Porównanie Asus VivoBook 15 X510UQ [X510UQ-BQ361] vs Asus VivoBook 15 X542UQ [X542UQ-DM025]

Technologia, według której wykonana jest matryca laptopa.

Najbardziej rozpowszechnione w naszych czasach są matryce typu TN+film, IPS i *VA; rzadziej spotykane są ekrany typu OLED, AMOLED, QLED, miniLED, a także bardziej specyficzne rozwiązania, takie jak LTPS czy IGZO. Oto bardziej szczegółowy opis wszystkich tych rodzajów:

— TN-film. Najstarsza, najprostsza i najtańsza obecnie technologia. Kluczowe zalety tego typu wyświetlaczy to niski koszt i doskonały czas reakcji. Z drugiej strony takie matryce nie wyróżniają się wysoką jakością obrazu: jasność, dokładność kolorów i kąty widzenia ekranów TN-film są na średnim poziomie. Te wskaźniki są wystarczające do pracy z dokumentami, przeglądania stron internetowych, większości gier itp. Jednak w przypadku poważniejszych zadań wymagających wysokiej jakości i dokładnego obrazu (na przykład designu lub korekcji kolorów zdjęcia/wideo) takie ekrany są prawie bezużyteczne. Wobec tego matryce TN-film są obecnie stosunkowo rzadkie, głównie wśród niedrogich laptopów; bardziej zaawansowane urządzenia wyposażone są w ekrany lepszej jakości, najczęściej IPS.

— IPS (In-Plane Switching). Najpopularniejszy rodzaj matrycy do laptopów ze średniej i wyższej półki cenowej; jednak coraz...częściej występuje w niedrogich modelach, a w przypadku laptopów konwertowalnych i urządzeń „2 w 1” (patrz „Rodzaj”) jest to prawie standardowa opcja. Ekrany tego typu są zauważalnie lepsze od TN-film pod względem jakości „obrazka”: dają jasny, dokładny i bogaty obraz, który prawie się nie zmienia przy zmianie kąta widzenia. Ponadto technologia ta zapewnia szeroką gamę kolorów zgodnie z różnymi specjalnymi standardami (patrz poniżej) i jest odpowiednia do tworzenia wyświetlaczy z zaawansowanymi funkcjami, takimi jak obsługa HDR lub certyfikacja Pantone / CalMAN (patrz również poniżej). Początkowo matryce IPS były drogie i miały niską szybkość reakcji; jednak w naszych czasach stosuje się różne modyfikacje tej technologii, w których te wady są w pełni lub częściowo kompensowane. Jednocześnie różne modyfikacje mogą różnić się cechami praktycznymi: na przykład niektóre zostały stworzone z myślą o maksymalnej wiarygodności obrazu, inne wyróżniają się przystępnym kosztem itp. Więc warto osobno wyjaśnić faktyczne specyfikacje ekranu IPS przed zakupem - zwłaszcza jeśli laptop ma być używany do określonych zadań, w których jakość obrazu ma kluczowe znaczenie.

— *VA. Różne modyfikacje matryc typu „Vertical Alignment”: MVA, PVA, Super PVA, ASVA itp. Różnice między tymi technologiami dotyczą głównie nazwy i producenta. Początkowo matryce tego typu zostały opracowane jako kompromis między IPS (wysokiej jakości, jednak drogą i wolną) a TN-film (szybką, niedrogą, jednak skromną pod względem jakości obrazu). W rezultacie ekrany *VA okazały się tańsze niż IPS i bardziej zaawansowane niż TN-film - mają dobre odwzorowanie kolorów, głęboką czerń i szerokie kąty widzenia. Jednocześnie należy zauważyć, że balans kolorów obrazu na takim wyświetlaczu zmienia się nieco wraz ze zmianą kąta widzenia. Utrudnia to stosowanie matryc *VA w profesjonalnych pracach z kolorem. Ogólnie ta opcja jest przeznaczona głównie dla tych, którzy nie potrzebują idealnej dokładności odwzorowania kolorów, a jednocześnie chcą widzieć jasny i kolorowy obraz.

