w rachubę. Transmisja sygnału audio przez VGA nie jest zapewniona, ścieżka dźwiękowa do takiego wideo będzie musiała zostać podłączona osobno.
—
DVI. Interfejs wideo używany głównie do podłączenia projektorów do komputerów. Początkowo nie przewidywał transmisji dźwięku, jednak funkcja ta jest stopniowo wprowadzana. Obecnie stosuje się kilka odmian DVI. Tak więc, w zależności od formatu sygnału, rozróżnia się całkowicie cyfrowe DVI-D i kombinowane DVI-I, które obsługują wideo cyfrowe i analogowe. Obie te wersje mogą korzystać z dwukanałowego formatu cyfrowego przesyłania danych, w którym maksymalna rozdzielczość wideo sięga 2560x1600 (w jednym kanale jest to 1920x1200). Złącza i wtyczki DVI-D i DVI-I są ze sobą kompatybilne, jeśli liczba kanałów jest zbieżna lub jeśli do dwukanałowego wejścia podłączony jest jednokanałowy sygnał wideo.
—
DisplayPort. Cyfrowy interfejs pierwotnie opracowany do podłączania monitorów LCD. Nowoczesne wersje mają podobne możliwości do HDMI, obsługują rozdzielczości HD od 1080p i wy
...ższe, a także wielokanałową transmisję dźwięku. Niemniej jednak takie wyjścia są rzadko spotykane w urządzeniach wideo, głównym obszarem zastosowania DisplayPort był i pozostaje sprzęt komputerowy. W szczególności jest to dokładnie takie złącze (a także jego mniejsza wersja miniDisplayPort), z którego regularnie korzysta w swoich komputerach firma Apple.
-
— DisplayPort v 1.2. DisplayPort v 1.2 ma przepustowość 17,28 Gb/s. Ten standard transmisji sygnału ma pełną obsługę formatu wideo FullHD. Formaty QuadHD i 4K są obsługiwane częściowo.
-
DisplayPort v 1.3. Maksymalna przepustowość DisplayPort v 1.3 wynosi 25,92 Gb/s. Ta wersja DisplayPort zapewnia pełną obsługę formatów FullHD i QuadHD. Tryby wideo 4K i 8K są obsługiwane częściowo.
-
DisplayPort v 1.4. Limit przepustowości DisplayPort v 1.4 wynosi 32,4 Gb/s. Ta wersja DisplayPort oferuje ulepszoną obsługę wideo 4K, w tym o częstotliwości odświeżania 144 Hz, podczas gdy w DisplayPort 1.3 4K jest ograniczone do częstotliwości 120 Hz. Podobnie jak w poprzedniej wersji, DisplayPort 1.4 częściowo obsługuje tryby wideo 8K.
— BNC. Złącze typu bagnetowego służące do podłączenia kabla koaksjalnego. W projektorach to połączenie służy do przesyłania komponentowego analogowego sygnału wideo (patrz odpowiedni punkt) lub nieskompresowanego sygnału wideo przy użyciu standardu SDI. BNC odnosi się do profesjonalnych interfejsów i znajduje się w projektorach odpowiedniej klasy.
— S-Video. Interfejs analogowy do transmisji sygnału wideo (bez pracy z dźwiękiem). Zapewnia dwa kanały do przesyłania informacji o obrazie, w tym sensie podobny jest do wejścia komponentowego opisanego poniżej. Jednak, z jednej strony, S-Video wykorzystuje tylko jedno złącze zamiast trzech, z drugiej strony — przepustowość tego interfejsu jest zauważalnie mniejsza, nie nadaje się do rozdzielczości HD, w świetle których uważany jest za przestarzały i rzadko występuje, głównie w specjalistycznym sprzęcie wideo.
— Kompozytowe. Początkowo złącze kompozytowe jest interfejsem analogowym do transmisji obrazu i dźwięku, wykorzystującym 3 oddzielne kanały (dla sygnału wideo oraz lewego i prawego kanału audio). Jednak w tym przypadku najczęściej chodzi tylko o jedno złącze — dla wideo; wejścia audio w projektorach są wymieniane osobno i oznaczane jako RCA (audio) (patrz „Złacza audio”). Ogólnie interfejs kompozytowy nie zapewnia specjalnej jakości obrazu, ponadto nie nadaje się do przesyłania obrazów HD i jest uważany za przestarzały. Przy tym jest bardzo powszechny i występuje nie tylko w nowoczesnym sprzęcie wideo, jednak także w szczerze przestarzałym; za pomocą tego interfejsu można na przykład podłączyć do projektora VHS-VCR.
— Komponentowe. Interfejs uważany za najbardziej zaawansowany spośród współczesnych analogowych standardów wideo. Przy takim połączeniu sygnał wideo jest podzielony na trzy komponenty, przesyłane osobnymi kablami; zapewnia to dobrą odporność na zakłócenia i przepustowość wystarczającą nawet do pracy z rozdzielczościami HD. Ale dźwięk nie jest obsługiwany przez ten interfejs.