Porównanie Leupold Mark AR MOD 1 3-9x40 vs Leupold VX-1 3-9x50

Średnica obiektywu - soczewka celownika. Parametr ten jest również nazywany „aperturą”.

Parametr ten jest ważny przede wszystkim dla celowników optycznych i ich odmian specjalistycznych - "nocnych" i termowizyjnych (patrz "Typ"). Im większy obiektyw, im więcej wpada do niego światła, tym wyższa jakość obrazu i tym wydajniej urządzenie będzie pracowało przy słabym oświetleniu, ale tym droższa będzie taka optyka. Warto tutaj zauważyć, że wymagania dotyczące apertury zależą również od stopnia powiększenia: innymi słowy, szczególnie duże obiektywy nie są wymagane przy małych powiększeniach. Dlatego stosunkowo niewielkie soczewki wejściowe, o średnicy 25 – 35 mm i jeszcze mniejszej, znajdują się we wszystkich kategoriach cenowych optyki klasycznej – od budżetowych po topowe. I tylko modele o tym samym maksymalnym powiększeniu mogą być porównywane przez aperturę, a nawet bardzo przybliżoną - warto pamiętać, że jakość obrazu również silnie zależy od ogólnej jakości komponentów lunety.

Z kolei dla celowników nocnych, zwłaszcza opartych na lampach wzmacniających obraz (patrz „Zasada działania NVD”), fundamentalne znaczenie ma duża apertura. Tak więc średnica od 36 do 45 mm jest uważana za bardzo małą jak na takie urządzenia i występuje tylko w niektórych modelach cyfrowych, podczas gdy większość „nocnych lampek” jest wyposażona w obiektywy 46 mm lub większe.

Jeśli chodzi o kolimatory, w nich wielkość przestrzeni wchodzącej w zakres lunety zależy od apertury. Co więcej, faktycznie widoczny rozmiar można zmienić montując celownik bliżej lub dalej przy oku – umożliwia to zasada działania kolimatorów. Należy również pamiętać, że w przypadku modeli z prostokątnymi lub podobnymi soczewkami rozmiar soczewki jest zwykle wskazywany po przekątnej.

Średnica źrenicy wyjściowej tworzona przez układ optyczny celownika.

Źrenica wyjściowa to rzut przedniej soczewki obiektywu, zbudowany przez optykę w obszarze okularu; obraz ten można zaobserwować w postaci charakterystycznego okręgu świetlnego, patrząc przez okular nie z bliska, ale z odległości 30 - 40 cm.Średnica tego okręgu można obliczyć dzieląc średnicę obiektywu przez powiększenie ( patrz wyżej). Na przykład model 8x40 będzie miał średnicę źrenicy 40/8=5 mm. Wskaźnik ten określa ogólną jasność urządzenia i odpowiednio jakość obrazu przy słabym oświetleniu: im większa średnica źrenicy, tym jaśniejszy będzie obraz (oczywiście przy tej samej jakości soczewek, ponieważ wpływa to również jasność).

Ponadto uważa się, że średnica źrenicy wyjściowej powinna być nie mniejsza niż źrenicy oka ludzkiego - a jej rozmiar może się różnić. Tak więc w świetle dziennym źrenica w oku ma rozmiar 2 - 3 mm, a w ciemności - 7-8 mm u nastolatków i dorosłych oraz około 5 mm u osób starszych. Ten punkt należy wziąć pod uwagę przy wyborze modelu do określonych warunków: w końcu optyka o wysokiej aperturze jest droga i nie ma sensu przepłacać za dużą źrenicę, jeśli potrzebujesz lunety wyłącznie do użytku w ciągu dnia.

Średnica obszaru widocznego przez lunetę z odległości 100 m - innymi słowy największa odległość między dwoma punktami, w których można je jednocześnie zobaczyć z tej odległości. Nazywa się to również „liniowym polem widzenia”. Dla wielu użytkowników wskaźnik ten jest wygodniejszy niż kątowe pole widzenia (kąt między liniami łączącymi obiektyw i skrajne punkty widzialnego obrazu) - bardzo wyraźnie opisuje możliwości urządzenia.

W zakresach z regulacją krotności (patrz wyżej) można określić zarówno cały zakres szerokości - od maksimum do minimum - jak i tylko jedną wartość tego parametru. W tym drugim przypadku najczęściej wybierana jest największa szerokość pola widzenia, przy minimalnym powiększeniu.

Złożony wskaźnik opisujący jakość działania dowolnego układu optycznego (w tym lunet) o zmierzchu - kiedy oświetlenie jest słabsze niż w dzień, ale jeszcze nie tak słabe jak w głęboki wieczór czy w nocy. Chodzi przede wszystkim o możliwość zobaczenia przez urządzenie drobnych szczegółów.

