Rodzaj
Rodzaj grzejnika determinuje cechy jego budowy i zastosowania. Większość współczesnych grzejników domowych należy do jednego z tych rodzajów:
termowentylatory,
grzejniki konwektorowe,
grzejniki olejowe,
promienniki podczerwieni, oto główne cechy każdego z nich:
— Termowentylatory. Stanowią połączenie elementu grzejnego i tradycyjnego wentylatora, który „przedmuchuje” powietrze przez grzejnik. Dzięki niewielkim rozmiarom i wadze mogą mieć dość dużą moc cieplną — na przykład modele o mocy 2 kW i więcej nie są niczym niezwykłym. Takie urządzenia szybko i skutecznie ogrzewają pomieszczenie; ponadto większość z nich może pracować jako zwykły wentylator, bez ogrzewania. Termowentylatory jednak są dość hałaśliwe, a element grzejny zazwyczaj wygląda jak otwarta spirala o wysokiej temperaturze — przez to ogrzewanie okazuje się raczej „sztywne” (powietrze szybko „wysycha” i stwarza wrażenie zaduchu). Ponadto często pojawiają się nieprzyjemne zapachy spowodowane przedostawaniem się kurzu do grzałki spiralnej.
— Grzejniki olejowe. Zewnętrznie przypominają zwykłe kaloryfery. Strukturalnie takie urządzenie to szczelna obudowa wypełniona olejem mineralnym, w którym znajduje się element grzejny. Grzejniki olejowe są uważane za najbardziej ognioodporny rodzaj grzejników, dobrze sprawdzające się w przypadkach, gdy potrzebne jest stałe ogrzewanie. Ponadto temperatura robocza (te
...mperatura powierzchni zewnętrznej) w takich modelach jest stosunkowo niska, a wymiana ciepła odbywa się głównie ze względu na dużą powierzchnię grzejnika, a nie na intensywność nagrzewania. Dzięki temu grzejniki olejowe zapewniają dość delikatne ogrzewanie, bez uciążliwego osuszania powietrza i nieprzyjemnych zapachów. Głównymi wadami tego typu grzejników są ich spore wymiary i waga, a także stosunkowo niska szybkość ogrzewania pomieszczenia.
— Grzejniki konwektorowe. Zasada działania przypomina termowentylatory, jednak cyrkulacja powietrza w nich następuje naturalnie, na skutek ruchu ogrzanego powietrza w górę. Dzięki płaskiej obudowie takie urządzenia są bardziej kompaktowe niż grzejniki olejowe, ponadto konwektory podczas pracy są praktycznie bezgłośne, a ogrzewanie odbywa się szybko i sprawnie. Jednocześnie często zawierają również grzałki wysokotemperaturowe (jak spirala), ze wszystkimi ich wadami — takimi jak osuszanie powietrza i tworzenie się nieprzyjemnych zapachów w wyniku spalania pyłu.
— Promienniki podczerwieni. Urządzenia przenoszące ciepło za pomocą promieniowania podczerwonego. Główną różnicą w stosunku do wszystkich innych rodzajów grzejników jest to, że promiennik podczerwieni nie ogrzewa powietrza, ale obiekty, które odbierają promieniowanie; powietrze jest ogrzewane przez ciepło wtórne. Takie modele są idealne do dużych pomieszczeń, w których nie ma sensu ogrzewać całej objętości powietrza, a także do użytku na zewnątrz. Wady takich urządzeń obejmują kruchość lampy, a także fakt, że grzejnik nie działa przez przeszkody.Element grzejny
Rodzaj elementu grzejnego znajdującego się w urządzeniu.
— Klasyczny. Klasyczny element grzejny w postaci rurki, wewnątrz której znajduje się cewka grzewcza oraz wypełniacz z piasku, ceramiki, oleju lub innego materiału/cieczy przewodzącego ciepło. Takie elementy grzejne nie nagrzewają się tak szybko jak grzałki spiralne i są nieco droższe; z drugiej strony są bardziej ognioodporne, ponadto stosunkowo niska temperatura robocza zapobiega (przynajmniej częściowo) spalaniu kurzu i powstawaniu nieprzyjemnych zapachów.
— Grzałka spiralna. W tym przypadku chodzi o otwartą spiralę elektryczną. Zapewnia szybkie ogrzewanie ze względu na wysoką temperaturę pracy, ale jest najbardziej niebezpieczna ze wszystkich rodzajów elementów grzejnych, a kurz przedostający się do spirali powoduje nieprzyjemny zapach.