— OLED. Matryce oparte na tzw. organicznych diodach elektroluminescencyjnych. Kluczową cechą takich wyświetlaczy jest to, że w nich każdy piksel sam jest źródłem światła (w odróżnieniu od klasycznych ekranów LCD, w których podświetlenie jest wykonywane osobno). Ta zasada konstrukcyjna w połączeniu z szeregiem innych rozwiązań zapewnia doskonałą jasność, kontrast i odwzorowanie kolorów, bogatą czerń, najszersze kąty widzenia oraz niewielką grubość samych ekranów. Z drugiej strony, matryce OLED do laptopów w większości okazują się dość drogie i „żarłoczne” pod względem zużycia energii, a także zużywają się nierównomiernie: im częściej i jaśniej piksel się świeci, tym szybciej traci swoje właściwości (jednak zjawisko to staje się zauważalne dopiero po kilku latach intensywnego użytkowania). Ponadto z wielu powodów takie ekrany są uważane za nieodpowiednie do stosowania w grach. Wobec tego matryce tego typu są obecnie rzadko spotykane - głównie w wybranych laptopach klasy high-end zaprojektowanych do profesjonalnej pracy z kolorem i posiadających odpowiednie funkcje, takie jak obsługa HDR, rozbudowana przestrzeń barw i/lub certyfikacja Pantone / CalMAN (patrz poniżej ).

— AMOLED. Typ matryc na organicznych diodach elektroluminescencyjnych, stworzony przez firmę Samsung (jednak jest też używany przez innych producentów). Pod względem głównych cech zbliżony jest do innych typów matryc OLED (patrz wyżej): z jednej strony pozwala na uzyskanie doskonałej jakości obrazu, z drugiej jest drogi i nierównomiernie się zużywa. Jednocześnie ekrany AMOLED mają jeszcze bardziej zaawansowaną wydajność odwzorowania kolorów w połączeniu z lepszą optymalizacją zużycia energii. A niskie rozpowszechnienie tej technologii wynika głównie z tego, że została pierwotnie stworzona dla smartfonów i dopiero niedawno (od 2020 roku) zaczęła być używana w laptopach.

— MiniLED. System podświetlenia ekranu na podłożu z miniaturowych diod LED o wielkości około 100-200 mikronów (µm). Na tej samej płaszczyźnie wyświetlacza udało się kilkukrotnie zwiększyć liczbę diod, a ich macierz rozmieszczono bezpośrednio za samą matrycą. Główną zaletą technologii miniLED można nazwać dużą liczbę stref lokalnego zaciemniania, co w sumie daje lepszą jasność, kontrast i bardziej nasycone kolory z głęboką czernią. Ekrany MiniLED uwalniają potencjał technologii High Dynamic Range (HDR), są odpowiednie dla grafików i twórców treści cyfrowych.

— QLED. Matryce „kropek kwantowych” z przeprojektowanym systemem podświetlenia LED. W szczególności przewiduje zastąpienie wielowarstwowych filtrów barwnych specjalną cienkowarstwową powłoką nanocząstek. Zamiast tradycyjnych białych diod LED panele QLED wykorzystują niebieskie diody LED. W rezultacie kompleks konstruktywnych innowacji pozwala osiągnąć wyższy próg jasności, nasycenia kolorów, ogólną poprawę jakości odwzorowania kolorów, przy jednoczesnym zmniejszeniu grubości ekranu i zmniejszeniu zużycia energii. Druga strona medalu matryc QLED — nietani koszt.

— PLS. Typ matrycy opracowany jako alternatywa dla opisanego powyżej IPS i według niektórych doniesień jest jedną z jego modyfikacji. Takie matryce charakteryzują się również wysoką jakością odwzorowania kolorów i dobrą jasnością; ponadto zalety PLS to dobra przydatność do ekranów o wysokiej rozdzielczości (ze względu na dużą gęstość pikseli), a także niższy koszt niż większości modyfikacji IPS oraz niskie zużycie energii. Jednocześnie szybkość reakcji takich ekranów nie jest zbyt duża.

— LTPS. Zaawansowany typ matryc TFT oparty na tzw. niskotemperaturowym krzemie polikrystalicznym. Takie matryce mają wysoką jakość odwzorowania kolorów, a także świetnie sprawdzają się w ekranach o dużej gęstości pikseli - innymi słowy, mogą służyć do tworzenia małych wyświetlaczy o bardzo wysokiej rozdzielczości. Kolejną zaletą jest to, że część elektroniki sterującej można wbudować bezpośrednio w matrycę, zmniejszając całkowitą grubość ekranu. Z drugiej strony matryce LTPS są trudne w produkcji i drogie, dlatego spotyka się je głównie w laptopach klasy premium.

— IGZO. Technologia konstruowania wyświetlaczy LCD z wykorzystaniem materiału półprzewodnikowego na bazie tlenków indu, galu i cynku (w odróżnieniu od bardziej tradycyjnych opcji opartych na amorficznym krzemie). Technologia ta zapewnia szybki czas reakcji, niskie zużycie energii i bardzo wysoką jakość odwzorowania kolorów; ponadto osiąga wysoką gęstość pikseli, dzięki czemu dobrze nadaje się do ekranów o ultra wysokiej rozdzielczości. Jednak na razie takie wyświetlacze w laptopach są niezwykle rzadkie. Tłumaczy się to zarówno wysokim kosztem, jak i faktem, że do produkcji matryc IGZO używa się dość rzadkich metali, co utrudnia produkcję na dużą skalę.

