Rodzaj
Rodzaj urządzenia opisuje przede wszystkim ogólną zasadę działania piły. Różnorodność współczesnych pił jest dość duża: piły łańcuchowe, (
taśmowe( (
do drewna i
do metalu), szablaste (w tym
aligatory),
tarczowe (w tym
przecinaki benzynowe),
ukośne,
odcinające,
kombinowane,
promieniowe. Oto główne cechy każdej z tych odmian:
— Łańcuchowa. Piły, których elementem roboczym jest łańcuch o specjalnie ukształtowanych zębach. Łańcuch jest zamknięty w pierścieniu i podczas pracy porusza się po owalnej prowadnicy. W mowie potocznej
„piła łańcuchowa” najczęściej oznacza właśnie ten rodzaj piły, lecz jednostki łańcuchowe mogą być
elektryczne. Generalnie piły łańcuchowe są szeroko stosowane zarówno do drewna (wycinka drzew, okrzesywanie itp.), jak i do innych materiałów - w szczególności do betonu i lodu. Prawie wszystkie narzędzia o tej konstrukcji są przenośne (patrz „Rodzaj”)
— Taśmowa do drewna. Wszystkie piły taśmowe wykorzystują jako element roboczy metalową taśmę pierścieniową z zębami. Jednocześnie, w przeciwieństwie do modeli łańcuchowych, w konstrukcji nie
...ma prowadnicy, a wymaganą sztywność pasa uzyskuje się wyłącznie dzięki naprężeniu między dwoma rolkami. Jeśli chodzi o modele taśmowe do drewna, to są one wykonywane wyłącznie stacjonarnymi (patrz „Rodzaj”) - jest to jedna z kluczowych różnic w porównaniu z podobnymi narzędziami do metalu (kolejną różnicą są cechy konstrukcyjne samego brzeszczotu).
— Taśmowa do metalu. Piły taśmowe przeznaczone do obróbki metalu. Różnią się one od modeli do drewna (patrz wyżej), oprócz cech konstrukcyjnych samej taśmy, tym, że tego typu piły mogą być zarówno stacjonarne, jak i przenośne. Jednocześnie ręczne piły taśmowe mogą stać się dobrą alternatywą dla tradycyjnych pił do metalu – choć są one zauważalnie droższe i cięższe, wymagają również źródła zasilania, lecz mają wyższą wydajność i praktycznie nie wymagają żadnego wysiłku.
— Szablaste. Różnorodne piły, zwane również „brzeszczotami elektrycznymi”. Pod względem kluczowej zasady działania są one podobne do konwencjonalnych pił do metalu: brzeszczot takiej piły porusza się tam i z powrotem podczas pracy. Jedną z kluczowych zalet pił szablastych jest ich kompaktowość, pozwalająca na zastosowanie ich w ciasnych przestrzeniach, gdzie brakuje miejsca na piłę tarczową lub łańcuchową. Jednocześnie wymienne brzeszczoty są dość wszechstronne i produkowane do różnych materiałów: drewna, metalu, betonu, kamienia. A niektóre brzeszczoty pozwalają na zgrabne cięcia nawet w połączonym materiale - na przykład dachu, który łączy drewno, filc dachowy i metal.
— Tarczowa. Elementem roboczym w takich piłach jest tarcza z zębami (do drewna) lub diamentowa powłoka ścierna (do kamienia, szkła i innych materiałów specjalnych). Pozwala szybko i łatwo wykonywać proste cięcia, jednak głębokość cięcia jest ograniczona przez promień brzeszczotu. Zwróć uwagę, że niektóre z opisanych poniżej typów pił również wykorzystują tarczę, lecz ze względu na swoją specjalizację są one podzielone na osobne kategorie. W szczególności piły tarczowe mogą być zarówno przenośne, jak i stacjonarne; drugi rodzaj wykonywany jest zwykle w formie stołu z krawędzią brzeszczotu wystającą ponad powierzchnię - ułatwia to pracę z długimi elementami.