— Grzałka ceramiczna. Element grzejny wykonany z płyt ceramicznych. W tym przypadku chodzi o klasyczną grzałkę, która zapewnia ogrzewanie głównie dzięki konwekcji; modele z ogrzewaniem na podczerwień znajdują się w osobnej kategorii (patrz poniżej). Tak czy inaczej, główną zaletą grzałki ceramicznej nad klasycznymi elementami grzejnymi i grzałkami spiralnymi jest stosunkowo niska temperatura robocza, która nie tylko zapobiega spalaniu pyłu, ale także zmniejsza ryzyko poparzenia (a prawdopodobieństwo pożaru jest zmniejszone niemal do zera). Ponadto elementy ceramiczne są niezawodne i trwałe. Ich główną wadą jest wysoka cena.
— Grzałka ceramic...zna z promiennikiem podczerwieni. Grzałki ceramiczne (patrz wyżej), zdolne do ogrzewania nie tylko dzięki bezpośredniemu kontaktowi z powietrzem, ale także dzięki promieniowaniu podczerwonemu. Stosowane są głównie w grzejnikach konwektorowych, ale mogą być również instalowane w promiennikach podczerwieni. Przypomnijmy, że promieniowanie podczerwone ogrzewa nie powietrze, ale bezpośrednio przedmioty, na które jest skierowane, a ciepło z ogrzewania jest odczuwalne natychmiast, ale tylko tak długo, jak grzejnik jest włączony. Z kolei konwekcja pozwala ogrzać całą objętość powietrza w pomieszczeniu, ale może to zająć dość dużo czasu. Grzejnik kombinowany łączy zalety tych metod działania i wzajemnie kompensuje ich wady: może być wykorzystany do szybkiego ogrzewania poszczególnych części pomieszczenia i jednoczesnego ogrzewania powietrza wewnątrz. Może się to przydać np. jeśli trzeba ogrzać chłodny pokój i jednocześnie szybko się ogrzać. Główną wadą tego typu elementów jest wysoki koszt. Należy też mieć na uwadze, że w niektórych przypadkach bardziej odpowiedni będzie grzejnik specjalistyczny niż uniwersalny – np. na wolnym powietrzu bardziej uzasadnione jest zastosowanie klasycznych promienników podczerwieni, gdyż ciepło z konwektora w takich warunkach będzie „odlatywać w atmosferę”. Na podobnej zasadzie działa grzałka składająca się z klasycznego elementu grzejnego i promiennika podczerwieni. Więcej szczegółów na temat działania klasycznego elementu grzejnego, patrz powyżej.
— Wymiennik ciepła. Element grzejny występujący wyłącznie w grzejnikach gazowych (patrz „Źródło zasilania”). Wygląda jak długa zakrzywiona rura: wzdłuż niej produkty spalania gazu przemieszczają się z palnika do komina, schładzając się wzdłuż drogi i oddając ciepło, aby ogrzać pomieszczenie. W celu sprawniejszego przekazywania ciepła powierzchnię rury można uzupełnić o żebra, płyty i inne elementy zwiększające obszar kontaktu z powietrzem.
— Grzałka igłowa. Podstawą grzałki igłowej jest zestaw cienkich i długich metalowych występów, podobnych do igieł — stąd nazwa. Jedną z jej kluczowych zalet jest niemalże natychmiastowe nagrzewanie do temperatury roboczej. Z drugiej strony ta temperatura jest wyższa niż w przypadku klasycznych elementów grzejnych, co prowadzi do szybkiego wysychania powietrza i zwiększa prawdopodobieństwo nieprzyjemnych zapachów (pył lub inne zanieczyszczenia na igłach mogą się wypalić). Grzałki igłowe występują wyłącznie w grzejnikach konwektorowych (patrz „Rodzaj”).
Zasilanie
Źródło, z którego grzejnik otrzymuje ciepło.
— Sieć elektryczna. Jedną z kluczowych zalet grzejników elektrycznych jest łatwość podłączenia: w przeciwieństwie do gazu, prąd jest dostępny w prawie wszystkich pomieszczeniach, w których mieszkają i pracują ludzie. Jednocześnie ponowne połączenie i przeniesienie z miejsca na miejsce z reguły również nie powoduje żadnych szczególnych problemów. Także grzejniki tego typu mają prostą konstrukcję, a jednocześnie można je łatwo wyposażyć w różne dodatkowe funkcje, które znacznie ułatwiają życie użytkownikowi. Co prawda, moc takich modeli jest zwykle niska — do 3 — 3,5 kW (mocniejsze modele łatwiej jest produkować jako gazowe, patrz poniżej); jednak w przypadku średniej wielkości pomieszczenia mieszkalnego lub biurowego jest to zwykle wystarczające, więc trudno to uznać za wadę. Natomiast z jednoznacznych wad warto zwrócić uwagę przede wszystkim na wysoki koszt eksploatacji — moc grzewcza odpowiada zużyciu energii, a zatem zastosowanie grzejnika elektrycznego może znacząco wpłynąć na rachunki za prąd.