Maksymalna jasność, jaką może zapewnić ekran laptopa.

Im jaśniejsze światło otoczenia, tym jaśniejszy musi być ekran laptopa, w przeciwnym razie obraz na nim może być trudny do odczytania. I odwrotnie, przy słabym świetle otoczenia wysoka jasność nie jest konieczna - powoduje duże obciążenie oczu (jednak w tym przypadku wszystkie współczesne laptopy są wyposażone w kontrolę jasności). W związku z tym im wyższy wskaźnik ten, tym bardziej uniwersalny jest ekran, tym szerszy jest zakres warunków, w których można go efektywnie używać. Wadą tych korzyści jest wzrost ceny i zużycia energii.

Jeśli chodzi o konkretne wartości, wiele współczesnych laptopów ma jasność 250 – 300 nitów lub nawet mniej. To wystarcza do pracy przy sztucznym oświetleniu o średniej intensywności, lecz przy jasnym naturalnym świetle mogą już wystąpić problemy z widocznością. Do użytku przy słonecznej pogodzie (szczególnie na zewnątrz) pożądany jest zapas jasności co najmniej 300 – 350 nitów. A w najbardziej zaawansowanych modelach parametr ten może wynosić 350 – 400 nitów, 401 – 500 nitów a nawet ponad 500 nitów.

Kontrast ekranu zainstalowanego w laptopie.

Kontrast to największa różnica w jasności między najjaśniejszą bielą a najciemniejszą czernią, jaką można uzyskać na jednym ekranie. Jest zapisywany jako współczynnik, na przykład rzędu 560:1; przy czym im wyższa pierwsza liczba, tym wyższy kontrast, tym bardziej zaawansowany jest ekran i tym lepszą jakość obrazu można na nim osiągnąć. Jest to szczególnie zauważalne przy dużych różnicach w jasności w obrębie jednej klatki: przy niskim kontraście pojedyncze szczegóły znajdujące się w najciemniejszych lub najjaśniejszych obszarach obrazu mogą zostać utracone, zwiększenie kontrastu pozwala w pewnym stopniu wyeliminować to zjawisko. Wadą tych korzyści jest zwiększony koszt.

Osobno należy podkreślić, że w tym przypadku wskazany jest tylko kontrast statyczny - różnica osiągana w ramach jednej klatki podczas normalnej pracy, przy stałej jasności i bez użycia specjalnych technologii. W celach reklamowych niektórzy producenci mogą również podawać dane o tzw. kontraście dynamicznym - można go mierzyć w bardzo imponujących liczbach (siedmiocyfrowych lub więcej). Warto jednak skupić się przede wszystkim na statycznym kontraście - to podstawowa cecha każdego wyświetlacza.

Jeśli chodzi o konkretne wartości, nawet na najbardziej zaawansowanych ekranach wartość ta nie przekracza 2000:1. Ogólnie rzecz biorąc, współczesne laptopy mają raczej niski kontrast - zakłada się, że do zadań wymagających bardziej zaawansowa...nych właściwości obrazu rozsądniej jest użyć ekranu zewnętrznego (monitora lub telewizora).

Wynik pokazany przez procesor laptopa w teście Passmark CPU Mark.

Passmark CPU Mark to kompleksowy test, bardziej szczegółowy i niezawodny niż popularny 3DMark06 (patrz wyżej). Sprawdza nie tylko możliwości gier procesora, ale także jego wydajność w innych trybach, na podstawie czego wyświetla ogólny wynik; zgodnie z tym wynikiem można dość rzetelnie ocenić procesor jako całość (im więcej punktów, tym wyższa wydajność).

Rodzaj dysku standardowo zainstalowanego w laptopie.

Klasyczne dyski twarde (HDD) we współczesnych laptopach są dość rzadkie w czystej postaci. Zamiast tego, półprzewodnikowe moduły SSD stają się coraz bardziej powszechne, w tym w kombinacjach HDD+SSD i SSHD+SSD. Także warto zaznaczyć, że wśród takich modułów bardzo powszechne są dyski SSD M.2, które ponadto mogą obsługiwać NVMe i/lub należą do zaawansowanej serii Intel Optane. Oto główne cechy tych opcji w różnych kombinacjach (a także inne opcje dysków, które można znaleźć we współczesnych laptopach):

— HDD. Klasyczny dysk twardy wykorzystujący nośnik magnetyczny, nie uzupełniany przez żaden inny rodzaj pamięci. Dyski HDD wyróżniają się niskim kosztem w przeliczeniu na gigabajt pojemności, co umożliwia tworzenie bardzo pojemnych i jednocześnie dość niedrogich nośników. Z drugiej strony takie pamięci są uważane za mniej doskonałe niż dyski SSD: w szczególności są raczej powolne, a poza tym nie są odporne na uderzenia i wstrząsy (to ostatnie jest szczególnie ważne biorąc pod uwagę fakt, że laptopy są pierwotnie urządzeniami przenośnymi). Dlatego ta opcja w naszych czasach jest dość rzadka, głównie wśród niedrogich konfiguracji.

