Porównanie Asus ZenBook 14X OLED Q420VA [Q420VA-EVO.I7512] vs Asus Zenbook 14 OLED Q409ZA [Q409ZA-EVO.I5256BL]

Przekątna ekranu laptopa.

Im większy ekran, tym wygodniejszy laptop do oglądania filmów w wysokiej rozdzielczości, nowoczesnych gier, pracy z wielkoformatowymi materiałami graficznymi itp. Duże ekrany są szczególnie ważne w przypadku modeli multimedialnych i gamingowych. Z drugiej strony przekątna ekranu wpływa bezpośrednio na wymiary i koszt całego urządzenia. Jeśli więc kluczowa jest przenośność, warto zwrócić uwagę na stosunkowo małe rozwiązania; zwłaszcza, że większość nowoczesnych laptopów ma wyjścia wideo, takie jak HDMI lub DisplayPort i umożliwia podłączenie wielkoformatowych monitorów zewnętrznych.

Wobec tego rzeczywiste maksimum dla dzisiejszych laptopów wynosi 17" (17,3"); jednakże większe urządzenia (18") zaczęły ponownie się pojawiać na półkach sklepowych. Standardowy wariant dla laptopów ogólnego przeznaczenia to 15"(15,6 "), rzadziej 16", przekątna 13"(13,3") lub 14" jest uważany za mały według standardów dla takich urządzeń. A ekrany o mniejszych rozmiarach można spotkać głównie w specyficznych kompaktowych typach laptopów - ultrabookach, 2 w 1, laptopach konwertowalnych, netbookach; wśród takich urządzeń są rozwiązania o przekątnej 12", 11", a nawet ...>10" i mniej.

Liczba klatek na sekundę obsługiwana przez ekran laptopa. W rzeczywistości w tym przypadku chodzi o maksymalną częstotliwość; rzeczywista częstotliwość odświeżania może być niższa od tej wartości, w zależności od wyświetlanej treści - ale nie wyższa.

W teorii im wyższa liczba klatek na sekundę, tym płynniej będzie wyglądał ruch na ekranie, tym mniej rozmyte będą poruszające się obiekty. W praktyce sytuacja jest taka, że nawet stosunkowo skromne współczesne laptopy wyposażone są w matryce o częstotliwości odświeżania 60 Hz - w sumie to całkiem wystarcza dla ludzkiego oka, gdyż dalszy wzrost prędkości (90 Hz i więcej) nie daje zauważalnej poprawy widocznego obrazu. Jednak w modelach gamingowych i multimedialnych o wysokiej klasie przeznaczonych dla wymagających użytkowników są też wyższe wartości — 120 Hz, 144 Hz, 165 Hz lub nawet wyższe, mianowicie 240 Hz i 300 Hz.

Maksymalna jasność, jaką może zapewnić ekran laptopa.

Im jaśniejsze światło otoczenia, tym jaśniejszy musi być ekran laptopa, w przeciwnym razie obraz na nim może być trudny do odczytania. I odwrotnie, przy słabym świetle otoczenia wysoka jasność nie jest konieczna - powoduje duże obciążenie oczu (jednak w tym przypadku wszystkie współczesne laptopy są wyposażone w kontrolę jasności). W związku z tym im wyższy wskaźnik ten, tym bardziej uniwersalny jest ekran, tym szerszy jest zakres warunków, w których można go efektywnie używać. Wadą tych korzyści jest wzrost ceny i zużycia energii.

Jeśli chodzi o konkretne wartości, wiele współczesnych laptopów ma jasność 250 – 300 nitów lub nawet mniej. To wystarcza do pracy przy sztucznym oświetleniu o średniej intensywności, lecz przy jasnym naturalnym świetle mogą już wystąpić problemy z widocznością. Do użytku przy słonecznej pogodzie (szczególnie na zewnątrz) pożądany jest zapas jasności co najmniej 300 – 350 nitów. A w najbardziej zaawansowanych modelach parametr ten może wynosić 350 – 400 nitów, 401 – 500 nitów a nawet ponad 500 nitów.

Przestrzeń barw matrycy laptopa zgodnie z modelem przestrzeni barw Rec.709 lub sRGB.