Konieczność użycia tego parametru wynika z faktu, że zmierzch jest stanem szczególnym. W świetle dziennym o widoczności drobnych detali decyduje przede wszystkim powiększenie optyki, w nocy - średnica obiektywu (patrz wyżej); o zmierzchu oba te wskaźniki wpływają na jakość. Ta cecha jest uwzględniana przez współczynnik zmierzchu. Jego konkretna wartość jest obliczana jako pierwiastek kwadratowy z krotności razy średnica soczewki. Na przykład dla oscyloskopu 8x40 współczynnik zmierzchu będzie pierwiastkiem 8x40=320, czyli około 17,8. W modelach z regulacją krotności (patrz wyżej) zwykle podawany jest minimalny współczynnik zmierzchu, odpowiadający minimalnemu wzrostowi.

Za najmniejszą wartość tego parametru dla widzialności normalnej o zmierzchu przyjmuje się 17. Jednocześnie należy zauważyć, że współczynnik zmierzchowy nie uwzględnia rzeczywistej przepuszczalności światła systemu - i silnie zależy od jakości soczewek, zastosowanie powłok antyodblaskowych (patrz niżej) itp. Dlatego rzeczywista jakość obrazu o zmierzchu dla dwóch modeli o tym samym współczynniku zmierzchu może się znacznie różnić.

Jeden z parametrów opisujących jakość widoczności przez urządzenie optyczne w warunkach słabego oświetlenia. Luminancja względna jest określana jako kwadrat średnicy źrenicy wyjściowej (patrz powyżej); im wyższa wskaźnik ten, tym więcej światła przepuszcza luneta. Jednocześnie wskaźnik ten nie uwzględnia jakości soczewek i ich powłok użytych w konstrukcji. Dlatego możliwe jest porównanie dwóch teleskopów pod względem jasności względnej tylko w przybliżeniu, ponieważ nawet jeśli wartości są równe, rzeczywista jakość obrazu może się znacznie różnić. Zwracamy również uwagę, że warto zwracać uwagę na parametr ten tylko wtedy, gdy celownik ma być używany o zmierzchu.

Jeśli chodzi o konkretne wartości, to w najciemniejszych modelach względna jasność nie przekracza 100, w najjaśniejszym może wynosić 300 i więcej. Szczegółowe zalecenia dotyczące wyboru według tego parametru w określonych warunkach można znaleźć w dedykowanych źródłach. Warto tutaj wspomnieć, że względna jasność nie jest bezpośrednio związana z kategorią cenową lunety: modele podobne w tym wskaźniku mogą znacznie różnić się ceną.

Jednostki kątowe stosowane w oscyloskopie służą przede wszystkim do wprowadzania poprawek za pomocą bębnów. Te same jednostki są najczęściej używane do oznaczania elementów goniometrycznych siatki celowniczej, ale są wyjątki, więc ten punkt nie zaszkodzi wyjaśnić osobno. Obecnie stosuje się dwie podstawowe jednostki:

- MOA. Skrót minuty kątowej to 1/60 stopnia. Początkowo jednostka ta kojarzona jest z angielskim systemem miar i jest wygodna przede wszystkim przy obliczaniu w jardach i calach: w odległości 100 jardów kąt 1 MOA odpowiada wymiarowi liniowemu około 1 cala. W bardziej znanym nam systemie metrycznym daje to 2,91 cm w odległości 100 m. Zauważamy również, że ta jednostka jest rodzajem standardu dokładności: uważa się, że pełnoprawny karabin snajperski powinien dawać rozrzut nie więcej niż 1 MOA.

- MRAD. Symbol miliradianu to kąt jednej tysięcznej radiana (około 0,06°). W żargonie snajperskim jednostka ta nazywana jest „tysięczną” lub „mil”. Jest już powiązany z systemem metrycznym: w odległości 100 m kąt 1 MRAD odpowiada wymiarowi liniowemu 10 cm (około 3,5 razy więcej niż 1 MOA).

Wybór tego wskaźnika w dużej mierze zależy od osobistych preferencji strzelca. I choć użytkownicy domowi są ogólnie bardziej komfortowi z „tysięcznymi”, to jednak przy minimalnym doświadczeniu można z powodzeniem korzystać z MOA, a także przełączać się między tymi jednostkami i tłumaczyć...je bez większych trudności. Ogólnie rzecz biorąc, ten szczegół nie jest szczególnie ważny.

Dokładność pomiaru bębnów używanych w zakresie dokonywania poprawek.

