Montaż
Ze względu na sposób montażu kotły dzielą się na dwa podstawowe rodzaje: ścienne i stojące.
—
Kotły ścienne, jak sama nazwa wskazuje, przeznaczone są do montażu ściennego. Mają zwykle niewielką moc, co pozwala obejść się bez osobnego pomieszczenia do ich montażu; oraz stosunkowo niewielkie wymiary, pozwalające dopasować kocioł do wnętrza kuchni czy łazienki.
—
Kotły stojące mają zwykle większą moc w porównaniu do ściennych, co odpowiednio wpływa na ich wagę, wymiary i w rzeczywistości sposób montażu. Waga wynika również z obecności żeliwnego wymiennika ciepła, który jest uważany za bardziej niezawodny i trwały niż miedziany, stalowy lub siluminowy. Kotły stojące obejmują większość kotłów o mocy 50 kW i prawie wszystkie kotły o mocy 100 kW lub więcej.
— Parapetowe. Kotły tego typu również można nazwać „przyściennymi” - przeznaczone są one do montażu blisko ściany; jednocześnie sam montaż może być zarówno ścienny, jak i stojący, w zależności od wymiarów i wagi urządzenia. Wszystkie kotły parapetowe są opalane gazem (patrz "Źródło energii") i mają zamkniętą komorę spalania (patrz poniżej); w danym przypadku komin wyprowadza się bezpośrednio przez ścianę, w pobliżu której znajduje się kocioł. Jedną z kluczowych zalet takich urządzeń jest ich mały rozmiar; kocioł parapetowy jest uważany za dobry wariant dla małego mieszkania w mieście lub prywatnego domu z małymi pokojami. Do zalet t
...akich urządzeń należy również to, że nie spalają one powietrza z pomieszczenia i natychmiast usuwają produkty spalania na zewnątrz. Dodatkowo wiele kotłów tego typu posiada otwory konwekcyjne i przy pracy pełni również rolę grzejników.Powierzchnia grzewcza
Maksymalna powierzchnia pomieszczenia, którą kocioł może wydajnie ogrzać. Warto jednak wziąć pod uwagę, że różne budynki mają różne właściwości termoizolacyjne, a nowoczesne budynki są znacznie „cieplejsze” niż domy 30-letnie, a tym bardziej 50-letnie. W związku z tym, punkt ten ma raczej charakter referencyjny i nie pozwala na pełną ocenę rzeczywistego ogrzewanego obszaru. Istnieje wzór, za pomocą którego można wywnioskować maksymalną powierzchnię grzewczą, znając moc użyteczną kotła i warunki klimatyczne, w których będzie on używany; zobacz "Moc użyteczna", aby uzyskać szczegółowe informacje. W naszym przypadku powierzchnia grzewcza liczona jest według wzoru „moc kotła pomnożona przez 8”, co w przybliżeniu jest równoznaczne wykorzystaniu w kilkunastoletnich domach.
Moc użyteczna
Użyteczna moc kotła to moc grzewcza, jaką zapewnia on w trybie maksymalnym.
Zdolność urządzenia do ogrzewania pomieszczenia o określonej powierzchni zależy bezpośrednio od tego parametru; przez moc można w przybliżeniu określić obszar ogrzewania, jeśli parametr ten nie jest wskazany w charakterystyce. Najbardziej ogólna zasada jest taka, że w przypadku pomieszczenia mieszkalnego o wysokości sufitu 2,5 - 3 m do ogrzania 1 m2 powierzchni potrzeba co najmniej 100 W mocy cieplnej. Istnieją również bardziej szczegółowe metody obliczeniowe, które uwzględniają określone czynniki: strefę klimatyczną, przepływ ciepła na zewnątrz, cechy konstrukcyjne systemu grzewczego itp.; są one szczegółowo opisane w specjalnych źródłach. Zwracamy również uwagę, że w kotłach dwufunkcyjnych (patrz „Rodzaj”) część wytworzonego ciepła jest przekazywana na ogrzewanie celem zaopatrzenia w ciepłą wodę; należy to wziąć pod uwagę przy ocenie mocy użytecznej.
Uważa się, że kotły o mocy powyżej 30 kW należy instalować w oddzielnych pomieszczeniach (kotłowniach).
