Porównanie Hawke Vantage IR 3-9x40 Mil Dot vs Hawke Vantage IR 2-7x32 AO

Powiększenie zapewniane przez celownik. Parametr ten wskazuje, ile razy obraz dowolnego obiektu w polu widzenia będzie większy niż ten widoczny gołym okiem. W przypadku modeli z możliwością zmiany przełożenia (patrz poniżej) wskazany jest cały dostępny zakres regulacji.

Współczesne przyrządy celownicze mogą być produkowane w wielu różnych powiększeniach, jedynym wyjątkiem są kolimatory (patrz "Typ") - zwykle dają powiększenie 1x, czyli w rzeczywistości nie zmieniają w żaden sposób widzialnego obrazu; wyższe wartości są niezwykle rzadkie i zwykle nie przekraczają 5x. W pozostałych typach lunet maksymalne powiększenie od 2x do 5x oznacza, że model ten jest przeznaczony do bardzo krótkich odległości. Z kolei najbardziej „dalekowzroczne” urządzenia mogą zapewnić wzrost o 17-20x, a nawet więcej.

Należy pamiętać, że duże powiększenie nie tylko pozwala na lepsze oglądanie odległych i małych obiektów, ale także zawęża pole widzenia. Mając to na uwadze, głównymi kryteriami wyboru celownika pod względem powiększenia są szacowany zakres użytkowania, a także wielkość i rodzaj celów. Szczegółowe zalecenia na ten temat dla różnych sytuacji można znaleźć w dedykowanych źródłach. I tu zwracamy uwagę, że stopień powiększenia zauważalnie wpływa na koszt celownika – zarówno sam w sobie, jak i ze względu na to, że większe (i odpowiednio d...roższe) obiektywy są pożądane dla optyki „dalekozasięgowej”. Jednocześnie małe powiększenie niekoniecznie jest oznaką taniego urządzenia - samo w sobie oznacza jedynie, że celownik przeznaczony jest do krótkich odległości i szerokiego kąta widzenia.

Jeśli chodzi o modele ze zmiennym przełożeniem, im szerszy zakres regulacji, im bardziej zaawansowane i wszechstronne jest urządzenie, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że nie ma odpowiedniego ustawienia do konkretnej sytuacji. Z drugiej strony rozszerzenie asortymentu komplikuje projekt, czyniąc go droższym i mniej niezawodnym.

Średnica obiektywu - soczewka celownika. Parametr ten jest również nazywany „aperturą”.

Parametr ten jest ważny przede wszystkim dla celowników optycznych i ich odmian specjalistycznych - "nocnych" i termowizyjnych (patrz "Typ"). Im większy obiektyw, im więcej wpada do niego światła, tym wyższa jakość obrazu i tym wydajniej urządzenie będzie pracowało przy słabym oświetleniu, ale tym droższa będzie taka optyka. Warto tutaj zauważyć, że wymagania dotyczące apertury zależą również od stopnia powiększenia: innymi słowy, szczególnie duże obiektywy nie są wymagane przy małych powiększeniach. Dlatego stosunkowo niewielkie soczewki wejściowe, o średnicy 25 – 35 mm i jeszcze mniejszej, znajdują się we wszystkich kategoriach cenowych optyki klasycznej – od budżetowych po topowe. I tylko modele o tym samym maksymalnym powiększeniu mogą być porównywane przez aperturę, a nawet bardzo przybliżoną - warto pamiętać, że jakość obrazu również silnie zależy od ogólnej jakości komponentów lunety.

Z kolei dla celowników nocnych, zwłaszcza opartych na lampach wzmacniających obraz (patrz „Zasada działania NVD”), fundamentalne znaczenie ma duża apertura. Tak więc średnica od 36 do 45 mm jest uważana za bardzo małą jak na takie urządzenia i występuje tylko w niektórych modelach cyfrowych, podczas gdy większość „nocnych lampek” jest wyposażona w obiektywy 46 mm lub większe.

Jeśli chodzi o kolimatory, w nich wielkość przestrzeni wchodzącej w zakres lunety zależy od apertury. Co więcej, faktycznie widoczny rozmiar można zmienić montując celownik bliżej lub dalej przy oku – umożliwia to zasada działania kolimatorów. Należy również pamiętać, że w przypadku modeli z prostokątnymi lub podobnymi soczewkami rozmiar soczewki jest zwykle wskazywany po przekątnej.