— SSD. Pamięć półprzewodnikowa oparta na technologii Flash. Gene...ralnie dyski tego typu są znacznie droższe niż dyski HDD o tej samej wielkości, ale mają nad nimi szereg zalet - przede wszystkim jest to duża prędkość działania, a także zdolność do bezproblemowego wytrzymywania dość silnych wstrząsów i wibracji. Warto podkreślić jednak, że w tym przypadku chodzi o dyski SSD w oryginalnym formacie, które nie wykorzystują interfejsu M.2, nie należą do serii Optane i nie są modułami eMMC ani UFS (opis tych wszystkich funkcji znajduje się poniżej). Jest to najprostsza i najłatwiej dostępna forma pamięci flash - w szczególności najczęściej wykorzystuje ona połączenie SATA, co nie pozwala na pełne wykorzystanie potencjału takiej pamięci. Z drugiej strony, nawet „zwykłe” moduły SSD nadal działają dużo szybciej niż dyski HDD i są dużo tańsze niż bardziej zaawansowane rozwiązania.

— SSD M.2. Moduł SSD wykorzystujący złącze M.2. Ogólne informacje na temat dysków SSD można znaleźć powyżej; a złącze M.2 zostało zaprojektowane specjalnie dla zaawansowanych, ale niewielkich komponentów wewnętrznych, w tym dysków półprzewodnikowych. Jedną z cech takiego połączenia jest to, że najczęściej odbywa się ono zgodnie ze standardem PCI-E - zapewnia to dużą prędkość transmisji danych (do 8 GB/s, potencjalnie więcej) i pozwala na wykorzystanie wszystkich możliwości dysków SSD. Jednocześnie istnieją moduły M.2 pracujące na starszym interfejsie SATA - jego prędkość nie przekracza 600 MB/s, ale taki sprzęt kosztuje mniej niż moduły z M.2 PCI-E. Aby uzyskać więcej informacji, zobacz „Interfejs dysku M.2” - właśnie ten punkt umożliwia ocenę konkretnych możliwości dysku SSD M.2.

— SSD M.2 Optane. Dysk SSD M.2 (patrz wyżej) należący do serii Intel Optane. Główną cechą takich modułów jest wykorzystanie technologii 3D Xpoint - różni się ona znacznie od NAND, na której budowano większość konwencjonalnych modułów SSD. W szczególności 3D Xpoint pozwala na dostęp do danych na poziomie poszczególnych komórek i obejście się bez dodatkowych operacji, co przyspiesza pracę i zmniejsza opóźnienia. Co więcej, taka pamięć jest znacznie trwalsza. Jej główną wadą jest dość wysoki koszt. Warto też zwrócić uwagę, że przewaga Optane nad bardziej tradycyjnymi modułami SSD jest najbardziej widoczna przy tzw. „płytkiej głębokości kolejki” - czyli przy niewielkim obciążeniu dysku, gdy jednocześnie odbiera on niewielką liczbę żądań. Jednak większość codziennych zadań (praca z dokumentami, surfowanie po sieci, stosunkowo mało wymagające gry) realizowana jest w tym trybie, więc ten szczegół można przypisać zaletom - zwłaszcza, że przewaga Optane, choć maleje, nie znika wraz ze wzrostem obciążenia.

— Dysk SSD M.2 NVMe. NVMe to standard przesyłania danych zaprojektowany specjalnie dla SSD. Wykorzystuje magistralę PCI-E i pozwala maksymalnie ujawnić potencjał tej pamięci, znacznie zwiększając prędkość wymiany danych. Może to być zarówno jedyny dysk, jak i dodatek do dysku HDD lub SSHD. Początkowo uważano, że NVMe ma sens stosować głównie w zestawach komputerowych o wysokiej wydajności, zwłaszcza w grach. Jednak rozwój i niski koszt produkcji sprawiły, że ​​takie dyski spotykane są także w prostszych laptopach.