- Ukośna. Odmiana piły tarczowej, przeznaczona do przekrojów obrabianych materiałów - desek, płyt, belek itp. Mają tylko stacjonarną konstrukcję (patrz "Rodzaj"), a tarczę tnącą można podnosić i opuszczać względem podstawy. Na podstawie znajduje się platforma z mocowaniem dla obrabianego przedmiotu; wiele modeli jest wyposażonych w dodatkowe ograniczniki dla długich elementów i/lub uchwyty do pozycjonowania przedmiotów obrabianych pod kątem. Podczas pracy z taką piłą, tarcza jest opuszczana na obrabiany przedmiot w punkcie cięcia, zapewniając cięcie; większość modeli pozwala na przechylenie brzeszczotu względem podstawy podczas cięć ukośnych.
— Kombinowana. Piły oferujące dwa warianty zastosowania — zarówno jako piła ukosowa, jak i tarczowa. Szczegółowe informacje na temat tych odmian można znaleźć powyżej. Należy zauważyć, że piła kombinowana przypomina narzędzie do ukosowania, którego górna ruchoma część (z silnikiem i tarczą) jest wyposażona w dodatkowy stół. Dzięki temu piła może być używana również jako „cyrkularka” stacjonarna – opuszczając tarczę do oporu i ustalając ją w tej pozycji. Główną wadą takich uniwersalnych modeli jest dość wysoki koszt, dlatego są one używane głównie w sferze zawodowej.
— Odcinająca. Specjalny rodzaj pił ukosowych przeznaczony wyłącznie do obróbki metalu - do cięcia metalowych rur, prętów, elementów profili i innych części, gdzie nie jest wymagane długie cięcie. Pod względem konstrukcji takie jednostki są prawie całkowicie podobne do pił ukośnych, z wyjątkiem rodzaju zastosowanych tarcz i mocniejszych silników.
— Promieniowa. Specyficzny rodzaj pił ukośnych. Wykorzystują one mechanizm tnący w postaci brzeszczotu, lecz nie jest on instalowany pod stołem roboczym, ale nad nim, na konsoli - specjalnej konstrukcji przypominającej miniaturowy dźwig. „Wysięgnik” tego dźwigu można obracać z boku na bok, a tarczę tnącą można na nim przesuwać do przodu i do tyłu oraz obracać względem pionu. Sprawia to, że piła jest bardzo manewrowa, co z kolei rozszerza jej możliwości, lecz znacząco wpływa na wymiary i koszt.
— Przecinarka benzynowa. W rzeczywistości przecinarka benzynowa jest modyfikacją piły tarczowej (patrz wyżej), wyposażonej, jak sama nazwa wskazuje, w silnik benzynowy. Takie silniki łączą wysoką moc i autonomię; ich cechy zostały szczegółowo opisane w p. „Źródło zasilania”. Tutaj zauważamy, że przecinarki benzynowe dobrze sobie radzą nie tylko z drewnem, lecz także z betonem, kamieniem i innymi podobnymi materiałami, dzięki czemu są szeroko stosowane w budownictwie i akcjach ratowniczych.
— Aligator. Rodzaj modyfikacji pił szablastych (patrz odpowiedni punkt). Narzędzia aligatorowe mają dwa brzeszczoty poruszające się w przód i w tył w przeciwfazie: podczas gdy jeden brzeszczot porusza się do przodu, drugi wraca. To znacznie zwiększa dokładność i bezpieczeństwo pracy - wzajemny ruch brzeszczotów zmniejsza ryzyko odciągnięcia piły na bok. Z drugiej strony rzaz jest szerszy, a same narzędzia są bardziej nieporęczne, cięższe i droższe niż piły szablaste.Rozmiar prowadnicy / tarczy
Największy rozmiar prowadnicy (w piłach łańcuchowych) lub tarczy (w tarczowych i kilku innych, patrz „Typ urządzenia”), dozwolony dla tego narzędzia. Rozmiar prowadnic jest podawany według długości roboczej, tarcz – według średnicy
Większa prowadnica/tarcza umożliwia głębsze cięcie, lecz wymaga mocniejszych silników. Dlatego tego parametru nie można przekroczyć – może to doprowadzić do przeciążenia silnika i wszystkich związanych z tym problemów. Jednak w wielu modelach z tarczą fizycznie niemożliwe jest zainstalowanie nasadki o średnicy większej niż maksymalna dopuszczalna.
