Maksymalne obciążenie
Maksymalne obciążenie, jakie może wytrzymać rower - innymi słowy, największa waga, jaką może udźwignąć podczas normalnego użytkowania. Oczywiście przy obliczaniu obciążenia bierze się pod uwagę zarówno wagę samego rowerzysty, jak i dodatkowego ładunku, który on ze sobą wozi.
Dopuszczalne obciążenie zdecydowanie nie może zostać przekroczone: nawet jeśli rower nie pęknie natychmiast, obciążenia pozaprojektowe mogą osłabić konstrukcję i w każdej chwili może dojść do wypadku. Zwracamy również uwagę, że pożądane jest posiadanie pewnej rezerwy wagowej - co najmniej 15 - 20 kg: może to być przydatne w przypadku transportu ciężkich ładunków i zapewni dodatkową gwarancję w sytuacjach awaryjnych (np. gdy koło wjedzie w dołek). Biorąc pod uwagę, że średnia waga osoby dorosłej wynosi około 70 – 80 kg, rowery o dopuszczalnym obciążeniu
do 100 kg można zaliczyć do kategorii „lekkich”,
od 100 do 120 kg – do kategorii średniej,
powyżej 120 kg – do „ciężkich”.
Materiał widelca
- Aluminium. W tym przypadku aluminium jest najprostszą i najbardziej bezpretensjonalną opcją. Do jego zalet można zaliczyć niewielką wagę; przy braku amortyzacji jednak kierownica z takim widelcem jest bardzo podatna na drgania, a pod względem trwałości aluminium ustępuje nieco stali.
- Stal. Kolejna stosunkowo prosta opcja, która jednocześnie jest uważana za bardziej zaawansowaną niż opisane powyżej aluminium i znajduje się nawet w dość drogich rowerach klasy profesjonalnej. Wynika to z faktu, że stal jest zauważalnie mocniejsza i trwalsza, ponieważ nie jest tak podatna na „zmęczenie metalu”. Co prawda, takie widelce ważą trochę więcej niż aluminiowe.
- Stal chromowo-molibdenowa. Odmiana stali o bardziej zaawansowanych właściwościach niż bardziej tradycyjne gatunki. Wśród głównych zalet takich stopów są wysoka wytrzymałość i niezawodność; jednocześnie dzięki tym właściwościom poszczególne elementy widelców mogą być cieńsze, a same widelce lżejsze od zwykłej stali. Główną wadą stali Cro-Mo jest jej dość wysoki koszt.
- CFRP. Lekkie i wytrzymałe widelce z CFRP skutecznie tłumią małe nierówności na jezdni pod kołami roweru i lekko sprężyste na małych dziurach, zapewniając w ten sposób amortyzację na wyboistych drogach. Widelec z CFRP ułatwia projektowanie przodu roweru. Najczęściej występuje w rowerach szosowych i szutrowych (gravel), rzadziej — w fatbike’ach terenowych. Wrażliwy punkt —
widelce z CFRP pękają n
...a skutek silnego uderzenia punktowego.Składany
Możliwość złożenia roweru. Funkcja ta znacznie ułatwia przechowywanie i transport - bez problemu przewieziesz rower w bagażniku samochodu, pociągu itp. Jednocześnie
składana konstrukcja nieuchronnie traci na wytrzymałości w porównaniu z jednoczęściową nieskładaną, dlatego takie rowery są dość rzadkie i przeznaczone są do nieskomplikowanych warunków, takich jak jazda po mieście.
Średnica koła
Średnica nominalna kół rowerowych. Z reguły ten punkt faktycznie wskazuje rozmiar opon rowerowych dostarczonych w zestawie, a dokładniej — zewnętrzną średnicę opon.
Średnica kół jest tradycyjnie podawana w calach. W przypadku rowerów o różnym przeznaczeniu i grupach wiekowych (patrz punkty powyżej) istnieją pewne standardy rozmiaru. Tak więc modele górskie dla dorosłych wyposażone są głównie w koła o średnicy
26", rowery szosowe i miejskie - w koła o nieco większej średnicy (najczęściej
28"), a BMX w większości - w koła o znacznie mniejszej średnicy; rowery dla dzieci i młodzieży mają mniejsze koła niż podobne dla osób dorosłych.
Przy pozostałych warunkach równych, większe opony lepiej utrzymują prędkość i radzą sobie z małymi nierównościami na drodze; stosunkowo małe koła są bardziej „przyczepne”, zapewniają wyższy moment obrotowy i lepszą przyczepność. To jest powód opisanej powyżej różnicy w rozmiarach kół pomiędzy rowerami do różnych celów. Takie niuanse przydadzą się, jeśli wybierasz pojazd spośród kilku modeli o podobnej charakterystyce, ale o różnych średnicach kół. Tutaj warto zastanowić się nad cechami planowanego zastosowania. Na przykład do jazdy po mieście i szosie - po twardej nawierzchni bez żadnych nierówności i zmian wzniesień - lepiej wybrać większe koła, a na drogi gruntowe z wzlotami i upadkami - mniejsze.