Średnica źrenicy wyjściowej tworzona przez układ optyczny celownika.

Źrenica wyjściowa to rzut przedniej soczewki obiektywu, zbudowany przez optykę w obszarze okularu; obraz ten można zaobserwować w postaci charakterystycznego okręgu świetlnego, patrząc przez okular nie z bliska, ale z odległości 30 - 40 cm.Średnica tego okręgu można obliczyć dzieląc średnicę obiektywu przez powiększenie ( patrz wyżej). Na przykład model 8x40 będzie miał średnicę źrenicy 40/8=5 mm. Wskaźnik ten określa ogólną jasność urządzenia i odpowiednio jakość obrazu przy słabym oświetleniu: im większa średnica źrenicy, tym jaśniejszy będzie obraz (oczywiście przy tej samej jakości soczewek, ponieważ wpływa to również jasność).

Ponadto uważa się, że średnica źrenicy wyjściowej powinna być nie mniejsza niż źrenicy oka ludzkiego - a jej rozmiar może się różnić. Tak więc w świetle dziennym źrenica w oku ma rozmiar 2 - 3 mm, a w ciemności - 7-8 mm u nastolatków i dorosłych oraz około 5 mm u osób starszych. Ten punkt należy wziąć pod uwagę przy wyborze modelu do określonych warunków: w końcu optyka o wysokiej aperturze jest droga i nie ma sensu przepłacać za dużą źrenicę, jeśli potrzebujesz lunety wyłącznie do użytku w ciągu dnia.

Średnica obszaru widocznego przez lunetę z odległości 100 m - innymi słowy największa odległość między dwoma punktami, w których można je jednocześnie zobaczyć z tej odległości. Nazywa się to również „liniowym polem widzenia”. Dla wielu użytkowników wskaźnik ten jest wygodniejszy niż kątowe pole widzenia (kąt między liniami łączącymi obiektyw i skrajne punkty widzialnego obrazu) - bardzo wyraźnie opisuje możliwości urządzenia.

W zakresach z regulacją krotności (patrz wyżej) można określić zarówno cały zakres szerokości - od maksimum do minimum - jak i tylko jedną wartość tego parametru. W tym drugim przypadku najczęściej wybierana jest największa szerokość pola widzenia, przy minimalnym powiększeniu.

Złożony wskaźnik opisujący jakość działania dowolnego układu optycznego (w tym lunet) o zmierzchu - kiedy oświetlenie jest słabsze niż w dzień, ale jeszcze nie tak słabe jak w głęboki wieczór czy w nocy. Chodzi przede wszystkim o możliwość zobaczenia przez urządzenie drobnych szczegółów.

Konieczność użycia tego parametru wynika z faktu, że zmierzch jest stanem szczególnym. W świetle dziennym o widoczności drobnych detali decyduje przede wszystkim powiększenie optyki, w nocy - średnica obiektywu (patrz wyżej); o zmierzchu oba te wskaźniki wpływają na jakość. Ta cecha jest uwzględniana przez współczynnik zmierzchu. Jego konkretna wartość jest obliczana jako pierwiastek kwadratowy z krotności razy średnica soczewki. Na przykład dla oscyloskopu 8x40 współczynnik zmierzchu będzie pierwiastkiem 8x40=320, czyli około 17,8. W modelach z regulacją krotności (patrz wyżej) zwykle podawany jest minimalny współczynnik zmierzchu, odpowiadający minimalnemu wzrostowi.

Za najmniejszą wartość tego parametru dla widzialności normalnej o zmierzchu przyjmuje się 17. Jednocześnie należy zauważyć, że współczynnik zmierzchowy nie uwzględnia rzeczywistej przepuszczalności światła systemu - i silnie zależy od jakości soczewek, zastosowanie powłok antyodblaskowych (patrz niżej) itp. Dlatego rzeczywista jakość obrazu o zmierzchu dla dwóch modeli o tym samym współczynniku zmierzchu może się znacznie różnić.

