Pole widzenia w odległości 1 km
Średnica obszaru widocznego przez lornetkę / monokular z odległości 1 km - innymi słowy największa odległość między dwoma punktami, w których można je jednocześnie zobaczyć z tej odległości. Nazywa się to również „liniowym polem widzenia”. Wraz z kątowym polem widzenia (patrz niżej) parametr ten charakteryzuje przestrzeń zajmowaną przez optykę, jednocześnie wyraźniej opisuje możliwości konkretnego modelu niż dane o kątach widzenia. W modelach z regulowanym powiększeniem (patrz wyżej) zwykle wskazywane jest maksymalne pole widzenia - przy najmniejszym powiększeniu i
najszerszym kącie widzenia. Informacje te są często uzupełniane danymi o wartości minimalnej.
Pozorne kątowe pole widzenia
Kąt widzenia, zapewniany przez lornetkę/monokular i widoczny dla obserwatora. Parametr ten można opisać jako kąt pomiędzy liniami łączącymi dwa skrajne punkty obrazu widocznego w okularze z okiem obserwatora; innymi słowy, jest to obszar, faktycznie obserwowany przez lornetkę (w przeciwieństwie do rzeczywistego kątowego pola widzenia opisanego poniżej).
Im wyższa wartość tego parametru, tym większą część obserwowanej przestrzeni można zobaczyć bez obracania urządzenia. Z drugiej strony szerokie pole widzenia zmniejsza współczynnik powiększenia (patrz wyżej) — lub znacznie zwiększa koszt urządzenia w porównaniu z urządzeniami bardziej specjalistycznymi.
Rzeczywiste kątowe pole widzenia
Obszar panoramiczny, który można oglądać przez okulary lornetki. Im wyższe rzeczywiste kątowe pole widzenia, tym szersza widoczność optyki. Zauważ, że kątowe pole widzenia jest odwrotnie proporcjonalne do powiększenia. Oznacza to, że im większe powiększenie, tym węższa widoczność (im mniejsze rzeczywiste kątowe pole widzenia). Rzeczywiste kątowe pole widzenia oblicza się w następujący sposób: należy podzielić kątowe pole widzenia (w stopniach °) przez współczynnik powiększenia. Dla porównania, ludzkie oko ma kątowe pole widzenia 60 sekund kątowych ("). Pod względem stopni okazuje się, że jest to 150 °. Dobra lornetka zapewni realne pole widzenia w promieniu 10 sekund łuku. Ale nie zawsze ma sens ściganie dużych wskaźników rzeczywistego kątowego pola widzenia. Faktem jest, że podczas oglądania dużego obszaru panoramy krawędzie obrazu otrzymują zauważalne zniekształcenia.
Przesunięcie źrenicy wyjściowej
Przesunięcie to odległość między soczewką okularu a źrenicą wyjściową instrumentu optycznego (patrz Średnica źrenicy wyjściowej). Optymalną jakość obrazu osiąga się, gdy źrenica wyjściowa jest rzutowana bezpośrednio na oko obserwatora; tak więc w praktyce przesunięcie to odległość od oka do soczewki okularu, która zapewnia najlepszą widoczność i nie przyciemnia krawędzi (winietowanie). Długie wysunięcie jest szczególnie ważne, gdy lornetka / monokular mają być używane jednocześnie z okularami - w takich przypadkach nie ma możliwości zbliżenia okularu do oka.
Pryzmat
Rodzaj pryzmatu używanego w konstrukcji lornetki/monokularu. Jednym z kluczowych elementów układu optycznego jest pryzmat: to szklany wielościan, przez który światło przechodzi od obiektywu do okularu. Konieczność użycia takich wielościanów wiąże się ze specyfiką tworzenia urządzeń optycznych o dużym powiększeniu. W pozostałych modelach istnieją dwa podstawowe warianty:
—
Porro. Charakterystyczną cechą lornetek z takimi pryzmatami jest to, że osie optyczne okularów są przesunięte względem obiektywów - innymi słowy odległość między okularami różni się od odległości między soczewkami wyjściowymi. To sprawia, że konstrukcja jest nieco bardziej masywna niż w przypadku pryzmatów typu Roof; z drugiej strony obiektywy mogą być rozstawione na dużą odległość, co zapewnia lepsze wyczucie objętości obserwowanego obrazu - zwłaszcza przy dużych odległościach. Ponadto lornetki z pryzmatami Porro łatwiej wyposażyć w regulację rozstawu źrenic (patrz niżej).