Przestrzeń barw opisuje zakres barw, który można wyświetlić na ekranie. Podaje się w procentach, ale nie w odniesieniu do całego widma widocznych barw, ale w odniesieniu do warunkowej przestrzeni barw (modelu przestrzeni barw). Wynika to z faktu, że żaden nowoczesny ekran nie jest w stanie wyświetlić wszystkich barw widocznych dla ludzi. Niemniej jednak im większa przestrzeń barw, tym szersze możliwości ekranu, tym lepsze jest jego odwzorowanie barw.

W szczególności sRGB i Rec. 709 to najpopularniejsze z dzisiejszych modeli przestrzeni barw; mają ten sam zakres i różnią się tylko obszarem zastosowania (sRGB używa się w komputerach, Rec. 709 - w HDTV). Dlatego im bliższa przestrzeń barw jest 100%, tym dokładniej barwy na ekranie będą odpowiadać barwom, które zostały pierwotnie wymyślone przez twórcę filmu, gry itp. Jednocześnie należy pamiętać, że taka dokładność nie jest szczególnie potrzebna w codziennym użytkowaniu - ma kluczowe znaczenie tylko do profesjonalnej pracy z kolorem; i nawet w takich przypadkach wygodniej jest kupić osobny monitor z szeroką przestrzenią barw do laptopa niż szukać laptopa z wysokiej jakości (i odpowiednio drogą) matrycą.

Certyfikat VESA DisplayHDR, któremu odpowiada ekran obsługujący technologię HDR.

Więcej informacji na temat tej technologii można znaleźć powyżej. VESA DisplayHDR to otwarty standard, który określa ogólną jakość obrazu na ekranie HDR na podstawie szeregu parametrów - jasności, głębi kolorów itp. Na podstawie wyników testów ekranowi spełniającemu niezbędne parametry przypisywany jest określony certyfikat z oznaczeniem numerycznym. Tak więc minimalny poziom to DisplayHDR 400, maksymalny to DisplayHDR 1400 (choć w laptopach na koniec 2020 roku nie ma ekranów wyższych niż DisplayHDR 1000). Liczba w takim oznaczeniu jest wskazywana na podstawie jasności, jaką musi zapewniać ekran: na przykład DisplayHDR 400 musi produkować co najmniej 400 cd/m2. W związku z tym wyższa liczba oznacza szersze możliwości wyświetlania i bardziej zaawansowaną wydajność HDR.

Certyfikaty DisplayHDR True Black to osobna sprawa. Ten standard został specjalnie stworzony dla tak zwanych wyświetlaczy emisyjnych, takich jak OLED (patrz „Rodzaj matrycy”), które są w stanie wyświetlać bardzo głęboką czerń. Wewnętrzna jasność takich wyświetlaczy nie jest zbyt wysoka - w szczególności obecnie aktualne DisplayHDR 400 True Black i DisplayHDR 500 True Black zapewniają całkowitą jasność ekranu tylko 250 i 300 cd/m2 odpowiednio(w porównaniu z 400 i 500 cd/m2 w oryginalnych standardach, bez dopisku „True Black”). Jednak pod względem wydajności transmisji koloru...czarnego takie wyświetlacze znacznie przewyższają konwencjonalne odpowiedniki HDR, co daje zauważalny wzrost jakości obrazu - w szczególności wspomniane wcześniej standardy True Black z indeksami 400 i 500 wygrywają nawet w porównaniu ze zwykłym DisplayHDR 1000. Warto jednak rozważyć, że ta zaleta jest najbardziej widoczna przy stosunkowo słabym oświetleniu otoczenia.

Ekran dotykowy, podobny do tych, które można znaleźć w nowoczesnych tabletach. Ekran dotykowy znacznie rozszerza możliwości sterowania laptopem: w niektórych sytuacjach - na przykład podczas przeglądania map - najwygodniej jest precyzyjnie sterować urządzeniem, dotykając wyświetlacza.

Warto zauważyć, że w ekrany dotykowe są z definicji wyposażone wszystkie laptopy konwertowalne i modele 2 w 1 (patrz „Rodzaj”), ale w bardziej tradycyjnych laptopach funkcja ta jest niezwykle rzadka - w takich urządzeniach zwykle wygodniej jest używać klawiatury i myszy.