— HDD+SSD. Obecność dwóch oddzielnych dysków w laptopie - HDD i zwykłego dysku SSD (nie M.2, nie Optane). Zalety i wady tego typu dysków opisano szczegółowo powyżej; a ich połączenie w jeden system pozwala łączyć zalety i częściowo kompensować wady. W takich przypadkach dysk SSD jest zwykle o zauważalnie mniejszej pojemności niż dysk twardy i służy do przechowywania danych, dla których ważna jest wysoka prędkość dostępu: system operacyjny, programy operacyjne itp. Z kolei wygodnie jest na dysku twardym przechowywać informacje o znacznej pojemności, a jednocześnie nie wymagające specjalnej prędkości dostępu; klasycznym przykładem są pliki multimedialne i dokumenty. Ponadto moduł półprzewodnikowy może służyć jako szybka pamięć podręczna dysku twardego - podobnie jak dysk SSHD opisany poniżej. Zwykle wymaga to jednak specjalnych ustawień oprogramowania, podczas gdy tryb „dwóch oddzielnych dysków” jest zwykle dostępny domyślnie.
Warto również zauważyć, że we współczesnych laptopach pakiety HDD są coraz częściej używane nie ze zwykłymi dyskami SSD, ale z bardziej zaawansowanymi modułami M.2 (w tym M.2 Optane). Niemniej jednak ta opcja jest nadal używana - głównie wśród stosunkowo niedrogich konfiguracji.

— SSHD. Dysk typu combo, który łączy dysk twardy (HDD) i moduł półprzewodnikowy (SSD). Różni się od opisanej powyżej kombinacji HDD+SSD pod dwoma względami. Po pierwsze, oba nośniki są w tej samej obudowie i są postrzegane przez system jako całość. Po drugie, przeważnie dysk twardy jest używany bezpośrednio do przechowywania danych, a pamięć SSD pełni rolę usługową - działa jako szybka pamięć podręczna dla dysku twardego. W praktyce wygląda to tak: dane z dysku twardego, do którego użytkownik najczęściej uzyskuje dostęp, są kopiowane na dysk SSD i przy kolejnym dostępie ładowane są z dysku SSD, a nie z HDD. Pozwala to znacznie przyspieszyć pracę w porównaniu z konwencjonalnymi dyskami twardymi. Co prawda pod względem wydajności takie „hybrydy” są nadal gorsze nawet od konwencjonalnych dysków SSD, nie wspominając o rozwiązaniach M.2 i Optane - ale kosztują znacznie mniej.

— HDD+SSD M.2. Połączenie klasycznego dysku twardego z półprzewodnikowym modułem SSD przy użyciu złącza M.2. Aby uzyskać więcej informacji na temat tej kombinacji, zobacz „HDD+SSD”: prawie wszystko, co tam podano, ma również znaczenie dla tego przypadku, chyba, że dyski SSD M.2 są w stanie zapewnić wyższą prędkość operacyjną (patrz również powyżej - w punkcie „SSD M.2”).

— HDD+Optane M.2. Połączenie klasycznego dysku twardego z półprzewodnikowym modułem SSD, który wykorzystuje złącze M.2 i należy do serii Intel Optane. Ta kombinacja jest ogólnie podobna do pakietu „HDD+SSD” (patrz wyżej), chyba że możliwości dysków Optane są bardziej zaawansowane (patrz także powyżej - „SSD M.2 Optane”).

— SSHD+SSD M.2. Połączenie dysku SSD z półprzewodnikowym modułem SSD M.2. Ogólnie jest podobny do kombinacji „HDD + SSD M.2” (patrz wyżej), z tym, że zamiast konwencjonalnego dysku twardego używany jest bardziej zaawansowany i szybki dysk hybrydowy (patrz również powyżej). To dodatkowo zwiększa koszt, ale poprawia wydajność.

— eMMC. Rodzaj dysków półprzewodnikowych, pierwotnie używany jako wbudowana pamięć trwała w smartfonach i tabletach, ale ostatnio instalowany w laptopach. Różni się od SSD (patrz wyżej) z jednej strony niższym kosztem i dobrą energooszczędnością, z drugiej strony mniejszą prędkością i niezawodnością. W związku z tym eMMC występuje obecnie głównie wśród laptopów konwertowalnych i laptopów-tabletów (patrz „Rodzaj”) - dla nich niski pobór mocy jest ważniejszy niż maksymalna wydajność. Należy również pamiętać, że takie dyski są zwykle wbudowane i nie wymagają wymiany.

— HDD+eMMC. Połączenie klasycznego dysku twardego z modułem półprzewodnikowym eMMC. Cechy każdego typu dysków zostały szczegółowo opisane powyżej, a ich kombinacja stosowana jest głównie w urządzeniach typu „laptop-tablet” (patrz „Rodzaj”). W tym przypadku dysk eMMC jest instalowany w górnej części urządzenia i służy do przechowywania systemu operacyjnego oraz najważniejszych danych, do których potrzebuje się stałego dostępu; a dysk twardy znajdujący się w dolnej połowie służy jako dodatkowa pamięć dla dużych ilości danych (na przykład kolekcji filmów).

