Siekiery: specyfikacje, typy, rodzaje

- uniwersalny. Najbardziej zróżnicowana grupa osi, które są przeznaczone do wykonywania szerokiego zakresu zadań. Mogą ścinać gałęzie i drzewa, rąbać drewno opałowe itp. Rozmiary są różne, ale nie będą działać jako „przenośne”. Dla potrzeb turystycznych przewidziana jest osobna grupa osi.

- Tasak. Nazwa tego typu siekier wynika z faktu, że ich głównym, a najczęściej jedynym celem jest rąbanie drewna opałowego. Tasaki różnią się po pierwsze specyficznym klinowatym kształtem ostrza (które jest również bardziej wydłużone na wysokość niż ostrze konwencjonalnego siekiery), a po drugie dużą długością (najczęściej 700 mm lub więcej) i wagą (w niektórych modele może przekroczyć 4 kg).

- Siekanie. Siekiery przeznaczone do krojenia mięsa, zwłaszcza przy krojeniu całych tusz (stąd nazwa). Charakterystyczne cechy takich narzędzi to niewielka długość rękojeści w połączeniu z masywnym, długim i ostro zaostrzonym ostrzem, które zresztą najczęściej ma zaokrąglony kształt. Ogólnie rzecz biorąc, pod względem przeznaczenia modele siekania są podobne do toporków kuchennych (tasaków), ale istnieją różnice zarówno w wyglądzie, jak i sposobie użytkowania. Przypomnijmy, że tasak jest bardziej jak nóż z bardzo szerokim ostrzem, a siekiera do rąbania to zwykle tylko tradycyjna siekiera. Jeśli chodzi o zastosowanie, siekiera do rozdrabniania jest przeznaczona do cięższych i większych prac, które wymagają mocnych cio...sów, a nie wysokiej dokładności. Jeśli podamy praktyczny przykład, wygodnie jest podzielić całą tuszę zwierzęcą na osobne kawałki toporem do siekania, a tasakiem - „rozmontować” te kawałki na mniejsze porcje.

- Turysta. Rodzaj kompaktowych toporków, które doskonale radzą sobie z głównymi zadaniami kampanii - czy to rąbanie drewna w celu rozpalenia ognia, wbijanie kołków do namiotu itp. Są niewielkie pod względem wielkości i wagi, wygodne do noszenia na pasku.

- Taktyczny. Ten typ świetnie nadaje się zarówno do codziennego użytku (na przykład podczas wędrówek czy pracy w warsztacie), jak i do konkretnych zadań. Często oprócz głównego elementu tnącego takie siekiery są wyposażone w dodatkowe wióry multitoola: ostrą lancę lub kilof, klucz, przecinak do pasów, łom itp. Główną zaletą większości modeli jest jednoczęściowa kuta konstrukcja z plastikowymi nakładkami na rękojeści, czy też nawijanie paracordu, dzięki czemu toporki te świetnie sprawdzają się jako pocisk do rzucania. Forma tych toporków została zapożyczona ze słynnych indyjskich tomahawków, a producenci często używają tego terminu nawet w nazwach swoich modeli.

- Replika topora bojowego. Niezwykłe siekiery dla koneserów replik historycznych i militarnych, takie jak tomahawk indyjski, siekiera huculska czy siekiery wikingów. Nie jest to broń do walki wręcz, a także słabo nadaje się do wykonywania codziennych, codziennych zadań. Niemniej jednak niektóre modele są całkiem odpowiednie do ich przeznaczenia (siekanie / łupanie / rzucanie).

Gatunek stali użyty w ostrzu siekiery (w modelach z metalowymi rękojeściami - również w rękojeści, patrz wyżej).

Znając gatunek stali można łatwo znaleźć szczegółowe dane na jej temat oraz określić ogólną jakość narzędzia, a także jego przydatność do określonych zadań. I odwrotnie: znając główne cechy najpopularniejszych gatunków stali, możesz już ocenić ogólną jakość narzędzia według marki, która jest w nim używana.

Twardość stali użytej w ostrzu siekiery.