Obecność szkła Gorilla Glass w konstrukcji wyświetlacza laptopa, również w tym punkcie może być wskazana konkretna wersja takiego materiału.

Pod marką Gorilla Glass produkowane jest specjalne szkło hartowane, które przy niewielkiej grubości ma doskonałe właściwości wytrzymałości, przezroczystości i odporności na zarysowania. Ogólnie powłoka ta jest bardziej zaawansowana niż bardziej tradycyjne materiały stosowane w laptopach (takie jak matowe lub błyszczące tworzywo sztuczne), ale również kosztuje więcej; dlatego występuje głównie w dość drogich modelach z wyświetlaczami wysokiej klasy, w tym ekranami dotykowymi.

Jeśli chodzi o różne wersje takiej powłoki, różnią się one zarówno właściwościami ochronnymi, jak i szeregiem innych cech. Oto najbardziej aktualne obecnie odmiany:

— Gorilla Glass v3. Najstarsza z aktualnych wersji została wydana w 2013 roku. Niemniej jednak nawet taka powłoka jest zauważalnie lepsza od tradycyjnego szkła (nie wspominając o plastiku) pod względem przejrzystości i odporności na zarysowania.

— Gorilla Glass NBT. Rówieśnica opisanej powyżej wersji v3, wydana w 2013 roku. Główną cechą jest to, że powłoka NBT została pierwotnie opracowana specjalnie dla laptopów z ekranami dotykowymi (podczas gdy wersja 3 została stworzona głównie z myślą o smartfonach). Producent deklaruje w szczególności 8-10 razy większą odporność na zarysowania niż zwykłe szkło (w tym zachowanie wytrzymałośc...i w przypadku pojawienia się zarysowań i zmniejszoną widoczność takich uszkodzeń), a także odporność na wstrząsy i małą wrażliwość na pojawienie się odcisków palców. Nie ma jednak danych na temat fundamentalnych różnic takiego szkła od zwykłego v3.

— Gorilla Glass v4. Wersja wydana w 2014 roku. Kluczową cechą przy opracowywaniu tej powłoki był nacisk na odporność na wstrząsy (podczas gdy poprzednie generacje skupiały się głównie na odporności na zarysowania). W efekcie szkło okazało się dwukrotnie mocniejsze niż w wersji 3, a jego grubość wynosi zaledwie 0,4 mm.

— Gorilla Glass v5. Ulepszenie "goryla", wydane w 2016 roku, w celu dalszego zwiększenia odporności na wstrząsy. Zdaniem twórców, szkło wersji v5 okazało się 1,8 razy mocniejsze od poprzednika, pozostało nienaruszone w 80% upadków z wysokości 1,6 m „twarzą w dół” na nierówną powierzchnię.

— Gorilla Glass v6. Wersja wprowadzona w 2018 roku. W przypadku tej powłoki deklarowany jest 2-krotny wzrost wytrzymałości w porównaniu z poprzednikami, a także odporność na wielokrotne upadki na twardą powierzchnię (w testach szkło v6 z powodzeniem wytrzymało 15 upadków z wysokości 1 m).

— Gorilla Glass v7. Corning Gorilla Glass v7 chroni ekran laptopa przed uderzeniami, upadkami i zarysowaniami. Ta generacja obiecuje wzrost odporności na upadki o około 150%, a odporności na zarysowania nawet o 200%.

— Gorilla Glass DX. Wersja pierwotnie stworzona dla smartwatchy i innych kompaktowych gadżetów; niezwykle rzadko się spotyka wśród laptopów - w niektórych modelach 2 w 1. Została wprowadzona w 2018 roku wraz z Gorilla Glass v6. Stwierdzono kluczowe ulepszenia tej wersji, w szczególności zwiększone właściwości antyrefleksyjne i wzrost poziomu kontrastu widzialnego obrazu o 50%; ta ostatnia cecha pozwala między innymi na zmniejszenie rzeczywistej jasności, a tym samym zużycia energii przez ekrany bez pogorszenia jakości obrazu.