— Gaz. Grzejniki gazowe są zauważalnie lepsze od elektrycznych pod względem mocy — nawet najskromniejsze z takich urządzeń wytwarzają ponad 2 kW, a w najmocniejszej liczba ta może osiągnąć 6 kW i więcej. Z reguły gaz jest znacznie tańszy niż prąd, ale jednocześnie ten zasilacz ma wiele wad. Główną z nich jest złożoność podłączenia: obejmuje nie tylko podłączenie do gazociągu, ale także instalację komina, do takiej pr...acy niezbędny jest udział specjalisty i nie ma mowy o szybkim przestawieniu grzejnika z jednego miejsce do innego. Ponadto możliwości montażowe ograniczone są również obecnością samego gazociągu – nawet w budynku zgazowanym może być zbyt daleko do podłączenia. Zwracamy również uwagę, że sam „gazowy” format działania jest odpowiedni tylko dla grzejników konwektorowych i promienników podczerwieni i nie ma zastosowania w innych rodzajach (patrz wyżej). W rezultacie ta opcja nie zyskała dużej popularności, znajduje się głównie w konwektorach „dużego kalibru” przeznaczonych do pomieszczeń biurowych i przemysłowych.
Moc maksymalna
Maksymalna moc grzejnika. Znaczenie tego parametru zależy od rodzaju urządzenia i zasilania (patrz wyżej). Dla większości typów grzejników mówimy o najwyższej mocy grzewczej, jednak dla termowentylatorów parametr ten obejmuje również moc silnika wentylatora, a możliwości grzania są nieco skromniejsze niż deklarowana moc maksymalna (choć nie dużo). W przypadku modeli elektrycznych maksymalna moc odpowiada również maksymalnemu poborowi mocy, który określa wymagania dotyczące podłączenia: na przykład w przypadku urządzeń o mocy 3,5 kW i więcej zwykłe gniazda nie są już odpowiednie, a niektóre wymagają już nie 230 V, ale 400 V.
Jednak kluczowym punktem, determinowanym mocą grzejnika, jest intensywność grzania i możliwość efektywnego ogrzania konkretnego pomieszczenia. Istnieją specjalne formuły doboru odpowiedniego modelu. Tak więc, jeśli mówimy o mieszkaniu miejskim lub małej powierzchni biurowej o wysokości sufitu około 2,5 m, możemy wyjść z tego, że wymagana jest moc grzewcza co najmniej 100 watów na 1 m2 powierzchni. W innych sytuacjach stosuje się bardziej złożone techniki z uwzględnieniem objętości pomieszczenia, stopnia izolacji termicznej, klimatu i ogrzewania przez słońce itp.; można je znaleźć w dedykowanych źródłach. Należy również pamiętać, że w przypadku promienników podczerwieni (patrz „Rodzaj”) stosowane są ich własne metody obliczeniowe — wynika to ze specyficznego formatu pracy.
Powierzchnia pomieszczenia
Powierzchnia, którą urządzenie może skutecznie ogrzać. Parametr ten zależy bezpośrednio od maksymalnej mocy (patrz wyżej). Należy zauważyć, że rzeczywista wydajność grzejnika w większości przypadków zależy nie od powierzchni, ale od objętości pomieszczenia. W związku z tym powierzchnię ogrzewania można wskazywać tylko dla określonej wysokości sufitu. W większości przypadków producenci mają na myśli 2,5 m — to standardowa wysokość sufitu w mieszkaniach miejskich. Jeśli sufity są znacznie wyższe, powierzchnię ogrzewania należy ponownie obliczyć za pomocą specjalnych wzorów. Ogólnie warto kierować się tym, że 1 kW wystarczy na komfortowe ogrzewanie 10 m², jednak producenci mogą nieco przeszacowywać te powierzchnie ogrzewania.
Bezpieczeństwo
— Zabezpieczenie przed przegrzaniem. System automatycznego wyłączania grzejnika po osiągnięciu krytycznej temperatury elementu grzejnego (co może się zdarzyć np. w przypadku awarii silnika termowentylatora). Zapewnia bezpieczeństwo przeciwpożarowe urządzenia.
— Zabezpieczenie przed wilgocią. Obecność obudowy chronionej przed bryzgami wody (najczęściej uszczelnionej). Grzejniki te mogą być stosowane w pomieszczeniach o dużej wilgotności — takich jak łazienki — bez ryzyka zwarcia lub porażenia prądem. Jednak nawet w takich modelach przed użyciem konieczne jest wyjaśnienie konkretnego stopnia ochrony przed wilgocią i ograniczeń użytkowania; dane te można znaleźć w instrukcjach lub innych oficjalnych dokumentach producenta.