Twardość to jedna z kluczowych cech ostrza. Zbyt miękki metal szybko się stępi podczas pracy, takie narzędzie będzie musiało być zbyt często ostrzone, co nie przyczynia się do komfortu. Z drugiej strony, jeśli twardość będzie zbyt wysoka, ostrze będzie kruche, podatne na odpryskiwanie i odpryskiwanie, a ostrzenie będzie zauważalnie utrudnione.

Najczęściej twardość jest wskazywana w skali Rockwella (HRC). Za optymalną wartość dla osi uważa się od 52 do 58 - 60 HRC. Mniejsze liczby zdecydowanie nie są zalecane; w wysokiej jakości osiach twardość może być wyższa, aby zmniejszyć kruchość, można w nich stosować różne sztuczki technologiczne, ale to znacząco wpływa na koszt.

Długość to jeden z głównych parametrów decydujących o specjalizacji narzędzia. Długa długość jest typowa dla modeli przeznaczonych do ciężkiej pracy w dużych ilościach, gdzie wymagany jest znaczny wysiłek - na przykład w tasakach (patrz „Typ”) wskaźnik ten może osiągnąć metr. Z kolei drobne narzędzia przeznaczone są zarówno do precyzyjnego stolarstwa, jak i do użytku turystycznego, gdzie narzędzie trzeba nosić ze sobą, a jego kompaktowość jest tak samo ważna jak funkcjonalność.

Najmniejsze współczesne toporki mają długość około 200 mm, często są to narzędzia wielofunkcyjne z kluczami, zawiesiami i innymi specjalnymi urządzeniami wykonanymi w formie rowków kształtowych. Długość narzędzia turystycznego wynosi zwykle około 300 mm, uniwersalne siekiery stolarskie około 500 - 600 mm, a większość tasaków ma długość 600 mm.

Warto wziąć pod uwagę, że w tym momencie może pojawić się również długość samej klamki, gdy sam producent nie podaje jasnego wyjaśnienia, jaka długość jest wskazana w charakterystyce. Jednak ta wartość często różni się tylko o kilka cm.

Długość rękojeści siekiery jest zwykle mierzona od punktu mocowania ostrza. W przypadku modeli z drewnianymi (zdejmowanymi) uchwytami jest wskazany dla kompletnej siekiery.

Wszystkie osie charakteryzują się długą rączką i stosunkowo niewielkim ostrzem. Dlatego długość rączki nie różni się zbytnio od długości całkowitej opisanej powyżej, a znaczenie tych parametrów jest również zupełnie podobne.

Długość ostrza siekiery, a dokładniej długość krawędzi tnącej.

Znając długość rękojeści lub całego narzędzia (patrz wyżej), a także długość ostrza, możesz oszacować ogólne proporcje siekiery, nawet nie mając przed oczami zdjęcia. Jednak kształt i wymiary ostrza dobiera producent, biorąc pod uwagę rodzaj (patrz wyżej) i specjalizację narzędzia. Jeśli mówimy o wartości praktycznej, to długość ostrza bezpośrednio określa powierzchnię styku po uderzeniu i odpowiednie cechy narzędzia. Tak więc stosunkowo małe ostrze łatwo wchodzi nawet w twarde drewno, ten szczegół jest wykorzystywany w tasakach. Z kolei duże ostrze, które chwyta duży obszar, może być przydatne podczas ścinki drzew lub niektórych prac stolarskich.

Całkowita waga siekiery, dla modeli z drewnianymi rękojeściami - z kompletną rękojeścią.

Optymalna waga zależy od typu (patrz wyżej) i specjalizacji narzędzia. Tak więc uniwersalne osie ogólnego przeznaczenia (stolarskie) ważą około 0,8 - 1,5 kg; takie produkty są w stanie zapewnić wystarczającą bezwładność dla uderzenia, a jednocześnie nie wymagają znacznych wysiłków. Jednocześnie lżejsze narzędzia są przeznaczone do precyzyjnej pracy, cięższe do ciężkiej pracy. Tasaki i podobni „generaliści” są z definicji masywne, najczęściej od 2 kg lub więcej, a w większości modeli „dużego kalibru” waga może wynosić około 4,5 – 5 kg. Tutaj warto zacząć od grubości i twardości drewna, które planuje się posiekać: ciężki tasak z łatwością poradzi sobie nawet z dużymi kłodami, jednak taka praca będzie wymagała dużego wysiłku. Z kolei w toporkach turystycznych i tomahawkach należy wziąć pod uwagę specyfikę transportu: do ciągłego noszenia przy sobie lepiej jest wziąć lżejsze narzędzie, a jeśli narzędzie jest kupowane do wyjazdu samochodem w przyrodę, ty może wybrać model, który jest cięższy.