— SSD M.2+eMMC. Połączenie w jednym laptopie dwóch modułów półprzewodnikowych - SSD M.2 i eMMC. Aby uzyskać więcej informacji na temat cech obu typów pamięci, zobacz powyżej, a ich łączenie jest raczej egzotyczną opcją. Służy głównie do zwiększania całkowitej wielkości pamięci półprzewodnikowej bez znacznego zwiększania kosztów (warto przypomnieć, że eMMC jest tańsze niż dysk SSD M.2 o tym samym rozmiarze). Ponadto, jeśli moduł eMMC jest zwykle wbudowany, to dysk SSD M.2 jest z definicji wymienny, a w razie potrzeby można go zastąpić innym dyskiem.

— UFS. Kolejny rodzaj pamięci półprzewodnikowej, pierwotnie przeznaczony dla smartfonów i tabletów - wraz z opisanym powyżej eMMC. Różni się od tego ostatniego zarówno wysoką wydajnością, jak i zwiększonym kosztem. Wobec tego takie dyski są niezwykle rzadkie wśród laptopów: tam, gdzie brakuje możliwości eMMC, producenci zwykle używają pełnowartościowych dysków SSD.

Pojemność dysku zainstalowanego w laptopie. Jeśli istnieje kilka oddzielnych dysków (na przykład HDD+SSD, patrz „Rodzaj dysku”) - w danym rozdziale wskazuje się pojemność najbardziej pojemnego nośnika (w naszym przykładzie HDD).

Bardziej pojemny dysk pozwala na przechowywanie większej ilości danych, ale jest droższy. Warto pamiętać, że cena zależy również od rodzaju nośnika: na przykład dyski SSD są znacznie droższe niż dyski twarde tej samej wielkości. Dlatego najlepiej bezpośrednio porównywać dyski tego samego typu. Jeśli chodzi o konkretne pojemności, najbardziej skromne wskaźniki są typowe dla konfiguracji z pamięcią półprzewodnikową - SSD tego lub innego typu lub eMMC (patrz „Rodzaj dysku”): wśród nich można znaleźć rozwiązania o pojemności 240 – 360 GB, a nawet 128 GB lub mniej. Pojemności dysków twardych zaczynają się od 480 – 512 GB; pojemność rzędu 1 TB można nazwać średnią, a najbardziej pojemne nowoczesne laptopy wyposażone są w pamięci masowe o pojemności 2 TB lub nawet więcej.

Obecność w laptopie dodatkowego slotu na wewnętrzny dysk formatu 2.5 cala.

Z reguły aby zamontować dysk w takim slocie lub go wymontować, nie trzeba rozbierać całego laptopa - wystarczy zdjąć pokrywę lub wyjąć zaślepkę. Jeśli chodzi o 2.5", jest to tradycyjny format dla dysków twardych (HDD) do laptopów, chociaż inne typy nośników (SSD i SSHD - patrz „Typ nośnika") mogą również być produkowane w tym formacie. Do podłączenia dysków 2.5" zwykle korzystano ze złącza SATA - nie jest ono tak szybkie, jak w nowszych standardach, takich jak M.2 PCI-E (patrz „Interfejs dysku”), jednak jest tańsze, a do dysku twardego to złącze zupełnie wystarczy.

Zatem obecność dodatkowego slotu 2.5" pozwala szybko i niedrogo zwiększyć całkowitą pojemność dysków do laptopów.

Złącza przewidziane w konstrukcji laptopa.

Ten punkt zawiera głównie dane dotyczące wyjść wideo: VGA, HDMI (wersje 1.4, 2.0, 2.1 i ich odmiany), miniHDMI, microHDMI, DisplayPort, miniDisplayPort). Ponadto mogą tutaj być wskazane inne typy złączy: audio S/P-DIF, serwisowy port COM. Ale informacje o takich interfejsach jak pełnowymiarowe USB, USB C, Thundebolt i LAN są podane w osobnych punktach (patrz niżej).

- VGA. Analogowe wyjście wideo, znane również jako gniazdo D-Sub 15 pin. Jest technicznie uważane za przestarzałe: ma niską odporność na zakłócenia, nie zapewnia transmisji dźwięku, a maksymalna obsługiwana rozdzielczość w praktyce nie przekracza 1280x1024. Niemniej jednak wejścia VGA są nadal dość powszechne w monitorach w dzisiejszych czasach i można je również znaleźć w innych rodzajach sprzętu wideo - w szczególności projektorach. Dlatego niektóre nowoczesne laptopy, głównie do celów multimedialnych, wyposażone są w podobne wyjścia - licząc na podłączenie do wspomnianych urządzeń wideo.