Zwróć też uwagę, że opony są wymienne, i wiele rowerów
...umożliwia montaż opon o „nienatywnym” rozmiarze – np. 29” w modelu z kołami 28”. Należy również pamiętać, że koła (opony) tego samego rozmiaru mogą różnić się średnicą wewnętrzną. Te niuanse są szczegółowo opisane w dedykowanych źródłach.Szerokość opon
Nominalna szerokość opon standardowo dostarczanych w zestawie z rowerem.
Przy pozostałych warunkach równych, szersza opona zapewnia większą powierzchnię styku, co poprawia przyczepność, zwiększa możliwości przejazdu i ułatwia jazdę na trudnych nawierzchniach, takich jak piasek, błoto itp. Jednak zwiększa to również opór, na skutek czego szersze opony wymagają większego wysiłku przy przyspieszaniu i gorzej utrzymują prędkość. Tak więc parametr ten jest zwykle wybierany przez producentów z uwzględnieniem zastosowania (patrz wyżej) i innych cech roweru. Tak więc modele górskie i
kaskaderskie (BMX) mają szerokie koła (
rowery fatbike mają jeszcze szersze),
miejskie — węższe, a najbardziej „eleganckie” są opony do szybkich
rowerów szosowych wysokiej klasy.
Warto powiedzieć, że w razie potrzeby „rodzime” opony można zastąpić szerszymi lub węższymi. Oczywiście zbyt duża lub zbyt mała szerokość jest niedopuszczalna, ale wciąż jest tu pewna swoboda wyboru. Możesz dowiedzieć się więcej na ten temat w dedykowanych źródłach.
Obręcz
Rodzaje obręczy zależą od liczby mostków poziomych w konstrukcji.
- Pojedyncza. Najprostszy rodzaj obręczy, podobny w przekroju do łacińskiej litery U. Stosowany głównie w rowerach klasy podstawowej.
- Podwójna. Taka obręcz różni się od pojedynczej obecnością dodatkowego poziomego mostku. Mówiąc obrazowo, przypomina tę samą literę U, ale z podwójnym dnem. Cechy tej konstrukcji są takie, że jest w stanie zapewnić zwiększoną wytrzymałość nawet przy mniejszej wadze niż pojedyncza. Podwójne obręcze są trudniejsze w produkcji, a przez to droższe. Stosowane są głównie w rowerach, gdzie wymagana jest duża odporność na obciążenia – w szczególności w odmianach górskich (patrz „Przeznaczenie”) do freeride’u i cross-country.
- Potrójna. Dalszym rozwinięciem idei podwójnej obręczy jest konstrukcja z dwoma dodatkowymi poziomymi mostkami. Zapewnia to jeszcze większą wytrzymałość, jednak waga dość zauważalnie wzrasta. Ponadto początkowo przewidziano drugi mostek w celu wzmocnienia powierzchni bocznej, aby uniknąć uszkodzeń podczas pracy hamulców szczękowych (patrz „Hamulec przedni”, „Hamulec tylny”); jednak obecnie najmocniejsze hamulce są
tarczowe hamulce, a problem ten traci swoje znaczenie. Dlatego potrójne obręcze są dość rzadkie.
Liczba biegów
Liczba prędkości (biegów) przewidzianych w konstrukcji roweru. Każdy bieg ma swoje tzw. przełożenie – w tym przypadku można je opisać jako liczbę obrotów, jakie wykonuje napędzane koło zębate (tylne, na kole) na jeden obrót koła prowadzącego (związanego z pedałami).
Różne wartości przełożeń będą optymalne dla różnych warunków: np. wysokie przełożenia zapewniają dobrą prędkość, ale słabo nadają się do pokonywania przeszkód, ponieważ siła nacisku na pedały znacznie wzrasta, a ich prędkość maleje. Udowodniono naukowo, że rowerzysta rozwija maksymalną moc przy prędkości pedałowania rzędu 80-100 obr./min. Tak więc obecność kilku prędkości w rowerze pozwala optymalnie dostosować go do różnych trybów ruchu i cech torów, aby zapewnić optymalny wysiłek na pedałach i częstotliwość ich obrotu. Na przykład na gładkim asfalcie najlepiej jeździć na wysokim biegu, a pokonując wzniesienie lub wjeżdżając na polną drogę można go obniżyć, aby skutecznie pokonywać opory.
Liczba biegów w klasycznych układach jest bezpośrednio związana z liczbą kół zębatych w systemie (suporcie z pedałami) i kasecie (na tylnym kole); można ją uzyskać mnożąc dwie liczby - np. 3 zębatki w układzie i 6 na kasecie dają 18 biegów. Jednak są też tzw. piasty planetarne - mają po jednej zębatce, a zmiana biegów odbywa się za pomocą mechanizmu wbudowanego w tylną piastę.
Pamiętaj, że optymalna liczba biegów zależy od przeznaczenia roweru (patrz wyżej) i nie zawsze jest konieczne posia...danie kilku biegów. Tak więc w modelach górskich, w zależności od specjalizacji, może być od 8 do 30 biegów, w modelach szosowych - w zakresie od 20 do 30, a niektóre niedrogie rowery miejskie i większość BMX w ogóle nie mają systemu zmiany biegów.
