Rodzaj
—
Mineralny. Nazwa tego typu wzięła się z faktu, że olej ma całkowicie „kopalne” pochodzenie – jego składnikami są węglowodory otrzymywane z destylacji ropy. Ten rodzaj oleju pojawił się jako pierwszy i jest używany do dziś, lecz stopniowo ustępuje miejsca syntetykom i półsyntetykom. Wynika to z faktu, że czyste oleje mineralne mają znacznie gorsze właściwości w stosunku do tych dwóch rodzajów. W szczególności źle znoszą zarówno wysokie, jak i niskie temperatury – potrafią gęstnieć, a nawet zamarzać w temperaturze -15…- 20°C, a gdy się zagotują, mocno zapychają silnik. Utlenianie takiego oleju następuje szybciej, co wymaga częstszej wymiany. Ponadto wiele nowoczesnych silników stawia dość rygorystyczne wymagania dotyczące jakości paliw i smarów, do których oleje mineralne po prostu nie pasują. Z drugiej strony marki tego typu są niedrogie łatwe w produkcji.
—
Syntetyczny. Takie oleje są produkowane w sposób sztuczny, przy użyciu syntezy chemicznej (stąd nazwa). Pojawiły się jako sposób na przezwyciężenie wad odmian olejów mineralnych i doskonale sprawdziły się w tej roli, ponieważ technologia produkcji olejów syntetycznych pozwala na tworzenie płynów o niemal dowolnych właściwościach - odpornych na zimno, nie podatnych na utlenianie, o określonej lepkości itp. Z drugiej strony technologia ta jest dość złożona i droga, co ma odpowiedni wpływ na cenę produktu.
—
Półsyntetyczny. Takie gatunki oleju są mieszaninami składników mineralnych i syntetycznych, a zatem stanowią skrzyżowanie dwóch opisanych powyżej typów. Są znacznie tańsze niż oleje czysto syntetyczne i chociaż są od nich gorsze pod względem właściwości, pod wieloma względami przewyższają produkty czysto mineralne. Oleje półsyntetyczne są uważane za najlepszy wariant w przypadkach, gdy zużycie oleju jest wysokie, lecz nie można stosować odmian mineralnych — na przykład, jeśli często musisz jeździć na długich dystansach w chłodne dni, lub jeśli silnik jest przeznaczony na długie trasy i ma wysokie wymagania dotyczące jakości smaru.
—
Do czyszczenia. Oleje silnikowe o niskiej lepkości ze specjalnym pakietem dodatków detergentowych na bazie silnych chemikaliów, stosowane do utrzymania w czystości wewnętrznych elementów jednostki napędowej, usuwania osadów lakierniczych, nagromadzonego brudu i szlamu oraz neutralizacji kwasów powstających w silniku. Oleje do czyszczenia zalecane są przy zmianie oleju na inny (według bazy, lepkości lub producenta), przy zakupie używanego samochodu o nieznanej historii serwisowej, w przypadku obecności widocznych nagarów pod pokrywą zaworów, w przypadku trudnych warunków eksploatacji silnika.
Pojemność
Pojemność nominalna opakowania, czyli ilość oleju dostarczonego w danym wariancie opakowania.
W zależności od celu zakupu, rodzaju pojazdu i innych czynników optymalna pojemność będzie się różnić. Tak więc
butelki litrowe są przeznaczone są do uzupełniania zapasów oleju lub do zadań, które nie wymagają dużego zużycia (na przykład rzadka praca z narzędziem benzynowym); pojemność
4 litry jest przeznaczona do całkowitej wymiany oleju w samochodzie osobowym; pojemności wymagane przez ciężarówki mogą sięgać dziesiątek litrów; a dla flot pojazdów, stacji obsługi i innych podobnych organizacji olej produkowany jest w beczkach o
pojemności około 200 litrów.
SAE
Klasa lepkości oleju określona przez międzynarodową normę SAE. Lepkość to jedna z kluczowych właściwości fizycznych oleju, która decyduje o jego kompatybilności z konkretnym silnikiem. Większość nowoczesnych marek olejów jest całoroczna i przeznaczona do użytku, m.in. w niskich temperaturach. Dlatego indeks SAE dla nich zawiera informacje nie tylko o właściwościach lepkości w rozgrzanym silniku, lecz także o mrozoodporności.