- HDMI. Najpopularniejszy współcześnie interfejs do pracy z treściami HD. Wykorzystuje cyfrową transmisję danych, umożliw...ia jednoczesną transmisję wideo w wysokiej rozdzielczości i wielokanałowego dźwięku jednym przewodem. Większość współczesnych monitorów, telewizorów, projektorów i innych urządzeń wideo obsługujących HD ma co najmniej jedno wejście HDMI; więc ten rodzaj wyjścia obecnie jest niezwykle powszechny w laptopach.

- microHDMI i miniHDMI. Zmniejszone wersje HDMI opisane powyżej: są całkowicie podobne pod względem funkcjonalności i różnią się jedynie wielkością złącza. Są instalowane głównie w najcieńszych i najbardziej kompaktowych laptopach, dla których pełnowymiarowe HDMI jest zbyt nieporęczne.

Porty HDMI i mini/microHDMI we współczesnych laptopach mogą odpowiadać różnym wersjom:

• v 1.4. Najwcześniejszy z rozpowszechnionych standardów, wydany w 2009 roku. Umożliwia transmisję sygnału w rozdzielczości do 4096x2160 z prędkością 24 kl./s, a przy rozdzielczości Full HD liczba klatek może osiągnąć 120 kl./s; możliwa jest również transmisja wideo 3D.
• v 1.4a. Pierwszy dodatek do wersji 1.4, który obejmował w szczególności dodanie dwóch dodatkowych formatów wideo 3D.
• v 1.4b. Druga aktualizacja standardu HDMI 1.4, która wprowadziła jedynie drobne doprecyzowania i uzupełnienia specyfikacji v 1.4a.
• v 2.0. Globalna aktualizacja HDMI wprowadzona w 2013 roku. Złącze znane również jako HDMI UHD, umożliwia strumieniowe przesyłanie wideo 4K z prędkością klatek do 60 kl./s. Liczba kanałów audio może osiągnąć 32, jednocześnie może być emitowanych do 4 strumieni audio. Ponadto wprowadzono obsługę proporcji 21:9 i niektóre ulepszenia treści 3D.
• v 2.0a. Pierwsza aktualizacja HDMI 2.0. Kluczową innowacją jest kompatybilność z treścią HDR (patrz „Obsługa HDR”).
• v 2.0b. Druga aktualizacja wersji 2.0. Kluczowe innowacje dotyczą głównie pracy z HDR - w szczególności dodano obsługę HDR10 i HLG.
• v 2.1. Jedna z najnowszych wersji wydana jesienią 2017 roku. Dalszy wzrost przepustowości umożliwił obsługę wideo 4K, a nawet 8K przy częstotliwości odświeżania do 120 kl./s. Ponadto kluczowe ulepszenia obejmują rozszerzone możliwości pracy z HDR. Należy pamiętać, że do pełnego wykorzystania zalet HDMI v2.1 wymagane są kable HDMI Ultra High Speed, chociaż podstawowa funkcjonalność jest dostępna przy użyciu zwykłych kabli.

- DisplayPort. Cyfrowy port o dużej prędkości umożliwia przesyłanie tak wideo, jak i dźwięku w jakości HD. Bardzo podobny do HDMI, zapewnia większą prędkość przesyłania danych i pozwala na użycie dłuższych kabli, ale mniej powszechny, używany głównie w urządzeniach komputerowych.

- miniDisplayPort. Zmniejszona wersja DisplayPort opisanego powyżej, zaprojektowana w celu uczynienia złącza bardziej kompaktowym; poza wymiarami nie różni się od oryginalnego interfejsu. Jakiś czas temu było to standardowe złącze wideo do laptopów Apple; a nawet interfejs Thunderbolt, który je zastąpił, w wersjach 1 i 2 (patrz poniżej) wykorzystuje złącze identyczne ze złączem miniDisplayPort.