Należy również pamiętać, że piły o podobnym rozmiarze prowadnicy/tarczy mogą różnić się maksymalną głębokością cięcia (głównie ze względu na różnice w konstrukcji lub mocy). Jeśli chodzi o konkretne wymiary, zależą one od typu piły (patrz „Typ urządzenia”). Na przykład duże tarcze
450 – 500 mmwystępują wyłącznie w stacjonarnych piłach łańcuchowych, maksymalny wskaźnik dla przecinarek wynosi
400-450 mm, dla modeli ukośnych –
300 – 350 mm, a wymiary
500 – 550 mm lub
więcej wyraźnie wskazują, że chodzi o prowadnicy piły łańcuchowej. Szczegółowe zalecenia dotyczące doboru narzędzia według danego rozmiaru można znaleźć w specjalnych źródłach.
Głębokość cięcia
Maksymalna głębokość cięcia zapewniana przez piłę.
W większości rodzajów pił (patrz „Typ urządzenia”) głębokość cięcia zależy bezpośrednio zarówno od mocy silnika, jak i rozmiaru prowadnicy/tarczy. Specyfikacje podają wartość maksymalnego dopuszczalnego rozmiaru nasadki roboczej; przy użyciu mniejszych nasadek głębokość cięcia będzie odpowiednio mniejsza. Lecz w piłach taśmowych ta głębokość jest raczej słabo związana z rzeczywistą długością taśmy - determinuje ją przede wszystkim długość otwartego odcinka taśmy, który jest bezpośrednio zaangażowany w pracę.
W każdym razie większa głębokość cięcia sprawia, że narzędzie jest bardziej uniwersalne, jednakże wpływa na jego wagę, cenę oraz zużycie energii elektrycznej/paliwa. Dlatego przy wyborze warto wziąć pod uwagę rzeczywiste cechy planowanej pracy oraz wielkość obrabianych elementów, które planuje się piłować. Jeśli chodzi o konkretne wartości, najmniej wydajne narzędzia zapewniają głębokość
do 50 mm;
50 - 75 mm jest uważana za małą wartość,
75 - 100 mm to średnia,
100 - 125 mm to powyżej średniej,
125 - 150 mm to już dość imponująca grubość, a najpotężniejsze współczesne piły mogą mieć głębokość cięcia
ponad 150 mm.
Głębokość cięcia stali
Największa grubość stalowego przedmiotu obrabianego, jaką może obsłużyć piła szablasta. Należy pamiętać, że w praktyce maksymalna głębokość cięcia będzie zależała od gatunku stali i właściwości materiału. Nie zaleca się przekraczania deklarowanych wskaźników - jest to obarczone nieprojektowanymi obciążeniami narzędzia ze wszystkimi wynikającymi z tego konsekwencjami.
Wartość skoku
Odległość, jaką pokonuje brzeszczot piły szablastej podczas pracy (patrz „Typ urządzenia”) od jednego skrajnego punktu do drugiego; innymi słowy - amplituda oscylacji brzeszczotu w normalnym trybie pracy. Im większy skok (przy tej samej częstotliwości skoków, patrz poniżej), tym większa część brzeszczotu styka się z obrabianym materiałem za jeden ruch i tym bardziej wydajna jest piła (jednak potrzebna jest do tego odpowiednia moc).
Maks. częstotliwość skoku
Najwyższa częstotliwość skoków brzeszczotu uzyskiwana przez piłę szablastą (patrz „Typ urządzenia”) podczas normalnej pracy. Wyższa częstotliwość z jednej strony zwiększa wydajność i zapewnia dokładniejsze cięcie, z drugiej strony zwiększa obciążenie brzeszczotu i wymaga dość dużej mocy.