— Zabezpieczenie przed dziećmi. Funkcja blokady sterowania uniemożliwia ciekawskim dzieciom lub zwierzętom zmianę ustawień. Dotyczy zaawansowanych urządzeń o szerokich możliwościach sterowania.
— Automatyczne wyłączenie w przypadku przewrócenia. System, który wyłącza grzejnik, gdy on się przewróci, aby uniknąć pożaru lub uszkodzenia podłogi. Funkcja ta jest szczególnie przydatna, gdy w domu są małe dzieci.
— Czujnik ruchu. Obecność czujnika ruchu pozwala urządzeniu na kierowanie się obecnością ludzi i odpowiednie ogrzewanie pomieszczenia. Tak więc brak jakiegokolwiek ruchu w „polu widzenia” grzejnika wprowadza go w tryb uśpienia, a wykrycie ruchu (czy to psa, czy osoby) go reaktywuje.
— Czujnik otwarcia ok...na. Specjalny czujnik pozwala urządzeniu automatycznie rozpoznać, kiedy okno/lufcik jest otwarte w celu przewietrzenia. W trakcie wietrzenia pomieszczenia grzejnik albo całkowicie się wyłącza, albo przechodzi w najoszczędniejszy tryb pracy. Funkcja ta pozwala na oszczędzanie energii, ponieważ podczas procesu wietrzenia ciepło z pomieszczenia i tak będzie uciekać na ulicę. Zazwyczaj czas zatrzymania ogrzewania wynosi do 30 minut — w niektórych modelach dokładny czas wietrzenia może być regulowany przez użytkownika. Sam fakt wietrzenia jest najczęściej rejestrowany przez programator. W tym celu automatyka może wykorzystywać tradycyjne czujniki magnetyczne lub czujniki przeciągu (przepływu zimnego powietrza).
Sposób montażu
Metody instalacji standardowo przewidziane w konstrukcji grzejnika. Wiele modeli pozwala na kilka opcji montażu — na przykład podłogowy lub ścienny, na życzenie użytkownika.
— Podłogowy. Montaż bezpośrednio na podłodze za pomocą nóżek, kółek lub podobnych podpórek. Taki montaż jest tak prosty i szybki jak to tylko możliwe — nie trzeba nic robić, wystarczy znaleźć wolną powierzchnię podłogi i zainstalować na niej grzejnik. W związku z tym przemieszczanie się z miejsca na miejsce również nie stanowi problemu — zwłaszcza jeśli konstrukcja ma wspomniane kółka (a są w nie wyposażone prawie wszystkie ciężkie urządzenia, takie jak grzejniki olejowe). Grzejnik można postawić niemal w dowolnym miejscu pomieszczenia – z pewnymi ograniczeniami, jednak swoboda ruchu takich urządzeń jest nadal znacznie większa niż ściennych czy sufitowych. Jednocześnie grzejnik podłogowy zajmuje najwięcej miejsca i istnieje ryzyko uderzenia o takie urządzenie i jego przewrócenia.
— Ścienny. Montaż na ścianie, zwykle poprzez zawieszenie za pomocą haczyków, śrub lub tym podobnych. Ta opcja montażu występuje we wszystkich typach grzejników, jednak najpopularniejsza jest w grzejnikach konwektorowych i termowentylatorach. Montaż na ścianie nie jest tak wygodny jak montaż na podłodze — do przygotowania „siedziska” konieczne jest wykonanie pewnych prac, a na środku pomieszczenia nie można zainstalować takiego urządzenia. Z drugiej strony modele ścienne nie zajmują miejsca na podłodze, co mo...że być szczególnie przydatne w ciasnych przestrzeniach.
— Sufitowy. Montaż poprzez zawieszenie pod sufitem. Opcja ta stosowana jest głównie wśród promienników podczerwieni – montaż na maksymalnej wysokości pozwala na pokrycie dużej powierzchni; w innych typach grzejników prawie nie spotyka się montażu sufitowego. Często modele sufitowe można również zamontować na ścianie.
— Do gniazdka. Do gniazdka instalowane są przenośne grzejniki z wtyczką bezpośrednio w obudowie. Wymiary takich urządzeń są znikome, podobnie jak moc grzewcza. Modele do gniazdka to dobra opcja „terenowa” do ogrzewania miejsca pracy w małej przestrzeni biurowej, maleńkim biurze, na posterunku ochrony lub w stróżówce.
Należy pamiętać, że akcesoria do konkretnego typu instalacji mogą nie być zawarte w zestawie, należy je kupić osobno: na przykład do konwektora ściennego należy dokupić śruby lub inne elementy mocujące, a do konwektora podłogowego — nóżki.