Każda seria łączy w sobie układy, które są podobne pod względem ogólnego poziomu, przeznaczenia, a często także indywidualnych cech szczególnych. Jednocześnie większość serii zawiera procesory kilku generacji na raz, które mogą się znacznie różnić pod względem ich rzeczywistych właściwości. Warto zauważyć, że do niedawna w laptopach instalowano wyłącznie procesory firmy AMD lub Intel – do czasu, gdy w 2020 roku firma Apple wprowadziła swój własny układ Apple M1 (z odświeżonymi wersjami Apple M1 Pro i Apple M1 Max), Apple M2 (2022 rok) z wydajnymi układami M2 Pro, M2 Max i Apple M3, M3 Pro, M3 Max (2023 rok). Następnie na arenę wkroczył Qualcomm ze swoimi procesorami Snapdragon.

Aktualnie w laptopach występują głównie następujące serie:

— AMD Ryzen 3. Najtańsza seria układów AMD z rodziny Ryzen (Ryzen 3, Ryzen 5, Ryzen 7 i Ryzen 9) wykorzystujących mikroarchitekturę Zen. Pod względem ogó...lnej konstrukcji Ryzen 3 są podobne do swoich "starszych braci", ale połowa rdzeni obliczeniowych jest w nich dezaktywowana. Jest jednak dość zaawansowana i można ją znaleźć nawet w ultrabookach.

— Ryzen 5. Druga seria procesorów opartych na architekturze Zen to tańsza alternatywa dla układów Ryzen 7. Układy Ryzen 5 mają nieco skromniejsze specyfikacje (w szczególności niższą częstotliwość taktowania i, w niektórych modelach, pamięć podręczną L3). Poza tym są one całkowicie podobne do „siódemki” i są również pozycjonowane jako wysokowydajne układy do gier i stacji roboczych. Szczegółowe informacje można znaleźć w „Ryzen 7” poniżej.

— Ryzen 7. Pierwsza seria procesorów firmy AMD opartych na mikroarchitekturze Zen. Została wprowadzona w marcu 2017 roku. Ogólnie rzecz biorąc, układy Ryzen (wszystkie serie) są sprzedawane jako zaawansowane rozwiązania dla graczy, programistów, grafików i edytorów wideo. Jedną z głównych różnic między Zen a poprzednimi mikroarchitekturami jest zastosowanie współbieżnej wielowątkowości, co znacznie zwiększyło liczbę operacji na sekundę przy tej samej częstotliwości taktowania. Ponadto każdy rdzeń otrzymał własną jednostkę obliczeniową zmiennoprzecinkową, wzrosła prędkość pamięci podręcznej pierwszego poziomu, a ilość pamięci podręcznej L3 w układach Ryzen 7 wynosi nominalnie 16 MB.

— Atom. Procesory specjalnie zaprojektowane przez firmę Intel dla urządzeń mobilnych (w tym do smartfonów). Stosowane są głównie w ultrakompaktowych laptopach.

— Core M. Procesory przeznaczone dla urządzeń przenośnych (w szczególności ultrakompaktowych laptopów) i charakteryzujące się wyjątkowo niskim rozpraszaniem ciepła, pozwalającym na zastosowanie układów pasywnego chłodzenia. Zostały zaprezentowane w 2014 roku jako pierwsze seryjne układy z procesem technologicznym 14 nm.

— Celeron. Najtańsza seria w aktualnej linii procesorów Intel do komputerów stacjonarnych. Jednak najnowsze generacje mają zintegrowaną grafikę.

— Pentium. Niedrogie procesory do komputerów stacjonarnych firmy Intel, nieco przewyższające Celerona pod względem specyfikacji, jednak nieco gorsze od Core i3. Posiadają również wbudowaną grafikę.

— Processor. Linia procesorów klasy podstawowej, która w obecnej hierarchii Intela poprzedza rodzinę Core i3. Takie chipsety spotyka się w laptopach klasy podstawowej przeznaczonych do codziennego użytku domowego lub biurowego, a także do niewymagających gier.