Podziałka łańcucha
Standardowa podziałka łańcucha, dla której została zaprojektowana pilarka (patrz „Typ urządzenia”). Podziałka to odległość między dwoma sąsiednimi zębami łańcucha; im większa odległość, tym wyższa jest wydajność piły, jednak dla dużej podziałki wymagana jest większa moc, a cięcie jest bardziej szorstkie. Dlatego parametr ten w dużej mierze determinuje klasę piły i specyfikę racy, do której jest przeznaczona. Obecnie standardowe odmiany są następujące:
- 1/4". Najmniejszy rozmiar, spotykany jest w narzędziu o małej mocy - 1-1,5 km. Nie jest powszechnie używany ze względu na małą wydajność.
-
0,325 ". Jedna z najpopularniejszych odmian spośród narzędzi klasy amatorskiej. Piły do takiego łańcucha mają moc do 3 - 3,5 km, nadają się zarówno do cięcia gałęzi jak i do ścinania drzew o małej grubości.
-
3/8 ". Czy tez 0,375". Nieznacznie zwiększona podziałka w porównaniu do 0,325", lepiej dostosowana do szorstkich prac na dużą skalę. Uważana jest za wariant domowy i półprofesjonalny, który cieszy się dużą popularnością.
- 0,404". Największa podziałka we współczesnych pilarkach łańcuchowych. Rzadka, stosowana w najpotężniejszych profesjonalnych narzędziach przeznaczonych do ciężkich prac - na przykład wyrębu.
Należy pamiętać, że dozwolone jest instalowanie łańcuchów na piłach o mniejszej podziałce niż standardowe, lecz nie na większej. To ostatnie jest obarczo
...ne nie tylko spadkiem jakości pracy, lecz także krytycznym wzrostem obciążeń, z prawdopodobieństwem pęknięcia narzędzia.Prędkość łańcucha
Maksymalna prędkość ruchu łańcucha względem materiału, jaką może zapewnić piła o odpowiedniej konstrukcji (patrz „Typ urządzenia”). Wyższe prędkości pozwalają na szybsze i częstsze cięcie, lecz wymagają większej mocy silnika; niska prędkość z kolei zmniejsza osiągi, ale pozwala osiągnąć dobrą siłę pociągową przy stosunkowo niskiej mocy silnika. Bardziej szczegółowe zalecenia dotyczące tego parametru można znaleźć w specjalnych źródłach.
Funkcje
—
Hamulec łańcucha. Urządzenie zatrzymujące piłę przy tzw. odwrotnym uderzeniu. Jak sama nazwa wskazuje, jest ono stosowane w pilarkach łańcuchowych (patrz "Rodzaj urządzenia"). Odrzut może wystąpić w szczególności, gdy sam czubek prowadnicy styka się z obrabianym materiałem. Powoduje to zrzucenie prowadnicy i łańcucha w kierunku operatora, co może spowodować obrażenia. Aby tego uniknąć, przewidziano hamulec łańcucha: przy odrzucie prawie natychmiast zatrzymuje piłę.
—
System antywibracyjny . Różne rozwiązania konstrukcyjne w celu zmniejszenia wibracji narzędzia podczas pracy. Silne oscylacje, zwłaszcza długotrwałe, niekorzystnie wpływają na jakość pracy i stan narzędzia, a także prowadzą do szybkiego zmęczenia operatora; system antywibracyjny pozwala w pewnym stopniu wyeliminować te zjawiska.
—
Beznarzędziowe napinanie łańcucha . Możliwość regulacji napięcia łańcucha w pilarkach łańcuchowych (patrz "Rodzaj urządzenia") bez użycia specjalnych narzędzi - kluczy, śrubokrętów itp. Funkcja ta jest szczególnie wygodna w świetle faktu, że podczas mniej lub bardziej długotrwałej pracy piłę należy okresowo sprawdzać i, jeśli to konieczne, napinać łańcuch bezpośrednio na miejscu - i wygodniej jest to zrobić bez zbędnych narzędzi.
—
Bezolejowy zestaw tnący. Piły niewymagające dodatkowego smarowania sprzętu tnącego. Takie
...modele nie nadają się do długich, wydajnych cięć i nadają się do drobnych prac. Lecz brak potrzeby smarowania znacznie upraszcza konserwację urządzenia i „utrzymanie go w formie”.