Taki indeks jest zwykle zapisywany w postaci dwóch cyfr oddzielonych literą w:
0w-8,
0w-12,
0w-15,
0w-16,
0w-20,
0w-30,
0w-40,
0w-50,
5w-20,
5w-30,
5w-40,
5w-50,
5w-60,
10w-30,
10w-40,
10w-50,
10w-60,
15w-40,
15w-50,
15w-60,
20w-20,
20w-50,
20w-60,
25w-40. Istnieje również format
SAE 10w,
SAE 20,
SAE 30,
SAE 40 i
SAE 50. Pierwsza liczba opisuje wyłącznie odporność oleju na zimno i nie odnosi się do jego właściwości, gdy silnik jest rozgrzany. Jeśli od tej liczby odejmie się 35, otrzyma się minimalną temperaturę, przy której silnik może się uruchomić. W naszym przykładzie ta temperatura będzie wynosić 15-35 = -20 °C. Oczywiście takie wartości są raczej arbitralne, ponieważ w praktyce należy brać pod uwagę inne czynniki. Na przykład, jeśli akumulator jest prawie rozładowany (co nie jest rzadkością w chłodne dni), zimny rozruch może powodować trudności nawet w wyższej temperaturze niż wynika to z charakterystyki oleju.
Druga liczba określa charakterystykę oleju w ciepłym silniku przy normalnej pracy, w standardowych temperaturach roboczych. To właśnie wskaźnik ten jest głównym czynnikiem wyboru marki smaru do konkretnego samochodu - konieczne jest ścisłe przestrzeganie zaleceń producenta. Faktem jest, że każdy silnik projektowany jest w oparciu o ściśle określone wartości lepkości. Zbyt lepki olej pozostanie w ruchomych częściach w dużych ilościach, a zbyt płynny pozostawi je bez żadnego smarowania; w obu przypadkach moc spada, a zużycie wzrasta. Dlatego przede wszystkim przy wyborze według SAE należy wziąć pod uwagę drugą liczbę i jej zgodność z charakterystyką silnika.
Aprobaty Audi, VW, Skoda, SEAT
Norma jakości oleju silnikowego, którą koncern VAG uważa za obowiązkową do prawidłowego działania przy wykorzystaniu w silniku swoich samochodów. Dla różnych silników (i odpowiednio marek samochodowych), przewidziano własną normę, wśród których są
500.00,
501.01,
502.00,
503.00,
503.01,
504.00,
505.00,
505.01,
506.00,
506.01,
507.00,
508.00,
509.00 i
511.00.
Aprobaty Mercedes-Benz
Norma jakości oleju silnikowego, którą producent Mercedes-Benz uważa za obowiązkową do prawidłowego działania przy wykorzystaniu w silniku swoich samochodów. Dla różnych silników (i odpowiednio marek samochodowych), przewidziano własną normę, wśród których są
226,5,
226,51,
226,9,
228,1,
228,3,
228,31,
228,5,
228,51,
229,1,
229,3,
229,31,
229,5,
229,51,
229,52,
229,71,
235,27 i
235,28.
Aprobaty Peugeot, Citroen
Norma jakości oleju silnikowego, którą koncern PSA Group uważa za niezbędną do prawidłowego działania przy wykorzystaniu w silnikach swoich samochodów. Dla różnych silników (i odpowiednio marek samochodów) przewidziano własną normę, wśród których są
B71 2290,
B71 2294,
B71 2295,
B71 2296,
B71 2297,
B71 2300 i
B71 2312.
Aprobaty Renault
Norma jakości oleju silnikowego, którą producent Renault uważa za niezbędną do prawidłowego działania przy wykorzystaniu w silniku swoich pojazdów. Dla różnych silników (i odpowiednio marek samochodów) przewidziano własną normę, wśród których są
AN2022,
RN 0700,
RN 0710,
RN 0720,
RD,
RD-2,
RGD,
RLD,
RLD-2,
RLD-3,
RLD-4,
RLS-3,
RVI i
RXD.