— Intel Core i3 / Core 3. Seria procesorów klasy podstawowej i średniej, najbardziej budżetowa w rodzinie Core. Jednak pod względem specyfikacji i mocy obliczeniowej procesory z tej linii są lepsze od serii Pentium i Celeron (patrz wyżej).

— Intel Core i5 / Core 5. Linia procesorów średniej klasy — zarówno ogółem, jak i jak na standardy rodziny Core w szczególności. Najczęściej procesory serii zawierają od 4 do 10 rdzeni i pod względem wydajności plasują się pomiędzy stosunkowo niedrogim i3 (Core 3) a potężnym i7 (Core 7).

— Intel Core i7 / Core 7. Seria wysokowydajnych procesorów od Intel. Przed pojawieniem się serii i9 była najbardziej zaawansowaną w rodzinie Core, ale potem straciła palmę pierwszeństwa na rzecz „dziewiątki”. Chipy Core 7 mają co najmniej 4 rdzenie i zintegrowaną grafikę.

— Core i9. Najwyższej klasy procesory wypuszczone w 2017 roku; najmocniejsza linia procesorów do laptopów klasy konsumenckiej na moment jej wprowadzenia, przewyższająca chipy Core i7 pod tym względem. Mają od 6 rdzeni i dużą pamięć podręczną trzeciego poziomu.

— Core Ultra 5. Transformacja popularnej serii procesorów mobilnych ze średniej półki Intel Core i5, która otrzymała dopisek Ultra od końca 2023 roku – kiedy zadebiutowała generacja chipsetów Meteor Lake. Główną cechą procesorów Core Ultra 5 jest osobny NPU, który daje przewagę podczas pracy z AI.

— Core Ultra 7. Pre-topowa seria wysokowydajnych procesorów mobilnych firmy Intel, która pod koniec 2023 roku zastąpiła rodzinę Core i7 (wraz z pojawieniem się nowej generacji chipsetów Meteor Lake). Koprocesor neuronowy odpowiedzialny za przyspieszanie działania algorytmów sztucznej inteligencji stał się obowiązkowym atrybutem modeli Ultra.

— Core Ultra 9. Linia najpotężniejszych procesorów do laptopów firmy Intel, wypuszczona na rynek pod koniec 2023 roku w celu zastąpienia rodziny Core i9. Premiera modeli Ultra miała miejsce w generacji chipsetów Meteor Lake. Charakterystyczną cechą Intel Core Ultra 9 jest obecność oddzielnej jednostki NPU poprawiającej efektywność wykorzystania modeli sztucznej inteligencji.

— Apple. Seria procesorów firmy Apple, wprowadzona w listopadzie 2020 roku wraz z następną generacją MacBooka, MacBooka Air i MacBooka Pro. W bazowych konfiguracjach procesory wyposażone są w 8 rdzeni - 4 wydajne i 4 oszczędne; te drugie, zdaniem ich twórców, zużywają 10 razy mniej energii niż te pierwsze. To, w połączeniu z pięcionanometrowym procesem technologicznym, zaowocowało bardzo wysoką energooszczędnością i jednocześnie wydajnością. Warto też zaznaczyć, że procesory z tej serii wykonane są według schematu system-on-chip: pojedynczy moduł łączy w sobie procesor, kartę graficzną, pamięć RAM (w pierwszych modelach - 8 lub 16 GB), półprzewodnikowy dysk NVMe i niektóre inne komponenty (w szczególności kontrolery Thunderbolt 4).

— Snapdragon. Procesory Snapdragon w swej istocie to mobilne rozwiązania – tradycyjnie montowane są w smartfonach i tabletach. Specjalnie dla laptopów wypuszczono oddzielne linie chipów Snapdragon (na przykład X Elite na architekturze ARM). Wiele laptopów opartych na takich procesorach ma wbudowane moduły LTE, a nawet 5G. Ich zaletą jest także wysoka energooszczędność.

Konkretny model procesora zainstalowanego w laptopie, a raczej oznaczenie procesora w ramach jego serii (patrz wyżej). Znając pełną nazwę procesora (serię i model), możesz znaleźć szczegółowe dane na jego temat (aż do praktycznych recenzji) i wyjaśnić jego możliwości.