Dokładność pomiaru dla bębna korekcyjnego to kąt, o który przesuwa się punkt trafienia przy obrocie o 1 klik ("klik"). W tym przypadku kąt ten jest wskazywany w MOA - minutach łuku. Więcej informacji na temat tego urządzenia można znaleźć w rozdziale „Jednostki pomiaru wzroku”; a im mniejsza dokładność pomiaru, tym dokładniej można wstępnie wyregulować celownik i wprowadzić poprawki w przyszłości. Na przykład, jeśli wskaźnik ten wynosi 0,5 MOA, każde kliknięcie przesunie punkt uderzenia o około 1,46 cm na każde 100 m odległości (czyli o 2,91 cm na odległość 200 m, 4,4 cm na 300 m itd. ); a 0,25 MOA daje już tylko 7,3 mm na kliknięcie na każde 100 m.

Im mniejszy krok i im dokładniejszy system regulacji, tym jest droższy. Dlatego przy wyborze warto wziąć pod uwagę cechy planowanej aplikacji - przede wszystkim wielkość celów i odległość do nich; szczegółowe zalecenia w tej sprawie znajdują się w różnych instrukcjach fotografowania. Jeśli mówimy o konkretnych wartościach, to wspomniane 0,5 (1/2) MOA są charakterystyczne głównie dla niedrogich i średnich przyrządów celowniczych, 0,25 (1/4) MOA jest całkiem niezłym wskaźnikiem, a sama zaawansowana optyka pozwala na regulację w odstępach co 0,125 (1/8) MOA.

Dokładność pomiaru bębnów używanych w zakresie dokonywania poprawek.

Dokładność pomiaru dla bębna korekcyjnego to kąt, o który przesuwa się punkt trafienia przy obrocie o 1 klik ("klik"). W tym przypadku kąt ten jest oznaczany w MRAD - miliradianach, czyli „tysięcznych” („mil”). Więcej informacji na temat tego urządzenia można znaleźć w rozdziale „Jednostki pomiaru wzroku”; a im mniejsza dokładność pomiaru, tym dokładniej można wstępnie wyregulować celownik i wprowadzić poprawki w przyszłości. Warto tutaj przypomnieć, że dla strzelców domowych „tysięczny” jest wygodny, ponieważ jednostka ta jest bezpośrednio związana z systemem metrycznym: 0,1 MRAD odpowiada 1 cm w odległości 100 m. Czyli na przykład dokładność pomiaru 0,2 MRAD pozwala na odległość 100 m przesunąć punkt uderzenia o 2 cm przy każdym kliknięciu; przy 200 m przemieszczenie to wynosi już 4 cm na kliknięcie, przy 300 m - 6 cm na kliknięcie i tak dalej.

Istnieją również bardziej subtelne systemy regulacji, z wartością podziału 0,1 tysięcznego. Jednocześnie należy pamiętać, że im mniejszy krok regulacji, tym droższa mechanika celownika. Dlatego przy wyborze warto wziąć pod uwagę cechy planowanej aplikacji - przede wszystkim wielkość celów i odległość do nich; szczegółowe zalecenia w tej sprawie znajdują się w różnych instrukcjach fotografowania.

Rodzaj siatki (siatki) dostarczonej w urządzeniu. Istnieją modele, dla których wskazanych jest kilka opcji jednocześnie: może to oznaczać zarówno możliwość przełączania się między nimi (patrz „Wybór rodzaju znaku”), jak i fakt, że celownik jest dostępny w kilku wersjach, różniących się tylko typem siatki. Druga opcja jest typowa głównie dla optyki klasycznej (patrz „Typ”), natomiast w notatkach można wyszczególnić artykuły, które dodatkowo zaznaczają wersje różnymi siatkami.

Jeśli chodzi o konkretne odmiany, to w kolimatorach (patrz „Typ”) wszystkie marki mają wspólną specyfikę – muszą zapewniać wygodę szybkiego celowania na stosunkowo niewielkie odległości. Ale celownik optyczny i inne podobne celowniki (patrz „Typ”) można umownie podzielić na myśliwskie i taktyczne (snajper). Te pierwsze są stosunkowo proste i mają minimum dodatkowych elementów, ponieważ są przeznaczone do krótkich dystansów i stosunkowo dużych celów; a te ostatnie są przeznaczone do strzelania precyzyjnego, do użytku wojskowego i policyjnego, dlatego muszą być uzupełnione różnymi elementami do pomiaru kątów i wprowadzania poprawek „w biegu”, w tym między strzałami.