Ciężar ostrza siekiery, bez rękojeści.

Uważa się, że optymalna równowaga siekiery ma miejsce, gdy środek ciężkości jest maksymalnie przesunięty na ostrze. W związku z tym im bardziej masywne ostrze w stosunku do rękojeści, tym bliżej będzie do niego środek ciężkości i tym bliżej ideału będzie równowaga. Jednocześnie nie da się bez końca obciążać głowni i odciążać rękojeści – istnieją ograniczenia związane przede wszystkim z wytrzymałością konstrukcji. W rezultacie w osiach o wadze do 1,5 kg masa rączki wynosi zwykle 200 - 250 g; innymi słowy, ostrze stanowi około 80-85% całkowitej wagi narzędzia. W masywniejszych produktach rękojeści są cięższe – np. przy wadze 3 kg waga rękojeści może wynosić około kilograma, czyli ostrze stanowi już tylko około 60% wagi narzędzia. Jednak takie osie mają zwykle znaczną długość, co kompensuje ten szczegół.

Główny materiał użyty do rękojeści siekiery.

- Drewno. „Klasyka gatunku”, materiał używany od dawna i nie stracił na aktualności w naszych czasach. Drewno występuje w różnych odmianach i jakościach, ale producenci siekier zazwyczaj używają do swoich produktów twardych i trwałych odmian. Dzięki temu takie rączki są dość niezawodne i trwałe, można je stosować nawet w długich i ciężkich tasakach - podczas gdy drzewo jest stosunkowo niedrogie. Warto również zauważyć, że drewno dobrze tłumi drgania. Ponadto ostrze w takich osiach jest zawsze zdejmowane - więc w razie potrzeby można wymienić cały uchwyt na bardziej odpowiedni. Główną wadą tego materiału jest to, że drzewo z czasem się kurczy; z tego powodu ostrze zaczyna wisieć na rękojeści i może odlecieć od nagłego ruchu. Aby poprawić sytuację, musisz zmienić rączkę lub „leczyć” ją mocząc i wbijając klin. Producenci mogą jednak stosować rozwiązania konstrukcyjne, które w takim czy innym stopniu kompensują tę wadę.

- Włókno szklane. W tym przypadku zwykle mówimy nie o czystym włóknie szklanym, ale o włóknie szklanym - materiale kompozytowym, który łączy włókno szklane i plastikowy wypełniacz. To połączenie charakteryzuje się dużą wytrzymałością i stosunkowo niską wagą. A jego kluczową przewagą nad drewnem jest odporność na niekorzystne warunki, m.in. absolutna niewrażliwość na wilgoć. Dzięki temu rękojeść z włókna szklanego nie traci swoich wła...ściwości użytkowych wraz z użytkowaniem, a jej żywotność jest porównywalna z „żywotnością” samego ostrza. Co więcej, w niektórych modelach z włókna szklanego można wykonać tylko nakładki na metalową podstawę rękojeści, co dodatkowo zwiększa wytrzymałość i trwałość. Z drugiej strony takie uchwyty są znacznie droższe niż drewniane, a możliwość wymiany w konstrukcji zazwyczaj nie jest zapewniona.

- Plastikowe. Tworzywo sztuczne jest dostępny na rynku w wielu gatunkach - od niedrogiego i niezbyt niezawodnego do wysokiej wytrzymałości, nie gorszych pod względem właściwości od opisanego powyżej włókna szklanego. Jednak w osiach zwykle stosuje się dość wysokiej jakości i trwałe tworzywo sztuczne, które ma cechy i właściwości podobne do tego samego włókna szklanego lub niewiele gorsze. Specyficzne cechy takich uchwytów zależą bezpośrednio od półki cenowej narzędzia.