Zębatek w kasecie
Liczba zębatek (kół zębatych) o różnych rozmiarach w kasecie rowerowej. Kaseta to część tylnej piasty, która bezpośrednio współpracuje z łańcuchem, czyli koło zębate lub zestaw kół zębatych przymocowanych do piasty. W klasycznych systemach zmiany biegów od liczby zębatek w kasecie bezpośrednio zależy liczba biegów (więcej szczegółów w „Prędkości”); jedna zębatka jest używana w rowerach jednobiegowych lub w piastach planetarnych (zobacz „Zębatek w układzie”, aby uzyskać więcej informacji).
Rodzaj manetki
Rodzaj manetek – urządzeń sterujących zmianą przełożeń – zamontowanych na rowerze. Obecnie stosowane są następujące rodzaje manetek:
— Cynglowe. Tego typu konstrukcja opiera się na zastosowaniu 1 lub 2 dźwigni oraz (czasem) przycisków znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie dłoni rowerzysty. Manetki cynglowe mogą mieć różne konstrukcje o różnym stopniu wygody (z reguły jest to bezpośrednio związane z kategorią cenową urządzenia), umieszczone nad lub pod kierownicą, jednak wszystkie takie modele mają szereg cech wspólnych. Ich główne zalety to tradycyjny design i komfort trzymania kierownicy – manetki znajdują się poza uchwytami (chwytami) i nie wpływają na wygodę. Ponadto są dość proste w projektowaniu i instalacji. Ten typ jednak ma szereg wad. Tak więc obecność wystających części zwiększa ryzyko awarii sprzętu lub obrażeń rowerzysty w wypadku. W wielu modelach, zwłaszcza poziomu budżetowego, w niektórych przypadkach trzeba zdjąć rękę z kierownicy, aby zmienić biegi, co może prowadzić do utraty kontroli. Ponadto zmiana biegów o więcej niż 2-3 „kliknięcia” na naciśnięcie w manetkach cynglowych jest najeżona trudnościami i wymaga umiejętności. Jednak w większości przypadków te niedociągnięcia nie odgrywają decydującej roli, a tego typu manetka jest zdecydowanie najpopularniejsza.
— Obrotowe (Grip Shift). Manetki obrotowe konstrukcyjnie przypominają nieco regulatory przepustnicy motocykli: część uchwytu jest ruchoma, a zmiana przełożeń odbywa się p
...oprzez obracanie go w jednym lub drugim kierunku. Ponieważ pierścienie Grip Shift są w rzeczywistości zintegrowane z uchwytami, nie musisz zdejmować ręki z kierownicy, aby sterować biegami - wystarczy przesunąć ją trochę w bok i możesz zmieniać prędkość (i w niektórych przypadkach możesz nawet trzymać ręce na pierścieniach przez cały czas). Takie systemy pozbawione są wystających części, co zwiększa niezawodność i bezpieczeństwo. Kolejną zaletą w stosunku do biegów cynglowych jest łatwość zmiany biegów na dowolną liczbę prędkości. Główną wadą tego typu jest zwiększone ryzyko przypadkowej zmiany biegów na trudnym odcinku toru, gdy trzeba mocno trzymać się manetek (szczególnie przy dużych dłoniach i krótkich manetkach) – można przypadkowo przekręcić manetkę, co obfituje w nagłe zmiany biegów, zrywanie łańcucha z zębatek i utratę kontroli. Ponadto woda lub brud na pierścieniu może prowadzić do ślizgania się dłoni podczas obsługi przerzutek, a same pierścienie powiększają rozmiar kierownicy i dla niektórych mogą powodować dyskomfort w chwycie.
— Klamkomanetki Dual Control. Oryginalny system, który łączy sterowanie hamulcami i przełożeniami w jednej dźwigni – dźwigni hamulcowej. W tym przypadku hamowanie odbywa się poprzez ruch do siebie, a zmiana przełożeń - poprzez wychylenie jej do góry lub w dół. Zaletą takiego systemu jest stałość chwytu kierownicy - 2 palce wystarczą do sterowania zarówno hamulcami, jak i biegami. Jednocześnie klamkomanetki Dual Control są dość skomplikowane w konstrukcji, co powoduje, że mają wysoką cenę i są słabo kompatybilne z „nienatywnymi” hamulcami i przełącznikami. A ergonomia takich systemów jest bardzo niejednoznaczna, łatwość obsługi w dużej mierze zależy od indywidualnych upodobań rowerzysty. Dlatego ten typ manetki nie jest szeroko stosowany.
— Elektroniczne. Przewaga konkurencyjna elektronicznych manetek to brak kabla i liny do przenoszenia siły fizycznej na przełącznik. W rzeczywistości są to zwykłe przyciski, które wysyłają sygnały do jednostki sterującej zmiany biegów. Takie manetki współpracują z elektronicznymi przełącznikami, które są montowane na pokładzie zaawansowanych modeli rowerów. Można je umieścić w dowolnym dogodnym miejscu z szybkim i wygodnym dostępem do przełączników.