Wśród konkretnych typów siatek najbardziej popularnych obecnie są Mil-Dot, Duplex, Cross, Half Cross , Cross with Dot , Cross with Circle..., Dalmierz, Point, Circle with Dot i Circle with 2 Dots. Oto główne możliwości każdego z nich:

- Mil-dot. Jeden z najpopularniejszych rodzajów siatki "taktycznej" stosowanej w celownikach teleskopowych (patrz "Typ"). Kluczowym elementem Mil-Dot jest celownik, na którego liniach rysowane są dodatkowe kropki. Odległość między punktami odpowiada ściśle określonemu wymiarowi kątowemu; początkowo było to 1 MRAD (1 „mil”, stąd nazwa), jednak we współczesnych celownikach można spotkać inne wartości, należy je doprecyzować zgodnie z instrukcją. Ponadto takie siatki mogą różnić się liczbą punktów, obecnością zgrubień na liniach (jak w dupleksach opisanych poniżej) itp. Zresztą „mildotes” są bardzo wygodne do szacowania odległości i wprowadzania poprawek w locie. Wielu profesjonalnych strzelców uważa, że taka siatka jest prawie idealna do precyzyjnego strzelania, w tym na duże odległości, ponadto oryginalny Mil-Dot jest szeroko stosowany przez snajperów wojskowych i policyjnych na całym świecie.
Zauważ też, że istnieje kolimatorowa odmiana "mildotes" - w tym przypadku siatka wygląda jak okrąg z punktem pośrodku i kilkoma punktami poniżej, z odstępem równym 1 MRAD. Jednak przy korzystaniu z kolimatorów rzeczywista potrzeba korekty pionowej jest rzadkością i ta opcja nie jest powszechnie stosowana.

- Dupleks. Siatki celownicze do celowników optycznych i noktowizyjnych (patrz „Typ”), które wyglądają jak klasyczny celownik o różnej grubości linii: są cienkie w środku i wyraźnie grubsze na brzegach. Znaczenie tej kombinacji jest takie, że cienkie linie nie „zaśmiecają” pola widzenia w punkcie celowania, a grube pozostają widoczne nawet w niesprzyjających warunkach (np. o zmierzchu) i pozwalają celować przynajmniej w przybliżeniu. Dodatkowo grubość dużych linii i odległość między ich krawędziami może odpowiadać dobrze zdefiniowanym kątom, co sprawia, że niektóre z tych lunet można używać jeszcze częściej i jako najprostsze instrumenty goniometryczne. Możliwości te są jednak bardzo ograniczone i generalnie „dupleksy” są klasycznymi sieciami myśliwskimi.

- Połowa krzyża. Siatka myśliwska, której główne elementy mają kształt litery T. Jedną z odmian jest rodzaj półkrzyżyków – „siatka niemiecka”, to także „kikut” – składa się z pionowej linii od krawędzi do środka wzroku i dwóch poziomych linii, które do niej nie sięgają; punkt celowniczy odpowiada górnemu punktowi środkowego "konopi", a grubość linii i odległość między nimi można wyjaśniać w dokumentacji - pozwala to na najprostsze pomiary kątów. Bardziej nowoczesnym typem półkrzyża jest krzyżyk, w którym jedna linia (od środka do górnej krawędzi) jest znacznie cieńsza niż pozostałe, a nawet całkowicie nieobecna.

- Punkt. W czystej postaci punkt jest używany wyłącznie w celownikach kolimatorowych (patrz „Typ”). Jest to niezwykle wygodna opcja dla takich urządzeń: w polu widzenia strzelca nie ma zbędnych szczegółów, jedynie znak wyraźnie pokazujący dokładnie, gdzie jest wycelowana broń - często więcej nie jest wymagane przy korzystaniu z kolimatorów. Wadą kropki w porównaniu do innych oznaczeń w tego typu lunetach jest mniejsza widoczność, szczególnie w jasnym świetle otoczenia. Jednak wiele lunet pozwala ustawić dość dużą jasność znaku, a czasem nawet zwiększyć jego rozmiar, zwiększając widoczność. Należy również zauważyć, że dla punktu można wyjaśniać wielkość kątową, co może być przydatne do szybkiego oszacowania odległości.
Dodatkowo kropka może być również wykorzystywana w celownikach optycznych i noktowizyjnych, ale w takich przypadkach jest zwykle wykorzystywana jako dodatek do innej skali - np. dodatkowo podkreśla przecięcie linii w półkrzyżyk.