— Łagodny start . Specjalny system sterowania stosowany w piłach elektrycznych (patrz „Źródło zasilania”). Bez łagodnego startu silnik elektryczny uruchamia się bardzo gwałtownie, co prowadzi do szarpnięć piły i stwarza ryzyko wypuszczenia jej z rąk. Ponadto podczas takiego rozruchu narzędzie pobiera wysokie prądy, powodując znaczne obciążenie sieci. System łagodnego startu pozwala uniknąć tych zjawisk: elektronika ogranicza prądy rozruchowe silnika elektrycznego, unikając w ten sposób szarpnięć narzędzia i skoków napięcia.
— Elektroniczna ochrona silnika . System zabezpieczający, który odcina zasilanie silnika piły w przypadku krytycznego wzrostu obciążenia – na przykład w przypadku zakleszczenia się tarczy/łańcucha. Takie systemy są stosowane w piłach elektrycznych (patrz "Źródło zasilania"). Zapobiegają one uszkodzeniu urządzenia w wyniku przeciążenia. Należy podkreślić, że zabezpieczenie elektroniczne jest wielokrotnego użytku, po uruchomieniu i wyeliminowaniu problemu wystarczy ponownie włączyć zasilanie - i piła może być ponownie używana.
— Silnik bezszczotkowy . Obecność w pilarce silnika bezszczotkowego (bezkolektorowego) (patrz „Źródło zasilania”). Takie silniki elektryczne mają szereg zalet w porównaniu z tradycyjnymi silnikami kolektorowymi: w szczególności są bardziej ekonomiczne pod względem zużycia energii, mniej hałaśliwe, a także nie iskrzą, co może mieć znaczenie w warunkach zwiększonego zagrożenia pożarowego. Wadami silników bezszczotkowych są złożoność i wysoki koszt.
— Hamulec silnikowy . Urządzenie, które dodatkowo hamuje silnik, gdy narzędzie jest wyłączone. Sam silnik (i odpowiednio nasadka robocza) po wyłączeniu może nadal obracać się przez dość długi czas przez bezwładność; hamulec zatrzymuje ten obrót niemal natychmiast, dzięki czemu nie musisz trzymać narzędzia w rękach czekając na zatrzymanie nasadki.
— Sprzęgło bezpieczeństwa. Urządzenie chroniące operatora przed nagłymi szarpnięciami, a także silnik przed uszkodzeniem przy nagłym zwiększeniu obciążenia. W takich przypadkach sprzęgło przeciążeniowe odłącza wał silnika, zapobiegając przeciążeniom. Pamiętaj, że takie urządzenia mogą być zarówno wielokrotnego użytku, jak i jednorazowego - te ostatnie ulegają zniszczeniu po uruchomieniu, a aby kontynuować pracę, musisz zainstalować nowe sprzęgło.
— Marker laserowy. Swego rodzaju „desygnatora celu”, który pozwala jednoznacznie określić, gdzie nastąpi cięcie. Aby to zrobić, na obrabiany przedmiot rzutowana jest wyraźnie widoczna linia, której położenie odpowiada położeniu przyszłego cięcia.
— Podświetlenie. System podświetlenia wbudowany w narzędzie. Ta cecha jest zdecydowanie pożądana podczas pracy w warunkach słabego oświetlenia. Może się jednak przydać również w jasnym świetle otoczenia: miejsce pracy często znajduje się w cieniu (na przykład od samego narzędzia), a praca w takich warunkach może być trudna bez specjalnego oświetlenia.
— Regulator obrotów. Możliwość ograniczenia prędkości silnika piły (a tym samym prędkości prowadnicy). Funkcja ta w rzeczywistości jest płynną kontrolą prędkości; jest to szczególnie przydatne, gdy maksymalna prędkość nie jest konieczna – na przykład podczas pracy z miękkimi materiałami, które wymagają delikatnej obróbki.