Zasilanie
Rodzaj zasilania elektrycznego, niezbędnego do normalnej pracy kotła. Zasilanie może być wymagane nie tylko dla modeli elektrycznych, lecz także dla innych rodzajów kotłów (patrz „Źródło zasilania”) - w szczególności do obsługi automatyki sterującej. Warianty podłączenia mogą być następujące:
-
230 V. Praca ze zwykłej sieci domowej o napięciu 230 V. Przy tym modele o poborze mocy do 3,5 kW można podłączyć do zwykłego gniazdka, lecz w przypadku bardziej „żarłocznych” urządzeń wymagane jest podłączenie bezpośrednio do rozdzielnicy. Wiele kotłów elektrycznych z takim podłączeniem umożliwia również pracę przy napięciu 400 V (patrz poniżej).
-
400 V. Praca z sieci trójfazowej o napięciu 400 V. Takie zasilanie nadaje się do kotłów o dowolnym poborze mocy, jednak nie jest tak powszechne jak 230 V: w szczególności trudności z nim mogą wystąpić w pomieszczeniach mieszkalnych. Dlatego ten wariant występuje głównie w urządzeniach o dużej mocy, dla których zasilanie 230 V w zasadzie nie jest odpowiednie.
- Praca autonomiczna. Praca w trybie całkowicie autonomicznym, bez podłączania prądu. Ten rodzaj pracy występuje we wszystkich kotłach, które nie wykorzystują nagrzewania elektrycznego (patrz „Źródło energii”), z wyjątkiem paliw płynnych - wymagają one energii elektrycznej do obsługi układów zasilania paliwem.
Min. temp. czynnika grzewczego
Minimalna temperatura chłodziwa, jaką zapewnia kocioł w trybie grzania.
Maks. temp. czynnika grzewczego
Maksymalna temperatura robocza chłodziwa w układzie kotła podczas pracy w trybie grzania.
Maks. ciśnienie w obiegu grzewczym
Maksymalne dopuszczalne ciśnienie w obiegu grzewczym kotła, przy którym kocioł pracuje i nie ma ryzyka fizycznego uszkodzenia konstrukcji. W systemie grzewczym maksymalne ciśnienie wynosi zwykle około 3 bary, w przypadku systemu zaopatrzenia w ciepłą wodę do 10 barów. Po przekroczeniu maksymalnego ciśnienia uruchamia się zabezpieczenie (zawór bezpieczeństwa) i część wody jest wypuszczana z obiegu, do momentu osiągnięcia normalnego poziomu ciśnienia.
Pompa obiegowa
Obecność w kotle własnej
pompy obiegowej.
Taka pompa zapewnia ruch chłodziwa wzdłuż obwodu grzewczego, dzięki czemu ciepło jest równomiernie i efektywnie rozprowadzane po grzejnikach. Takie urządzenia są również dostępne jako oddzielne urządzenia; jednak zakup kotła z pompą obiegową eliminuje konieczność zakupu dodatkowego wyposażenia i upraszcza system grzewczy. Do wad takich modeli można zaliczyć kłopoty z rozwiązywaniem problemów: jeśli poszczególna pompa ulegnie awarii, wystarczy ją wymienić, a wbudowany w kocioł moduł może wymagać skomplikowanych i kosztownych napraw, w tym czasie system grzewczy staje się niedostępny .
Zwracamy również uwagę, że teoretycznie możliwe jest zbudowanie systemu grzewczego bez pompy, opartego na obiegu naturalnym; jednak takie systemy mają szereg wad, dlatego w praktyce nadal preferowane jest stosowanie wymuszonego obiegu.
Sprawność
Sprawność kotła jest głównym wskaźnikiem charakteryzującym sprawność jego pracy.
W przypadku modeli elektrycznych (patrz „Źródło energii”) wskaźnik ten jest obliczany jako stosunek mocy użytecznej do zużytej; w takich modelach wskaźniki 98 - 99% nie są rzadkością. W przypadku kotłów na paliwo stałe, sprawność to stosunek ilości ciepła bezpośrednio przekazywanego do nośnika ciepła do całkowitej ilości ciepła uwalnianego podczas spalania. W takich urządzeniach sprawność jest niższa niż w urządzeniach elektrycznych; dla nich wskaźnik powyżej 90% jest uważany za dobry. Wyjątkiem są kotły kondensacyjne (patrz odpowiedni punkt), w których sprawność może być nawet wyższa niż 100%. Nie dochodzi tutaj do naruszenia praw fizyki, jest to rodzaj sztuczki reklamowej: przy obliczaniu wydajności stosuje się niewłaściwą metodę, która nie uwzględnia energii zużytej na tworzenie pary wodnej. Niemniej jednak formalnie wszystko jest poprawne: kocioł oddaje do nośnika ciepła więcej energii cieplnej niż jest uwalniane podczas spalania paliwa, ponieważ energia kondensacji jest dodawana do energii spalania.