Jeden z parametrów opisujących jakość widoczności przez urządzenie optyczne w warunkach słabego oświetlenia. Luminancja względna jest określana jako kwadrat średnicy źrenicy wyjściowej (patrz powyżej); im wyższa wskaźnik ten, tym więcej światła przepuszcza luneta. Jednocześnie wskaźnik ten nie uwzględnia jakości soczewek i ich powłok użytych w konstrukcji. Dlatego możliwe jest porównanie dwóch teleskopów pod względem jasności względnej tylko w przybliżeniu, ponieważ nawet jeśli wartości są równe, rzeczywista jakość obrazu może się znacznie różnić. Zwracamy również uwagę, że warto zwracać uwagę na parametr ten tylko wtedy, gdy celownik ma być używany o zmierzchu.

Jeśli chodzi o konkretne wartości, to w najciemniejszych modelach względna jasność nie przekracza 100, w najjaśniejszym może wynosić 300 i więcej. Szczegółowe zalecenia dotyczące wyboru według tego parametru w określonych warunkach można znaleźć w dedykowanych źródłach. Warto tutaj wspomnieć, że względna jasność nie jest bezpośrednio związana z kategorią cenową lunety: modele podobne w tym wskaźniku mogą znacznie różnić się ceną.

Możliwość ręcznej regulacji celownika z paralaksy, samodzielnie przez użytkownika. W tym celu w konstrukcji przewidziano odpowiedni regulator.

Paralaksa w tym przypadku to zjawisko polegające na tym, że w momencie odchylenia oka od osi optycznej celownika (od środka okularu) widoczny dla strzelca znacznik celowniczy również porusza się, natomiast sam celownik pozostaje nieruchomy. W rezultacie, jeśli oko nie jest dokładnie wyśrodkowane, pozorna pozycja znaku nie będzie pokrywać się z rzeczywistym punktem celowania. Zjawisko to jest szczególnie widoczne w celownikach optycznych (patrz „Typ”), na które podatnych jest również wiele kolimatorów, choć nie w takim samym stopniu (ale „lampki nocne” i kamery termowizyjne nie mają tej wady, ponieważ w nich marka jest wyświetlany na wbudowanym wyświetlaczu).

Aby wyeliminować to zjawisko, stosuje się specyficzną regulację - regulację paralaksy. Zwykle jest produkowany bezpośrednio w fabryce. Można jednak wyregulować celownik z paralaksy tylko na pewną odległość, a przy znacznych odchyleniach od tej odległości (ponad 30% w dół lub 60% w górę) efekt ten zaczyna się ponownie pojawiać. Można to zrekompensować idealną wkładką („oko jest ściśle pośrodku”), ale nawet dla doświadczonych strzelców może to być trudne, szczególnie podczas strzelania na stojąco, z ręki i w innych niewygodnych pozycjach. W związku z tym niektóre modele zapewniają także ręczną regulację paralaksy – regulator p...ozwalający na ustawienie odległości regulacji na życzenie użytkownika. Oprócz sytuacji opisanych powyżej, funkcja ta będzie szczególnie przydatna dla początkujących użytkowników, a także przy bardzo precyzyjnym strzelaniu na duże odległości.

Celowniki optyczne z regulacją paralaksy> mogą być wyposażone w szeroki pierścień na obiektywie AO (Adjustable Objective) lub bęben na jednostce sterującej SF (Side Focusing), na którym instalowane są dodatkowe akcesoria umożliwiające precyzyjne ustawienie ostrości w postaci koła.

Jednostki miary stosowane przy oznaczaniu elementów goniometrycznych siatki celowniczej. W naszych czasach istnieją dwie główne jednostki: - MOA. Skrót minuty kątowej to 1/60 stopnia. Początkowo jednostka ta jest związana z angielskim systemem miar i jest wygodna przede wszystkim do obliczeń w jardach i calach: na odległości 100 jardów kąt 1 MOA odpowiada wymiarowi liniowemu około 1 cala. W bardziej znanym nam systemie metrycznym daje to 2,91 cm na odległość 100 m. Zauważamy również, że ta jednostka jest rodzajem standardu celności: uważa się, że pełnoprawny karabin snajperski powinien dawać rozrzut nie większy niż 1 MOA.

— MRAD. Konwencjonalne oznaczenie miradian - kąt jednej tysięcznej radiana (około 0,06 °). Również w żargonie snajperskim jednostka ta nazywana jest „tysięczną” lub „mil”. Jest już powiązany z systemem metrycznym: w odległości 100 m kąt 1 MRAD odpowiada liniowemu rozmiarowi 10 cm (około 3,5 razy większy niż 1 MOA).