— Utrzymywanie obrotów. Funkcja, która utrzymuje stałą prędkość obrotową silnika (i odpowiednio stałą prędkość prowadnicy) niezależnie od obciążenia narzędzia. Aby to zrobić, automatyzacja narzędzia dostosowuje moc wyjściową w zależności od aktualnego obciążenia: wraz ze wzrostem obciążenia moc wzrasta, ze spadkiem maleje. Stała prędkość robocza ma pozytywny wpływ zarówno na jakość cięcia, jak i żywotność prowadnicy oraz trwałość całego narzędzia.
— Montaż stacjonarny. Możliwość zamontowania piły przenośnej (patrz "Rodzaj") w sposób stacjonarny. Najczęściej funkcja ta jest dostępna w piłach tarczowych (patrz „Rodzaj urządzenia”), a przy montażu stacjonarnym taka piła jest zwykle odwracana do góry nogami i mocowana na stole warsztatowym lub innej podstawie - w ten sposób podeszwa zamienia się w zaimprowizowany stół roboczy. Ponadto istnieją piły szablaste o podobnej funkcji. W nich montaż stacjonarny oznacza możliwość zamocowania piły bezpośrednio na obrabianym przedmiocie za pomocą zacisku - pozwala to na wykonanie równego cięcia bez konieczności podtrzymywania piły i ciągłego monitorowania jej położenia w dłoniach.
— Chłodzenie wodne (chłodziwo) . Obecność w pile układu chłodzenia wodą. W danym przypadku chodzi o chłodzeniu przedmiotu obrabianego i brzeszczotu: woda jest stale dostarczana do miejsca cięcia za pomocą specjalnej pompy. Zmniejsza to nagrzewanie się brzeszczotu, zwiększa jego żywotność, poprawia jakość cięcia oraz znacznie zmniejsza ilość pyłu powstającego podczas piłowania. Metoda poboru wody może być inna: niektóre modele muszą być podłączone do źródła wody, inne są wyposażone we własne zbiorniki na wodę. Należy pamiętać, że do piłowania drewna nie jest wymagane chłodzenie wodą; lecz podczas pracy z kamieniem, betonem i innymi twardymi i gęstymi materiałami może być bardzo przydatne.
— Beznarzędziowa wymiana brzeszczotu. Możliwość wymiany brzeszczotu bez użycia kluczy, śrubokrętów czy innych specjalistycznych narzędzi. Innymi słowy, aby wymienić brzeszczot, użytkownik nie musi szukać dodatkowego narzędzia.
— Ruch wahadłowy . Obecność w pile szablastej funkcji ruchu wahadłowego patrz ("Rodzaj urządzenia"). Przy przebiegu brzeszczot, wykonując ruch wsteczny, odchyla się nieznacznie od linii cięcia w kierunku przeciwnym do zębów. Zwiększa to prędkość cięcia, zmniejsza nagrzewanie się brzeszczotu i ułatwia usuwanie trocin z obszaru roboczego. Jednocześnie ruch wahadłowy nieco obniża jakość cięcia i nie nadaje się do linii krzywych. Dlatego funkcja ta jest zwykle wyłączana, a w niektórych modelach również regulowana: za pomocą przełącznika można zmienić amplitudę wahadła.
— Wyświetlacz . Wyświetlacz pokazuje ważne informacje o trybach pracy pilarki. Mogą to być: natężenie prądu, prędkość cięcia, liczba przejść, czas pracy itp. Informacje wyświetlane na ekranie zależą od wyposażenia narzędzia.
— Synchronizacja ze smartfonem. Możliwość połączenia narzędzia ze smartfonem lub innym gadżetem (na przykład tabletem) poprzez Wi-Fi lub Bluetooth. Aplikacja mobilna wyświetla informacje o stanie piły: poziom naładowania akumulatora, temperatura itp., a autorskie oprogramowanie często ostrzega użytkownika o konieczności serwisowania narzędzia lub wymiany części. Niektóre piły stołowe umożliwiają zdalne sterowanie ze smartfona (włączanie/wyłączanie, regulacja prędkości, wybór trybu pracy, konfiguracja różnych parametrów itp.). Ponadto aplikacja może być używana do ustawiania hasła na uruchomienie narzędzia lub zapisywanie do dziennika wykonanych prac.