- Koło z punktem. Inny rodzaj oznaczeń stosowanych w kolimatorach jako główny, a w innych typach lunet - jako dodatek do celownika lub innej bardziej tradycyjnej siatki celowniczej. Jednak ta ostatnia jest rzadka, więc zastanówmy się nad pierwszą opcją. W porównaniu z innym popularnym oznaczeniem "kolimatora" - kropką - okrąg zajmuje większą widoczną przestrzeń, ale jest bardzo wyraźnie widoczny i często okazuje się wygodniejszy przy strzelaniu z ręki lub ostrym przekręcaniu broni w bok. Ponadto, zarówno dla okręgu, jak i dla punktu, często jest w nim wskazywany dokładny wymiar kątowy, co daje rozszerzone (w porównaniu ze zwykłym punktem) możliwości wykorzystania znaku celowniczego jako najprostszej skali goniometrycznej (dalmierzowej).

- Koło z 2 punktami. Odmiana koła opisanego powyżej z punktem, posiadającym drugi, dodatkowy punkt - zwykle poniżej pierwszego, w ściśle określonej odległości kątowej od niego. Rozszerza to możliwości wykorzystania celownika jako improwizowanego dalmierza, a także pozwala na dokonywanie korekt w ruchu przy strzelaniu na duże odległości – wystarczy celować w drugi, najniższy punkt. Jednak takie możliwości są rzadko wymagane w przypadku kolimatorów, więc ta opcja nie była szeroko stosowana.

- Krzyż. Możliwości tego typu znaku zależą od rodzaju celownika, o którym mówimy - optyczny/nocny czy kolimatorowy (patrz "Typ"). W klasycznej optyce krzyż jest najprostszym krzyżem nitkowym cienkich linii o jednakowej grubości. Oczywiście pod względem ogólnej specjalizacji takie siatki są klasyfikowane jako myśliwskie, ale można je również znaleźć w dość zaawansowanym typie lunet - modelach sportowych do ławki (strzelanie z karabinu maszynowego z maksymalnym zasięgiem i celnością). Wygoda krzyża w takiej aplikacji polega na tym, że linie mają minimalną grubość i praktycznie nie zasłaniają widoku. W lampkach nocnych ten rodzaj siatki jest zwykle jedną z kilku dostępnych opcji do wyboru. Ale w kolimatorach krzyż jest pod wieloma względami podobny do koła z kropką - jest podawany jako jeden z dużych, dobrze widocznych znaków o dobrze określonej wielkości kątowej.

- Krzyżyk z kropką. Siatka w postaci krzyża z dwóch linii (zwykle dość cienkich), na przecięciu których znajduje się dobrze widoczny punkt. Jest w tej formie z reguły stosowany w kolimatorach i innych typach lunet. W pierwszym przypadku taki znak jest w rzeczywistości nieco zmodyfikowaną wersją zwykłego krzyża (patrz wyżej). A w optyce obecność punktu pozwala dodatkowo podkreślić celownik, co jest wygodne w niektórych sytuacjach; ogólnym celem takich zabytków jest oczywiście polowanie.

- Krzyż z kółkiem. Znak w kształcie krzyża, uzupełniony okręgiem. Może być również stosowany w różnych typach lunet i wszędzie ma swoją specjalizację. W klasycznej optyce taka siatka zwykle ma przeznaczenie łowieckie, choć zdarzają się też odmiany z dodatkowymi oznaczeniami, które rozszerzają funkcje „taktyczne”. I nawet w przypadku braku takich znaków w charakterystyce zwykle określa się wielkość kątową koła, co daje dodatkowe możliwości doraźnego pomiaru odległości. Zauważ również, że sam krzyż może być zwykły lub dwustronny (patrz wyżej). Podobnie sytuacja wygląda w przypadku celowników nocnych, jednak tam krzyż z kółkiem jest zwykle tylko jedną z dostępnych opcji oznaczenia. Jeśli chodzi o kolimatory, można w nich użyć zarówno pełnoprawnego celownika w kole, jak i pierścienia z wystającymi z niego „promieniem”; w każdym razie taki znak jest bardziej zauważalny niż zwykły krzyż.

- Dalmierz. Ten typ obejmuje wszystkie siatki, które nie należą do żadnego z typów opisanych powyżej i zapewniają specjalne oznaczenia do pomiaru kątów i odległości. Specyficzna konstrukcja takich oznaczeń może być inna, ale ogólna zasada działania jest wszędzie taka sama: oznaczenia dalmierzowe pozwalają wyjaśniać wielkość kątową widocznego obiektu, a jeśli znana jest wielkość liniowa tego obiektu, można ją łatwo oszacować odległość do niego (przynajmniej w przybliżeniu). Każdy rodzaj siatki dalmierza ma swoje własne zasady użytkowania.