Zarówno pełnowymiarowy DisplayPort, jak i jego zmniejszona odmiana mogą należeć do różnych wersji. Najpopularniejsze dziś opcje to:

• v 1.2. Najwcześniejsza z rozpowszechnionych w laptopach wersji, wydana w 2010 roku. Najważniejsze innowacje prezentowane w tej wersji to obsługa 3D, możliwość jednoczesnej pracy z kilkoma strumieniami wideo w celu szeregowego łączenia ekranów (daisy chain), a także możliwość pracy przez złącze miniDisplayPort. Przepustowość v 1.2 jest wystarczająca, aby w pełni obsługiwać wideo 5K przy 30 klatkach na sekundę i wideo 8K - z pewnymi ograniczeniami.
• v 1.2a. Aktualizacja wersji 1.2, wydana w 2013. Jedną z najbardziej godnych uwagi innowacji jest możliwość pracy z AMD FreeSync (patrz wyżej). Przepustowość i obsługiwane rozdzielczości pozostały niezmienione.
• v 1.3. Wersja DisplayPort wydana w 2014 roku. W porównaniu z poprzednią wersją przepustowość wzrosła 1,5 razy na linię i prawie 2 razy - ogólnie na złączu (odpowiednio 8,1 Gb/s i 32,4 Gb/s). Umożliwiło to między innymi zapewnienie pełnej obsługi wideo 8K przy 30 kl./s, a także zwiększenie maksymalnej liczby klatek na sekundę w standardach 4K i 5K do 120 i 60 kl./s odpowiednio. W trybie „daisy chain” standard ten pozwala na pracę z dwoma ekranami 4K UHD (3840x2160) przy częstotliwości odświeżania 60 Hz lub z czterema ekranami 2560x1600 przy tej samej częstotliwości. Ponadto w tej wersji wprowadzono obsługę trybu Dual-mode, co zapewnia kompatybilność z interfejsami HDMI i DVI poprzez najprostsze adaptery pasywne.
• v 1.4. Wersja wprowadzona w marcu 2016 r. Przepustowość pozostaje niezmieniona w stosunku do poprzedniego standardu, ale dodano kilka ważnych funkcji - w szczególności obsługę Display Stream Compression 1.2, standardu HDR10 i Rec. 2020, a maksymalna liczba obsługiwanych kanałów audio wzrosła do 32.
• v 1.4a. Aktualizacja wydana w 2018 roku „po cichu” - nawet bez oficjalnego komunikatu prasowego. Główną innowacją była aktualizacja technologii Display Stream Compression z wersji 1.2 do wersji 1.2a.

- S/P-DIF. Wyjście do transmisji dźwięku cyfrowego, w tym wielokanałowego. Ma dwa rodzaje - optyczny i elektryczny; pierwszy jest absolutnie niewrażliwy na zakłócenia, ale wykorzystuje raczej delikatne kable, drugi nie wymaga szczególnej ostrożności w obsłudze, ale może podlegać zakłóceniom (choć kable są zwykle ekranowane). Laptopy używają głównie optycznego S/P-DIF, a ze względu na kompaktowość, złącze to jest połączone z gniazdem mini-Jack do słuchawek. Jednak w każdym razie konkretne cechy tego interfejsu należy wyjaśniać osobno.

- Port COM. Uniwersalny interfejs do podłączania różnych urządzeń zewnętrznych, w szczególności modemów telefonicznych, jak również do bezpośredniego połączenia między dwoma komputerami. Znany również jako RS-232 (zgodnie z nazwą złącza). Obecnie jest uważany za przestarzały ze względu na rozpowszechnianie się bardziej kompaktowych, szybszych i bardziej funkcjonalnych interfejsów, głównie USB. Niemniej jednak wiele typów urządzeń, w tym specjalistycznych, wykorzystuje właśnie port COM jako interfejs sterujący. Do takich urządzeń należą zasilacze awaryjne, odbiorniki satelitarne i urządzenia komunikacyjne, systemy bezpieczeństwa i alarmowe itp. W związku z tym porty COM, chociaż prawie nigdy nie są używane w laptopach konsumenckich, nadal występują w niektórych specjalistycznych modelach.

Liczba portów USB 2.0 w laptopie.

USB wszystkich wersji to najpopularniejszy wspołcześnie interfejs do podłączania różnych urządzeń peryferyjnych do komputera - od klawiatur, myszy i pendrive'ów po bardzo oryginalne urządzenia. Może być również używany do ładowania smartfonów i innych gadżetów. Im więcej portów USB w laptopie, tym więcej urządzeń peryferyjnych można do niego podłączyć bez używania rozgałęźników. W szczególności USB 2.0 jest najwcześniejszą wersją używaną we współczesnych laptopach. Wykorzystuje zwykłe pełnowymiarowe złącze i zapewnia prędkość do 480 Mb/s. W związku z pojawieniem się szybszych i bardziej zaawansowanych wersji USB 2.0 uznawane jest za przestarzałe, powstaje coraz więcej laptopów, które takich złączy w ogóle nie posiadają. Jednocześnie interfejs ten jest wciąż daleki od całkowitego zniknięcia, zwłaszcza że jego możliwości są wystarczające dla wielu urządzeń peryferyjnych.