—
Mineralny. Nazwa tego typu wzięła się z faktu, że olej ma całkowicie „kopalne” pochodzenie – jego składnikami są węglowodory otrzymywane z destylacji ropy. Ten rodzaj oleju pojawił się jako pierwszy i jest używany do dziś, lecz stopniowo ustępuje miejsca syntetykom i półsyntetykom. Wynika to z faktu, że czyste oleje mineralne mają znacznie gorsze właściwości w stosunku do tych dwóch rodzajów. W szczególności źle znoszą zarówno wysokie, jak i niskie temperatury – potrafią gęstnieć, a nawet zamarzać w temperaturze -15…- 20°C, a gdy się zagotują, mocno zapychają silnik. Utlenianie takiego oleju następuje szybciej, co wymaga częstszej wymiany. Ponadto wiele nowoczesnych silników stawia dość rygorystyczne wymagania dotyczące jakości paliw i smarów, do których oleje mineralne po prostu nie pasują. Z drugiej strony marki tego typu są niedrogie łatwe w produkcji.
—
Syntetyczny. Takie oleje są produkowane w sposób sztuczny, przy użyciu syntezy chemicznej (stąd nazwa). Pojawiły się jako sposób na przezwyciężenie wad odmian olejów mineralnych i doskonale sprawdziły się w tej roli, ponieważ technologia produkcji olejów syntetycznych pozwala na tworzenie płynów o niemal dowolnych właściwościach - odpornych na zimno, nie podatnych na utlenianie, o określonej lepkości itp. Z drugiej strony technologia ta jest dość złożona i droga, co ma odpowiedni wpływ na cenę produktu.
—
Półsyntetyczny. Takie gatunki oleju są mieszaninami składników mineralnych i syntetycznych, a zatem stanowią skrzyżowanie dwóch opisanych powyżej typów. Są znacznie tańsze niż oleje czysto syntetyczne i chociaż są od nich gorsze pod względem właściwości, pod wieloma względami przewyższają produkty czysto mineralne. Oleje półsyntetyczne są uważane za najlepszy wariant w przypadkach, gdy zużycie oleju jest wysokie, lecz nie można stosować odmian mineralnych — na przykład, jeśli często musisz jeździć na długich dystansach w chłodne dni, lub jeśli silnik jest przeznaczony na długie trasy i ma wysokie wymagania dotyczące jakości smaru.
—
Do czyszczenia. Oleje silnikowe o niskiej lepkości ze specjalnym pakietem dodatków detergentowych na bazie silnych chemikaliów, stosowane do utrzymania w czystości wewnętrznych elementów jednostki napędowej, usuwania osadów lakierniczych, nagromadzonego brudu i szlamu oraz neutralizacji kwasów powstających w silniku. Oleje do czyszczenia zalecane są przy zmianie oleju na inny (według bazy, lepkości lub producenta), przy zakupie używanego samochodu o nieznanej historii serwisowej, w przypadku obecności widocznych nagarów pod pokrywą zaworów, w przypadku trudnych warunków eksploatacji silnika.
Pojemność nominalna opakowania, czyli ilość oleju dostarczonego w danym wariancie opakowania.
W zależności od celu zakupu, rodzaju pojazdu i innych czynników optymalna pojemność będzie się różnić. Tak więc
butelki litrowe są przeznaczone są do uzupełniania zapasów oleju lub do zadań, które nie wymagają dużego zużycia (na przykład rzadka praca z narzędziem benzynowym); pojemność
4 litry jest przeznaczona do całkowitej wymiany oleju w samochodzie osobowym; pojemności wymagane przez ciężarówki mogą sięgać dziesiątek litrów; a dla flot pojazdów, stacji obsługi i innych podobnych organizacji olej produkowany jest w beczkach o
pojemności około 200 litrów.
Klasa lepkości oleju określona przez międzynarodową normę SAE. Lepkość to jedna z kluczowych właściwości fizycznych oleju, która decyduje o jego kompatybilności z konkretnym silnikiem. Większość nowoczesnych marek olejów jest całoroczna i przeznaczona do użytku, m.in. w niskich temperaturach. Dlatego indeks SAE dla nich zawiera informacje nie tylko o właściwościach lepkości w rozgrzanym silniku, lecz także o mrozoodporności.
Taki indeks jest zwykle zapisywany w postaci dwóch cyfr oddzielonych literą w:
0w-8,
0w-12,
0w-15,
0w-16,
0w-20,
0w-30,
0w-40,
0w-50,
5w-20,
5w-30,
5w-40,
5w-50,
5w-60,
10w-30,
10w-40,
10w-50,
10w-60,
15w-40,
15w-50,
15w-60,
20w-20,
20w-50,
20w-60,
25w-40. Istnieje również format
SAE 10w,
SAE 20,
SAE 30,
SAE 40 i
SAE 50. Pierwsza liczba opisuje wyłącznie odporność oleju na zimno i nie odnosi się do jego właściwości, gdy silnik jest rozgrzany. Jeśli od tej liczby odejmie się 35, otrzyma się minimalną temperaturę, przy której silnik może się uruchomić. W naszym przykładzie ta temperatura będzie wynosić 15-35 = -20 °C. Oczywiście takie wartości są raczej arbitralne, ponieważ w praktyce należy brać pod uwagę inne czynniki. Na przykład, jeśli akumulator jest prawie rozładowany (co nie jest rzadkością w chłodne dni), zimny rozruch może powodować trudności nawet w wyższej temperaturze niż wynika to z charakterystyki oleju.
Druga liczba określa charakterystykę oleju w ciepłym silniku przy normalnej pracy, w standardowych temperaturach roboczych. To właśnie wskaźnik ten jest głównym czynnikiem wyboru marki smaru do konkretnego samochodu - konieczne jest ścisłe przestrzeganie zaleceń producenta. Faktem jest, że każdy silnik projektowany jest w oparciu o ściśle określone wartości lepkości. Zbyt lepki olej pozostanie w ruchomych częściach w dużych ilościach, a zbyt płynny pozostawi je bez żadnego smarowania; w obu przypadkach moc spada, a zużycie wzrasta. Dlatego przede wszystkim przy wyborze według SAE należy wziąć pod uwagę drugą liczbę i jej zgodność z charakterystyką silnika.