—
Roof. W modelach z tego typu pryzmatem okular i obiektyw znajdują się na tej samej osi optycznej - lornetka wygląda tak, jakby światło w niej szło bezpośrednio z "wejścia" do "wyjścia", bez żadnego pryzmatu (choć w rzeczywistości oczywiście tak nie jest). Takie urządzenia są bardziej kompaktowe i lżejsze niż systemy Porro, lecz bardziej złożone i droższe.
Materiał pryzmatów
Materiał stosowany na pryzmaty, montowane w lornetkach i monokularach.
—
BK-7. Odmiana borokrzemianowego szkła optycznego (9 V), stosunkowo niedrogiego i jednocześnie dość funkcjonalnego materiału, który zapewnia, choć nie wybitną, jednak całkiem akceptowalną jakość obrazu. Znajduje zastosowanie w modelach poziomu początkowego i średniozaawansowanego.
—
BaK-4. Barowe szkło optyczne, które jest zauważalnie lepsze od BK7 pod względem jasności i klarowności obrazu, jednak jest droższe. W związku z tym występuje głównie w segmencie premium.
Odległość między źrenicami
Zakres regulacji rozstawu źrenic zapewniany w lornetkach z odpowiednią funkcją.
Przypomnijmy, że idealnie odległość między źrenicami urządzenia powinna odpowiadać odległości między środkami źrenic użytkownika. Przy takim wyliczeniu warto dobrać lornetkę do tego parametru; a jeśli z urządzenia będzie korzystało kilka osób, warto upewnić się, że wszystkie „pasują” do zakresu regulacji wybranego modelu. Jednak nie każda osoba dokładnie zna swój rozstaw źrenic, zwłaszcza że zmienia się on wraz z wiekiem; a krąg użytkowników może być niepewny – np. jeśli chodzi o „wypożyczanie” lornetek w branży łowieckiej. W takich przypadkach należy postępować zgodnie z poniższym.
U dorosłych o mniej lub bardziej standardowej budowie rozstaw źrenic mieści się w zakresie od 60 do 66 mm. Współczesne lornetki z pewnym marginesem pokrywają ten zakres - nawet najskromniejsze modele obsługują wartości od 60 do 70 mm, a w większości przypadków dolna granica zakresu leży w okolicach 54 - 57 mm, a górna - 72 - 75 mm. To wystarcza większości dorosłych, w tym tych o niestandardowej budowie ciała - miniaturowych lub odwrotnie, dużych. Tak więc szerszy zakres może się przydać tylko w szczególnych przypadkach. Przykładowo, jeśli dziecko będzie używało lornetki, to pożądane jest, aby dolna granica regulacji była niższa od standardowych 50 - 55 mm (w niektórych modelach granica ta jest na poziomie 38 mm, a nawet 34 mm).
Wypełnienie gazem
Obecność specjalnego gazu w przypadku lornetek / monokularów - najczęściej azotu lub argonu. Ze względu na swoją obojętność chemiczną gaz ten nie utlenia części wewnętrznych (w przeciwieństwie do tlenu zawartego w powietrzu). Ponadto funkcja ta zakłada hermetyczną obudowę, która pozwala większości tych lornetek wytrzymać nawet zanurzenie pod wodą (więcej szczegółów w rozdziale „Ochrona przed kurzem i wilgocią”), a także chroni optykę przed szkodliwym działaniem mgły. Wszystko to pozytywnie wpływa na niezawodność i żywotność urządzenia. Z kolei sam wypełniacz gazowy praktycznie nie zawiera pary wodnej – dzięki temu soczewki nie zaparowują od wewnątrz, jak to ma miejsce w konwencjonalnych modelach przy spadkach temperatury.
Odporność na pył i wilgoć
Obudowa lornetki/monokularu jest
chroniona przed kurzem i wilgocią. Warto zwrócić uwagę na takie modele, jeśli planujecie używać urządzenia na zewnątrz – podczas wędrówek, polowań, wędkowania itp. Stopień tej ochrony może być różny, od odporności na zachlapanie po zanurzenie w wodzie; punkt ten należy wyjaśnić zgodnie z oficjalną charakterystyką. Tutaj zauważamy, że większość modeli „ptactwa wodnego” zwykle ma wypełnienie gazowe (patrz wyżej), a brak takiego wypełnienia z reguły wskazuje na niską odporność na wilgoć.