- Metal. Główną niewątpliwą zaletą metalowych uchwytów jest niezwykle wysoka wytrzymałość: materiał ten z łatwością wytrzymuje obciążenia niedostępne dla drewna lub metalu z tworzywa sztucznego. Ponadto ostrze i rękojeść w takich osiach są często wykonane z jednego kawałka metalu, co dodatkowo przyczynia się do wytrzymałości. Jednocześnie metal dobrze nadaje się tylko do stosunkowo kompaktowych toporków - jest dość ciężki, a tasak, czy nawet duża uniwersalna siekiera z taką rękojeścią byłaby zbyt ciężka do normalnej pracy. Zwróć uwagę, że najczęściej metal jest uzupełniony nakładkami, które sprawiają, że instrument wygodniej leży w dłoni.

Obecność specjalnej powłoki ochronnej na ostrzu siekiery, która chroni metal przed korozją.

Węglowa stal narzędziowa stosowana w większości nowoczesnych osi nie jest stalą nierdzewną. W związku z tym wiele osi ma specjalną powłokę ostrza; zwykle ta pokrycie ma charakterystyczny czarny kolor. Funkcja ta może się przydać w każdym przypadku, ale jest szczególnie istotna w przypadkach, gdy siekiera jest stale w warunkach wysokiej wilgotności (na przykład jest przechowywana w stodole w zimnych porach roku lub używana podczas wycieczek wodnych).

Obecność dodatkowej podszewki wykonanej z gumy w strukturze rękojeści siekiery.

Podkładki te są używane dla zwiększenia wygody i bezpieczeństwa podczas pracy. Po pierwsze, guma nie ma tendencji do ślizgania się w dłoni, co zmniejsza ryzyko uwolnienia narzędzia. Po drugie materiał ten jest miękki i przyjemny w dotyku, a także nie „chłodzi” dłoni w chłodne dni. Po trzecie, guma tłumi drgania uchwytu, zwiększając dokładność pracy i zmniejszając zmęczenie (jest to chyba główna zaleta takich nakładek).

Uchwyty wykonane z niemal każdego materiału można podgumować (patrz wyżej), jednak z wielu powodów gumę rzadko łączy się z drewnem.

- Młot. Pozwala używać siekiery ogólnego przeznaczenia lub toporów turystycznych do wbijania gwoździ, kołków podczas rozstawiania namiotu, rozdrabniania cegieł i tak dalej. Tasaki - do uderzania młotkiem, młotkiem lub inną kłodą w kolbę w przypadku zaklinowania siekiery w kłodzie. Warto wziąć pod uwagę, że powyższe działania są mocno odradzane klasycznymi kolbami, ponieważ jest to obarczone poluzowaniem klina w siekierze, co może być traumatyczne w przyszłości. Na osiach z uchwytami z tworzywa sztucznego i włókna szklanego producenci nawet zostawiają przypomnienie, że jeśli uderzysz w tyłek podczas pracy, siekiera traci gwarancję.

- Pica (przełącznik). Frez, który jest ostrą końcówką, to wielofunkcyjne urządzenie, które pozwala wykorzystać narzędzie nie tylko do ścinki, ale także do bardziej precyzyjnej pracy, np. wybijania otworów, rozdrabniania drewna itp. Dodatkowo siekiery z nożem mogą stosować podczas wspinaczki na ośnieżone, oblodzone szczyty... Wśród takich siekier jest wiele kolekcjonerskich replik, które kopiują starożytną broń.

W zestawie ostrzałka do ostrzenia ostrza siekiery.

Obecność osłony w dostawie narzędzia znacznie ułatwia przechowywanie i transport: osłona przynajmniej chroni ostrze przed kontaktem z ciałami obcymi (co mogłoby doprowadzić do uszkodzenia tych przedmiotów lub samego ostrza). Jednocześnie kompletna etui jest wygodniejsza, a często – i bezpieczniejsza niż etui „wykonana ze złomu”.

Pełnowartościowy futerał jest uważany za taką osłonę, w której instrument jest umieszczony w całości lub prawie w całości, a nie płyta ostrza.