Wybór tego wskaźnika w dużej mierze zależy od osobistych preferencji strzelca. Zauważamy również, że w celownikach budżetowych często występują niespójności: ich bębny są oznaczone w skali MOA, a celownik w jednostkach MRAD.

Klasa broni, z którą można używać tego celownika.

Różne klasy broni różnią się energią strzału i odpowiednio siłą odrzutu, którą celownik musi przenieść bez konsekwencji. To właśnie maksymalna dopuszczalna energia strzału (energia kinetyczna) jest w tym przypadku głównym kryterium zakwalifikowania celownika do jednej z kategorii: lekka pneumatyka, karabiny i strzelby, duży kaliber. Warto powiedzieć, że taki podział jest nieco umowny – szczegóły w osobnych punktach; oto w rzeczywistości ich szczegółowy opis:

- Lekka pneumatyka. Przyrządy celownicze przeznaczone do broni praktycznie nie dającej odrzutu - jak np. pneumatyczne karabinki PCP, sprężynowo-tłokowe "łamacze" o energii wylotowej do 7,5 J, karabinki pod nabój Flaubert, a także napędy ASG. W przypadku broni palnej takie modele zdecydowanie nie nadają się: nie tolerują nawet odrzutu karabinów małokalibrowych, nie mówiąc już o poważniejszym użyciu. I nawet pneumatyka ma swoje ograniczenia - w szczególności mocne (ponad 7,5 J) modele sprężynowo-tłokowe dają znaczny odrzut przy silnych wibracjach, a w pistoletach z systemem Blow-back zauważalne wstrząsy powstają nie od samego strzału, ale od - do pracy automatyki. Dlatego te rodzaje broni są lepiej wyposażone w trwalsze i niezawodne lunety.

- Karabiny i strzelby. Przyrządy celownicze, które można stosować z karabinami małego i średniego ka...libru, a także z bronią gładkolufową (strzelby). Mają solidną konstrukcję, która pozwala tolerować dość silny odrzut i związane z nim wibracje bez konsekwencji, ale specyficzne ograniczenie dopuszczalnej energii wylotowej (i odpowiednio kalibrów i używanej amunicji) może być inne. Jednak lunety z tej kategorii zazwyczaj są w stanie bezpiecznie przenosić co najmniej 2500 J - to wystarcza dla gwintowanych kalibrów 5,45x39, 7,62x39 i .223, a także dla 12-kalibrowych nabojów karabinowych ze standardowym zawiasem prochowym. A w wielu modelach maksymalna dopuszczalna energia może osiągnąć 3500 J, a nawet 4000 J (najniższe wartości wymagane do pełnego wykorzystania odpowiednio przy kalibrach .308 i 7,62x54R). Jednocześnie dla wzmocnionej amunicji „magnum”, a także dla niektórych potężnych (choć nie dużych) kalibrów taki widok może wciąż nie wystarczyć.

- Duży kaliber. Najbardziej trwałe i niezawodne przyrządy celownicze zaprojektowane na energię wylotową 4000 J i wyższą. Dzięki temu mogą być używane nawet z bronią palną dużego kalibru, a także z niektórymi potężnymi kalibrami, które formalnie nie są spokrewnione z dużymi - na przykład .300 Win i .338 Lapua Magnum. Specyficzne ograniczenie energii wylotowej, znowu może być inne, ale jeśli szukasz celownika o kalibrze potężniejszym niż 7,62x54R lub wzmocnionej amunicji karabinowej typu 12x76, zdecydowanie warto zwrócić uwagę na tę kategorię.

Osobno należy zauważyć, że celowniki „ogniste”, nawet dość mocne i niezawodne, nie są zalecane do instalowania na pneumatyce z mechanizmem sprężynowo-tłokowym lub sprężyną gazową. Faktem jest, że takie karabiny mają specyficzny odrzut, skierowany raczej do przodu niż do tyłu, co więcej, dający ostre wibracje w różnych kierunkach; i chociaż siła takiego odrzutu jest niewielka, nadal może negatywnie wpłynąć na lunetę, która nie była pierwotnie przeznaczona do tego celu.